Lịch sử phải là môn bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thông hiện nay

Tiến sỹ Tưởng Phi Ngọ, Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh

Trong chương Dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể hiện nay, Lịch sử là môn học tự chọn. Theo tôi, môn học này phải là bắt buộc vì:

1. Ưu thế của môn Lịch sử ở trường phổ thông là môn học gốc của công dân Việt Nam.

Mỗi môn học ở trường phổ thông có ưu thế riêng để đóng góp vào mục tiêu đào tạo chung. Trong đó, môn Lịch sử có vị thế trọng yếu sau:

- Tạo niềm tin cho học sinh qua các bằng chứng lịch sử xác thực (không phải bằng mệnh lệnh). Ví như, tin vào vai trò của Đảng, của Bác, của nhân dân trong đấu tranh và xây dựng; tin vào các quy luật sản xuất vật chất, đấu tranh…

- Cung cấp cho các em những kinh nghiệm, những bài học quý báu về cách xử lý tình huống thông minh của người xưa, thế hệ cha anh trong cuộc sống. Nhất là trong đấu tranh bảo vệ Tổ quốc trước các thế lực xâm lược hùng mạnh nhất thế giới.

- Giáo dục lòng yêu nước qua các tấm gương không ngại gian khổ, hy sinh, xả thân vì nước, thể hiện tinh thần con người Việt Nam, nhân cách Việt Nam và vị thế của đất nước Việt Nam. Qua đó, ý thức được trách nhiệm của mình đối với xã hội, Tổ quốc.

Tóm lại, ở trường phổ thông, môn Lịch sử là môn học trọng yếu trong việc giáo dục lòng yêu nước, bảo vệ lợi ích dân tộc, nền tảng cho mọi công dân Việt Nam.

2. Lịch sử phải là môn học bắt buộc ở trường phổ thông hiện nay.

- Trong kháng chiến, việc dạy học lịch sử ở phổ thông đã hoàn thành nhiệm vụ của mình. Trong thời bình hiện nay, hết giặc rồi, vẫn cần thiết phải chú trọng môn Lịch sử.

+ Chúng ta đang sống trong hòa bình, nhưng hòa bình không phải là giá trị bền vững tuyệt đối. Nền hòa bình của nước ta vẫn luôn bị đe dọa. Ai cũng biết điều này, do đó vẫn rất cần ưu tiên cho môn Sử ở trường phổ thông.

+ Thực tế hiện nay, dạy học Lịch sử ở phổ thông đang gặp rất nhiều khó khăn, thử thách so với trước, chủ yếu vì ba lẽ sau đây:

Thứ nhất, sự tuyên truyền những quan điểm phản động, xuyên tạc lịch sử của các thế lực thù địch nhằm bôi xấu, chống đối chế độ trong thực tế và qua mạng internet. Điều này làm cho thế hệ trẻ lạc hướng, coi nhẹ truyền thống dựng nước và chiến đấu giữ nước của cha anh.

Nếu được trang bị kiến thức lịch sử đúng mức thì học sinh sẽ vững vàng hơn, có nhiều kiến thức để bác bỏ các quan điểm sai trái. Ngược lại, có thể phát sinh những hậu quả khôn lường, làm cho các thế lực thù địch không cần đánh mà thắng.

Thứ hai, những tiêu cực của người lớn kể cả một nhóm cán bộ đảng viên biến chất, "tự diễn biến" trong thực tế, qua các phương tiện thông tin và dư luận khiến học sinh ít nhiều giảm sút lòng tin.

Thứ ba, khó khăn nhất là số đông học sinh không muốn học Sử vì quá nhiều bài học thuộc lòng và thực dụng. Và học sinh chủ yếu tập trung học những môn có lợi cho các em về tương lai kinh tế. Đó là khuyết điểm của chúng ta - những nhà giáo. Điều này sẽ dẫn đến những tai hại cho tương lai đất nước.

Do đó rất cần Bộ GD & ĐT phải điều tiết. Giống như đứa trẻ trong gia đình chỉ ăn thịt mà không ăn rau, tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến những căn bệnh nguy hiểm khiến bố mẹ lo lắng. Bộ lẽ ra phải khẳng định môn Sử vào vị trí môn bắt buộc. Còn vấn đề đổi mới nội dung chương trình, SGK và đổi mới phương pháp dạy học lịch sử để có chất lượng theo yêu cầu thời đại là nội hàm của đổi mới mà Ban Soạn thảo phải bàn chứ không phải là tự chọn.

- Kinh nghiệm của nước ngoài có nhiều, nước này không ưu tiên môn Sử, nhưng nước khác thì có (như Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc, Israel ...). Ở trường phổ thông Israel hiện nay, Lịch sử được xếp ngang hàng với các môn Văn học, môn Kinh thánh và học sinh phải thi.

Do vậy, cần chú trọng đặc điểm của nước ta hiện nay để quyết định. Đó là đất nước ta đang hòa bình nhưng luôn bị các thế lực thù địch đen tối đe dọa, xâm lấn nên rất cần giáo dục lòng yêu nước, ý thức cảnh giác, bảo vệ Tổ quốc cho học sinh. Vì vậy, Lịch sử phải là môn học bắt buộc.