Lên bìa sách luật, Công Lý có đòi được công lý?

Xin tạm gác lại câu nói đùa của cư dân mạng, rằng "Ở Việt Nam, Công Lý là một diễn viên hài" thì rõ ràng ngay trong chính Bộ Luật Dân sự, diễn viên Công Lý được luật pháp bảo hộ quyền nhân thân đối với hình ảnh của anh.

Tác phẩm Cán cân "Công Lý" của tác giả N.V.L trên một diễn đàn dành cho dân thiết kế đồ họa hai năm trước

Khi bị cắt ghép mặt để gắn vào một cơ thể khác, trong một trang phục mà như chính Công Lý nói là phản cảm và trước đó không ai buồn liên hệ hỏi qua ý kiến anh thì rõ ràng quyền nhân thân của Công Lý đang bị xâm hại. Không ngạc nhiên vì sao anh lại bức xúc đến thế.

Nhưng... Công Lý là một diễn viên - là người của công chúng.

Ở nhiều nước, quyền nhân thân về hình ảnh của nghệ sĩ, người của công chúng bị giới hạn một phần. Chẳng thế mà khi ra đường, ở nơi công cộng, nhiều nghệ sĩ chỉ có duy nhất một cách là che mặt hoặc nhờ vệ sĩ che chắn ống kính của cánh săn ảnh và lắm lúc bất lực trước sự săn đuổi của các paparazzi.

Bìa sách Bộ Luật Dân sự và văn bản hướng dẫn thi hành 2014 của NXB Lao Động - Xã Hội

Ở Việt Nam, tuy chưa có những điều khoản chi tiết, nhưng người của công chúng, nghệ sĩ nói chung vẫn thường khó có thể kiện tụng với những hình ảnh chụp lén hay chụp công khai nơi cộng cộng.

Nhưng đây không phải là hình ảnh diễn viên Công Lý nơi công cộng.

Chỉ một khuôn mặt, không ai có thể xác nhận được đó là ảnh Công Lý trên sân khấu hay truyền hình, quán cà phê hay ảnh riêng tư nên nghệ sĩ Công Lý vẫn giữ lại được quyền nhân thân đối với hình ảnh của mình.

Những ảnh chế thì sao?

Ảnh chế Tổng thống Obama ao ước có được sản phẩm công nghệ cao như chiếc dép trong ảnh

Ngày ngày, trên khắp các mạng xã hội, công chúng vẫn thường xuyên thấy các hình ảnh chế của nghệ sĩ, người nổi tiếng được chồng thêm chữ, được chỉnh sửa gắn thêm râu, đeo thêm kiếng... mà điển hình nhất là ảnh Tổng thống Obama cầm chiếc dép cao su và tự hỏi tại sao đất nước của ông không sản xuất được một sản phẩm công nghệ cao như thế, ảnh Leonardo DiCaprio hụt hơi chạy theo chiếc tượng vàng Oscar hay ảnh huấn luyện viên Arsène Wenger gào lên đòi tuyển dụng ngay các cầu thủ U19 Việt Nam.

Ảnh chế HLV Arsène Wenger yêu cầu triệu tập các cầu thủ U19 Việt Nam vào đội trẻ Arsenal

Nhưng đó vẫn là những hình ảnh chế, vui, phi lợi nhuận từ phía cộng đồng và ít nhiều có liên quan đến sự kiện, nhân vật hot tại thời điểm đó. Trong trường hợp của cuốn Bộ Luật Dân sự và văn bản hướng dẫn thi hành 2014 thì đó không thể xem là ảnh chế, vui bởi đây là một tài liệu tham khảo luật, do một nhà xuất bản chính quy phát hành, bán cho đại chúng.

Anh N.V.L, tác giả bức ảnh ghép diễn viên Công Lý trên diễn đàn dành cho giới thiết kế đồ họa từ hai năm trước có thể không bị truy cứu bởi suy cho cùng thì đó là một tác phẩm đồ họa, phục vụ mục đích nghiên cứu, học tập, trao đổi kinh nghiệm giữa các nhà thiết kế với nhau trong phạm vi diễn đàn của mình. Tuy nhiên, như lời anh L. thì anh cũng không hề được ai liên hệ xin phép sử dụng lại tác phẩm.

Những người in sách luật đã không tôn trọng luật và nghệ sĩ Công Lý hoàn toàn có thể thông qua các công cụ pháp lý để đòi lại công lý cho mình. Có điều, cho đến lúc này thì diễn viên Công Lý vẫn đang chờ xem phản ứng của NXB Lao Động - Xã Hội. Bởi Công Lý đã chọn cách chờ, chúng ta cũng đành phải chờ công lý.

NHÂN SƯ