Lê Cát Trọng Lý: Thôi khắc nghiệt với bản thân

Đoạt giải ba cuộc thi Hát cho niềm đam mê năm 2007, cái tên Lê Cát Trọng Lý nhanh chóng được truyền thông chú ý vì yếu tố lạ. Một cô gái nhỏ nhắn, một giọng hát trong trẻo, nhẹ như không dù vẫn còn lỗi kỹ thuật (bây giờ vẫn còn), phong cách hồn nhiên, tươi mới với cây đàn để hát những sáng tác của chính mình, những bài ca... chẳng chút phù hợp với lứa tuổi.

So với người cùng trang lứa, Lý là món lạ trên bàn tiệc âm nhạc, khó có người thứ hai. Song, cũng như nhiề u thí sinh bước ra từ các cuộc thi âm nhạc, Lý không thể tìm được chỗ đứng vững chắc trên thị trường mà vẫn từng đêm đi hát tại các quán cà phê - công việc mưu sinh chính của cô từ khi rời quê nhà, bỏ học khoa tiếng Nga của Đại học Đà Nẵng để theo học viola tại Nhạc viện TP.HCM.

Cần mẫn như chú ong thợ góp nhặt khán giả và kiếm tìm cơ hội vươn lên. Ca khúc Chênh vênh giành hàng loạt giải thưởng tại chương trình Bài hát Việt 2008 và tác giả của nó được xướng tên Nhạc sĩ trẻ triển vọng là bước đệm lớn để Lê Cát Trọng Lý bước ra ánh sáng.

Người người tìm nghe Chênh vênh để chia sẻ cùng cô những xúc cảm rất đàn bà, và ngỡ ngàng, không hiểu vì sao một cô gái còn rất trẻ lại có thể viết ra những ca từ như “Thương anh em lội sông sâu. Trôi hương trôi hoa tan phận ngọc. Còn chần chờ chi hỡi anh. Hôn em, ôm em cho nát chênh vênh”.

Nếu từng biết Lý trước đó, hẳn khán giả không ngạc nhiên bởi tràn ngập trong cô là những trải nghiệm lý thú về cuộc sống, con người sau tháng năm dài cô tích góp từ chính mình và những người xung quanh. Có chăng, người ta đã bị vẻ ngoài và nét tinh nghịch của cô đánh lừa, để rồi khi nhận ra thế giới bên trong cô, nhiều người gán cho Lý biệt danh “Trịnh Công Sơn mới của nhạc Việt”.

Lý bỏ qua những lời nhận xét, bỏ qua những khen chê về dòng nhạc phi điệu tính của mình. Nhạc của Lý rất khó hát và nghe rất “mệt” vì quá nhiều trúc trắc, chuyển điệu không theo lề thói. Phần lớn ca khúc của Lý là những câu chuyện kể chậm rãi, nhiều giằng xé, đòi hỏi cả người hát lẫn người nghe phải dành nhiều tâm sức hơn để hát và để cảm.

Lý trung thành với lối đi mình đã chọn và cô tin rằng chỉ cần mình nỗ lực hơn và khắc kỷ hơn, cô sẽ đạt được những điều mình muốn. Lý xây dựng phong cách riêng cho bản thân - làm người kể chuyện trên sân khấu. Trước mỗi ca khúc, cô luôn dành thời gian để trò chuyện cùng khán giả, về nền tảng phía sau bài hát, những xúc cảm mình gử i gắm trong đó, để rồi khi hát, cô như không còn chú ý đến khán giả nữa, mà rong chơi, tung tăng nhảy múa với cây đàn, với câu chữ của mình, để sống với từng khoảnh khắc khiến cô phải chọn hát lên.

Xem Lý trình diễn, khán giả quên đi độ rộng của sân khấu so với hình thể của cô. Mọi khoảng không đều bị sức hút Lý khỏa lấp. Sân khấu các chương trình của Lê Cát Trọng Lý luôn tối giản, hiếm khi được trang trí đèn chớp, hậu cảnh, đạo cụ, mà vẫn cứ hấp dẫn.

Từ album định danh Lê Cát Trọng Lý năm 2011 đến Tuổi 25 năm 2013 và bộ ba album Những kẻ mộng mơ (Dreamers) ra mắt cuối tháng 10 qua, Lý đã đi một hành trình rất dài. Cô nói: “Tôi không quá quan trọng chuyện khen chê. Có khác là bây giờ tôi bớt khắc nghiệt hơn - cả với mình lẫn với người”.

Cô lý giải giờ cô đã biết “tự lượng sức” khi không còn ép mình phải làm những việc mà mình không thể như thuở mới vào nghề, và cũng nhờ thế mà âm nhạc đến với cô dễ dàng hơn, công việc sáng tác trở nên nhẹ nhàng hơn.

Lý bảo cô không toàn năng để làm được tất cả mọi chuyện và rằng những người đi rất sâu trong lĩnh vực của mình vẫn có thể thành công, cống hiến không kém thua ai. Dù album bán với giá 350.000đ - mức giá thường chỉ có ở ngôi sao hạng A, rất nổi tiếng, bộ album Những kẻ mộng mơ đã bán hết veo chỉ trong một tháng. Đó không phải là album phòng thu với âm thanh trau chuốt mà là bộ sản phẩm thu tiếng trực tiếp - thô mộc như cách cô sống, như những bài hát của cô. Hỏi, Lý trả lời bởi cô thích thế và bởi vì với cô, những thanh âm như thế mới là đẹp.

“Thích”. Đó gần như là câu trả lời duy nhất của Lý trước mọi hành xử, chuyển biến của bản thân. Chuyện mái tóc ngắn xoăn tít vốn đã quen thuộc trong lòng khán giả, cô cắt đi thành đầu đinh cũng được Lý trả lời đơn giản vì mình thích.