Lâu không ăn sẽ nhớ

Cá ồ hấp cuốn bánh tráng - Nguồn ảnh: Internet

Quê tôi sát bờ biển miền Trung, biển nằm ngay trong phố. Ai cũng biết thành phố Nha Trang có một con đường chạy ngang biển được xem là một trong những con đường đẹp nhất nước. Nhiều người tìm đến đây không phải chỉ vì biển xanh cát trắng mà vì quê tôi còn nổi tiếng với nhiều loại hải sản tươi ngon. Với một số người địa phương, bữa cơm nào không có cá là bữa đó thiếu hương vị.

Nhà ba má tôi ở cách chợ Xóm Mới chỉ mấy chục bước chân, cách cảng cá Cửa Bé chừng hơn cây số. Chợ Xóm Mới thường xuyên có cá tươi. Những món ăn má tôi nấu đều mùa nào thức nấy. Cá liệt má để nấu canh ngọt, cá lạt nấu canh chua ngon nhất. Mùa biển có nhiều cá thu má sẽ làm chả cá còn cá nục, cá cơm, cá trác... má thường dành để kho. Có một thứ cá mùa nào cũng có là cá ồ, nấu món gì ăn cũng ngon miệng.

Nhắc tới cá ồ, nhiều người không ở Nha Trang sẽ cười “con cá có cái tên lạ quá”. Tất nhiên cá ồ cũng có tên khoa học nhưng tôi chỉ nhớ tên cái tên quen thuộc đó. Nó cùng loại nhưng nhỏ hơn con cá ngừ. Cá ồ sống ở nơi nước sâu nên được coi là cá sạch. Khi sơ chế, người làm cá không phải vất vả vì chỉ cần lấy mang và ruột cá xong rửa sạch là có thể đem nấu.

Cá ồ có thể nấu thành nhiều món, đơn giản nhất là kho mẳn. Rửa sạch cá, cắt lát. Nước nấu sôi cho thêm chút màu kho cá cho đẹp, đầu hành lá đập hơi dập, thêm vài trái ớt xiêm nguyên trái rồi bỏ cá vào. Để cá sôi khoảng 15 phút thì nêm nếm lại rồi nhắc xuống, rắc thêm chút tiêu. Cá ồ kho mẳn ăn với cơm cũng được mà ăn với bún thì hiệu ứng càng tăng lên rất nhiều. Nước kho chan cơm còn cá thì chấm với nước mắm nguyên chất, thêm vài cọng rau muống luộc là đủ thấm cơm lắm rồi. Cá ồ kho mẳn ăn cùng bánh căn cũng rất ngon.

Bạn còn có thể đem cá ồ kho keo. Chỉ cần ướp cá với nước mắm, đường, tiêu, đầu hành để cá thấm gia vị rồi đem kho. Nhớ bỏ thêm chút tóp mỡ. Trong những bữa cơm nhà, ngoài cá ồ kho keo, chỉ cần thêm tô canh rau tập tàng là ngon miệng cực kỳ.

Hàng cá ở Nha Trang

Cá ồ nướng cũng rất ngon. Xẻ sâu vài đường trên thân cá. Hành, tỏi giã nhỏ với muối hột, nếu thích ăn cay thì bỏ thêm vài trái ớt xiêm xanh, đem hỗn hợp này ướp vào những đường xẻ trên thân cá, để khoảng 10-15 phút rồi đem nướng. Hồi xưa nhà nào cũng nấu ăn bằng than nên việc nướng cá khá dễ dàng. Chỉ cần đặt cá lên vỉ nướng trên than hồng, để lửa vừa và trở đều cho đến khi cá chín vàng, tỏa mùi thơm ngào ngạt.

Cá ồ nướng có thể ăn với cơm nhưng khi dọn thêm dĩa rau sống và xấp bánh tráng thì lại trở thành một bữa tiệc nhỏ. Bình thường, để cho tiện, má tôi chỉ ướp cá rồi chiên. Vừa chiên cá, má vừa nấu thêm món canh, thêm chút rau sống là thành bữa cơm vừa nhanh, vừa ngon.

Còn một món nữa với cá ồ mà bạn có thể chế biến dễ dàng và ăn xong sẽ tấm tắc khen ngon rồi nhớ mãi: cá ồ hấp mỡ hành.

Bây giờ, đầu bếp trong các nhà hàng và quán ăn có thể làm cầu kỳ hơn nhưng tôi vẫn theo cách của má mà tôi biết từ hồi còn nhỏ. Cá ồ cũng ướp như khi nướng nhưng thêm vài đầu hành lá, một tép sả vào bụng cá rồi hấp. Nếu không có xửng hấp, bạn có thể úp một cái tô vào nồi nước, đặt dĩa cá lên trên đáy tô, đậy kín nắp rồi hấp khoảng 15-20 phút. Hành lá xắt nhỏ thắng với tóp mỡ rưới lên mình cá rồi để thêm vài phút cho thơm thì tắt bếp.

Cá ồ hấp mỡ hành cuốn với bánh tráng có thể là món chính trong bữa cơm đãi khách. Vài con cá hấp dọn cùng một dĩa rau tươi có xà lách, diếp cá, húng lủi... Nếu cầu kỳ hơn, có thêm thơm xắt mỏng cùng dưa leo và mấy lát xoài xanh. Đừng quên một dĩa bún tươi cọng nhỏ để cuốn cùng bánh tráng. Bánh tráng cuốn cá ồ hấp có thể chấm nước mắm tỏi ớt chua ngọt, cũng có thể ăn với mắm nêm. Bây giờ ở các quán ăn, người ta hay dọn cá nướng với muối tiêu xanh nhưng theo tôi, cá ồ hấp chấm với nước mắm ngon hơn.

Mắm ruột cá ồ - Nguồn ảnh: Internet

Còn một món độc đáo làm từ cá ồ: mắm ruột. Loại mắm này làm từ ruột cá ồ và các loại cá tương tự như cá ngừ hay cá chù, cá chấm... Dù vậy, hình như người ta vẫn thích chọn con cá ồ có lẽ vì ruột cá sạch hơn. Đây là loại mắm không chỉ nhà tôi mà rất nhiều người Nha Trang đều ưa thích.

Khi làm cá phải cẩn thận, tuyệt đối không được rửa hay để nước bắn vào. Làm mắm ruột khá đơn giản, chỉ cần cẩn thận và tỉ mỉ: phải lộn ruột cá ra ngoài, lấy dao làm sạch chất nhờn bên trong. Sau đó trộn ruột, tim và gan cá cùng muối hột, tỉ lệ chừng 1 muối 2 cá.

Hồi đó tôi thấy má tôi chỉ nhắm chừng mà làm, chắc làm nhiều lần thì quen tay. Má tôi cho mắm vào một cái chén đất đậy kín rồi đem phơi nắng mấy ngày. Khi mắm đã có mùi thơm, má tôi xắt hành, bỏ tiêu, thêm vài lát ớt đỏ rồi đặt nguyên chén mắm trên lò than nấu trực tiếp. Bữa cơm nào có thêm chén mắm ruột cũng tưng bừng hơn, cứ như ăn sơn hào hải vị. Ai cũng thích quẹt miếng dưa leo chấm mắm ruột mà ăn ngon lành.

Thật ra nếu gọi đó là sơn hào hải vị chắc không có gì sai vì chỉ là ruột cá trộn muối mà làm thành món ăn ngon. Mắm ruột ăn với thịt heo luộc cũng ngon. Thịt ba chỉ luộc vừa chín, xắt mỏng kẹp vài thứ rau sống ăn với cơm nóng cũng rất “bén”.

Cuộc sống giờ đây đã khác xưa rất nhiều, các bà nội trợ bận bịu hơn nên lựa chọn nhiều cách để phù hợp với công việc. Người ta có thể đặt thức ăn mang tới tận nhà cho những bữa cơm nên cái bếp trong nhiều nhà dù văn minh, hiện đại cũng trở nên lạnh tanh, có khi chỉ là nơi để thể hiện sự sung túc của gia đình. Có nên không thỉnh thoảng các bà mẹ trẻ có một ngày đi chợ cho bữa cơm nhà. Lỡ mà có gặp con cá ồ ngoài chợ thì mua vài ký về nhà làm vài món, bắt đầu từ món đơn giản nhất là cá kho mẳn, thảng hoặc ngẫu hứng thì đãi chồng con món cá ồ hấp mỡ hành. Những đứa trẻ thường ngày chỉ mê sushi, gà rán, hamburger... biết đâu sẽ tròn mắt à ồ khen cá hấp ngon quá. Những đứa trẻ bây giờ nhiều khi không biết tên một loài cá nào lại sẽ có lúc nhớ đến con cá ồ. Con cá rẻ tiền và lạc loài đó biết đâu sẽ là hình ảnh đầu tiên để ai đó nhớ lại nhiều thứ.

Dù là ai khi lớn lên có thể cũng phải sống xa nhà, khi nhớ nhà cũng chỉ là nhớ những món ăn của mẹ nấu và từ đó mà thấy thương yêu mọi thứ.

Tình yêu gia đình, yêu quê hương bắt đầu từ những điều đơn giản vậy chớ đâu!

Lưu Cẩm Vân