Lão ngư phủ lưu giữ nét truyền thống của lễ hội Nghinh Ông Cần Giờ

Hàng chục năm về trước, họ là những ngư dân cưỡi sóng gió ra khơi

Buổi chiều 4/10 (tức 15/8 âm lịch) – ngày thứ 2 trong 3 ngày lễ hội Nghinh Ông Cần Giờ 2017, những lão ngư đang tất bật chuẩn bị cho nghi lễ rất thiêng liêng - lễ cúng tiền hiền hậu hiền, những người đầu tiên khai mở và lập nên vùng đất Cần Giờ và làng nghề biển, cúng  bạn cũ lái xưa.

Như mọi năm, nghi lễ này diễn ra tại Lăng Ông Thủy tướng (nơi lưu giữ cốt cá voi trôi dạt vào bờ biển Cần Giờ năm 1971).

Bộ xương cá voi trong Lăng Ông Thủy tướng (Cần Giờ, TP.HCM)

Trong bộ lễ phục áo dài khăn đóng mang đầy nét truyền thống xa xưa, ông Phan Văn Chấn - Phó Vạn Hội Vạn Lạch - tổ chức chịu trách nhiệm cúng tế trong Lăng Ông Thủy tướng là người phải lo lắng đảm trách tất cả các nghi lễ cúng bái trong những ngày lễ hội Nghinh Ông diễn ra. Cũng như rất nhiều những thành viên khác trong ban tổ chức, hàng chục năm về trước, ông Chấn là một ngư dân khỏe mạnh từng vượt trùng khơi.

Ông Phan Văn Chấn - Phó Vạn Hội Vạn lạch Lăng Ông Thủy tướng Cần Giờ

Năm nay 72 tuổi, ông Phan Văn Chấn đã có thâm niên gần 20 năm nằm trong Hội Vạn Lạch ở huyện Cần Giờ. Trước đó, ông Chấn là ngư dân đầu tiên của đất Cần Giờ điều khiển tàu đánh bắt xa bờ ở đại dương mênh mông.

Vừa “nghỉ hưu” nghề ngư phủ, ông Chấn tham gia ngay vào công việc mà mình từng đau đáu khi xưa: phục dựng, tôn tạo lại các nghi lễ cúng bái ở Lăng Ông Thủy tướng. Thời còn trẻ, với niềm đam mê về văn hóa, ông Chấn đã đọc thông viết thạo các chữ Hán cổ, chữ Nôm.

Những lão ngư trong bộ lễ phục chuẩn bị lễ cúng tiền hiền hậu hiền, bạn cũ lái xưa

Có lẽ, số người vừa là ngư dân vừa am hiểu văn hóa cổ  như ông Chấn ở vùng đất Cần Giờ còn khá hiếm. Với kiến thức đó, ông Chấn cho biết đã phục dịch và tôn tạo lại rất nhiều câu đối bằng chữ Hán trong Lăng Ông Thủy tướng.

Ông cũng là người viết các tờ sớ trong các nghi lễ cúng bái cá Ông, nhất là trong lễ Nghinh Ông diễn ra ở cửa biển Cần Giờ vào ngày mai 16/8 âm lịch.

Nhiều thế hệ ngư dân cùng đến tham dự Lễ hội Nghinh Ông Cần Giờ

Theo ông Chấn, Lăng Ông Thủy tướng vốn có gốc gác từ miếu Hải Thần được dựng vào thế kỷ 17. Sách Gia định thành thông chí miêu tả miếu Hải Thần thường được cúng bằng lễ Thái Dao (tế Dê – Trâu – Heo), cầu mưa thuận gió hòa.

Sau đó, lăng Ông Thủy tướng được dựng trên nền miếu Hải Thần. Lễ Nghinh Ông được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1913. Năm nay là lần lễ hội thứ 104.

Ngày của ngư dân – ghe đánh cá xuôi dòng tề tựu

Lăng Ông Thủy tướng ở huyện Cần Giờ trong 3 ngày lễ hội lúc nào cũng có người ra người vào. Có khi là những người ở nơi khác đến cầu nguyện khấn vái vì nghe nói nơi này rất linh hiển.

Một tờ sớ trong nghi lễ cúng tại Lăng Ông Thủy tướng năm 2017

Nhưng nhiều nhất có lẽ là những ngư dân vùng đất Cần Giờ. Trong những bộ quần áo giản dị, những người phụ nữ ở xóm chài lưới dẫn theo con cái đến thắp nhanh ở Lăng Ông.

Chị Nguyễn Thị Tuyết - vợ một ngư dân cho biết hai vợ chồng chị làm nghề biển cũng đã 3 năm.

“Đã làm nghề biển thì chắc chắn là phải tin vào huyền thoại về cá Ông. Vì thế, năm vào vào dịp lễ hội nghinh Ông, tôi đều đưa con vào đây thắp nhang khấn cầu trời yên biển lặn để ghe ra khơi được bình an”, chị nói.

Để chuẩn bị cho đêm hoa đăng trên biển, từ buổi chiều ngày 4/10, hàng chục chiếc ghe đã tề tựu ở 2 bến đò với nhiều cờ phướn và đèn trang trí. Trong đêm rằm tháng 8 này, sau nghi lễ thả đèn, những chiếc ghe với nhiều hoa đăng sáng rực sẽ làm rực rỡ cả vùng biển Cần Thạnh.

Anh Trần Văn Đức – một ngư dân cho biết từ nhiều ngày nay, các ngư dân đã dong thuyền về bến đò, dừng tất cả hoạt động đánh bắt để tổ chức lễ hội. Không được sở hữu chiếc ghe nào nên anh Đức và nhóm bạn đã hùn tiền thuê một chiếc ghe khác để trang trí hoa đăng chuẩn bị cho lễ hội cùng với những ngư dân khác.

Một nghi lễ cúng tiền nhân tại Lăng Ông Thủy tướng Cần Giờ

Những ngư dân vùng biển Cần Giờ cho biết sau khi thực hiện nghi lễ Nghinh Ông (đón rước cá Ông) vào bờ, các ghe tàu sẽ tổ chức cúng Ông ngay trên tàu, ít thì cặp vịt, nhiều hơn thì heo quay…

Hiếu Nguyễn – Minh Thanh