Lào “may mắn” với COVID-19 hay sự cảnh giác đến từ rất sớm?

Dịch COVID-19 đã lây lan tại 196 quốc gia, vùng lãnh thổ với tổng số trường hợp mắc toàn cầu gần 400.000 ca và hơn 17.000 trường hợp tử vong. Trong bối cảnh đó, việc một quốc gia như Lào “vẫn trắng” trên bản đồ dịch bệnh cho đến chiều 24/3 mới có 2 ca dương tính, khiến có không ít sự hoài nghi về khả năng sàng lọc, xét nghiệm phát hiện bệnh, thậm chí, cả băn khoăn liệu có chuyện “giấu dịch” của ngành y tế nước này?

Đất rộng, người thưa

Thực tế những gì diễn ra tại Lào - nơi “tứ bề thọ địch”: Bắc giáp Trung Quốc, Đông giáp Việt Nam, Nam giáp Campuchia và Tây giáp Thái Lan - cho thấy, bên cạnh một số lý do khách quan, nhưng không thể phủ nhận chính phủ Lào đã có những hành động từ rất sớm để đương đầu với COVID-19.

Một người lái xe đến biên giới phải kiểm tra nhiệt độ bắt buộc nhằm sàng lọc COVID-19 tại Văn phòng nhập cư Thanaleng khu vực Cầu Hữu Nghị Thái-Lào gần thủ đô Vientiane - Ảnh: Vientiane Times

Một đồng nghiệp đang làm việc tại nhật báo Vientiane Times cho biết, hiện số khách du lịch đến từ các quốc gia không có chung đường biên giới với Lào đang được cách ly là khoảng 110 người. Số khách từ các quốc gia chung biên giới chỉ vỏn vẹn 5 người đã được cách ly.

Tuần trước, có 6 sinh viên Lào đang theo học ở Việt Nam về nước cũng đã được kiểm tra, kết quả xét nghiệm âm tính với COVID-19. Cho đến nay, Lào là nước mới ghi nhận 2 ca dương tính và Đại sứ quán Pháp ở Lào cũng xác nhận sự chính xác về số liệu này.

Một chuyên gia có liên hệ với giới ngoại giao Pháp đã đưa ra các lý giải của mình với các khả năng như số người đến Lào không nhiều so với các nước láng giềng. Dân số Lào chưa đến 7 triệu người, diện tích lãnh thổ lớn (rộng hơn Việt Nam), giúp họ có một mật độ dân cư khá thưa thớt. Chưa kể, việc kiểm soát cửa khẩu, phân lập du khách ở gần, ở xa, yêu cầu cách ly đúng 14 ngày để kiểm tra đã được thực hiện khá chặt chẽ và từ rất sớm.

Ngay từ những ngày đầu tháng 2/2020, khi dịch còn đang bùng phát ở Vũ Hán và một số tỉnh thành khác ở đại lục, có 80 sinh viên Lào đi du lịch từ Trung Quốc về đã được cách ly ngay tại bệnh viện. Sau khi xác định âm tính với virus, họ mới được “tự do”.

Tất cả các công ty, nhà máy có người Trung Quốc ở Lào đều được kiểm tra, theo dõi chặt tình trạng sức khỏe. Cũng ngay từ đầu tháng 2, Hãng hàng không quốc gia Lào (Lao Airlines) đã hủy bỏ 5 đường bay tới các thành phố của Trung Quốc, đồng thời, hạn chế tối đa người từ quốc gia phương Bắc đến Lào.

Về khả năng thực hiện xét nghiệm phát hiện virus, vào giữa tháng 2, Cục Dự phòng và kiểm soát dịch bệnh Bộ Y tế Lào tuyên bố họ có phòng thí nghiệm đạt chuẩn Tổ chức Y tế quốc tế (WHO) tại Trung tâm Phân tích bệnh truyền nhiễm. Ngoài ra, họ còn có Viện Pasteur, Phòng thí nghiệm vi sinh học tại Bệnh viện Mahosot tại Vientiane; Phòng thí nghiệm lưu động của Bộ Y tế tại Luangprabang cũng có thể xét nghiệm COVID-19.

Các nhà hàng, quán cà phê có sẵn thuốc khử trùng miễn phí để khách hàng cảm thấy tự tin về các biện pháp phòng ngừa đối với COVID-19 - Ảnh: Vientiane Times

Việc Lào tới "giờ chót" mới phát hiện trường hợp nhiễm virus là do hiệu quả từ các hành động phòng ngừa sớm của chính phủ. Mọi trường hợp nghi nhiễm đều được sàng lọc và theo dõi miễn phí. Để bảo đảm về khả năng xét nghiệm, có 20 mẫu bệnh phẩm được Lào tiếp tục chuyển đến xét nghiệm tại phòng thí nghiệm chuẩn WHO tại Úc. Tất cả cho kết quả âm tính tương tự như kết quả xét nghiệm của Bộ Y tế Lào.

Dập dịch mạnh từ khi chưa ghi nhận ca mắc

Từ ngày 18/3, Lào đã tiếp tục nâng mức độ phòng ngừa COVID-19 lên cấp cao nhất với một loạt biện pháp như tạm dừng hoạt động toàn bộ các cơ sở giáo dục từ mầm non đến đại học trên cả nước đến ngày 21/4. Chính phủ ra lệnh đóng gần 100 cửa khẩu phụ, đường mòn, lối mở dọc biên giới không đảm bảo điều kiện kiểm tra y tế.

Từ 20/3, quốc gia này đơn phương tạm dừng cấp thị thực cho khách du lịch nhập cảnh trong 30 ngày, trừ những người mang hộ chiếu ngoại giao và công vụ, nhưng phải có giấy xác nhận sức khỏe của cơ quan chức năng. Chính phủ Lào cũng khuyến cáo công dân nước này hạn chế nhập cảnh về nước. Trường hợp đặc biệt phải nhập cảnh, buộc tuân thủ các biện pháp cách ly.

Khi chúng tôi viết bài này, Lào có 2 trường hợp đã kết luận dương tính. Nhưng như đã nói, ngay từ khi chưa ghi nhận ca nhiễm, để hạn chế nguy cơ dịch bệnh lây truyền, Chính phủ Lào quyết định hoãn đại hội thể thao toàn quốc lần thứ 11, đóng cửa tất cả các khu vui chơi giải trí, hủy bỏ các lễ hội, các hoạt động có tụ tập đông người, đặc biệt, cắt giảm nhiều hoạt động trong dịp Tết cổ truyền Lào Bun Pi May diễn ra từ 14 đến 16/4 hằng năm…Trả lời các câu hỏi của nhiều nhà báo, thành viên ngoại giao đoàn về các tình huống cũng như công tác chuẩn bị cách ly, điều trị, Bộ trưởng Bộ ngoại giao Lào Saleumxay Kommasith từng khẳng định, nếu Lào phát hiện các ca nhiễm COVID-19, chính phủ cũng đã kịp chuẩn bị một số khu cách ly và chuẩn bị trang thiết bị, nhân lực, vật tư  y tế cần thiết bảo đảm điều trị cho các bệnh nhân, gồm Bệnh viện 103, Bệnh viện Hữu Nghị, Bệnh viện Mahosot, Bệnh viện Setthathilath và các bệnh viện đa khoa cấp tỉnh.

“Chính phủ vẫn xiết chặt dự phòng. Dân Lào cũng biết câu đùa của dân Việt Nam nói về chúng tôi "chúc vạn sự như Lào đó nha”, đồng nghiệp cười trong điện thoại cho phóng viên Báo Phụ Nữ TPHCM hay.

Theo ASEAN Briefing, Hoa Kỳ đã cung cấp thiết bị bảo vệ cá nhân cho Lào, bao gồm 440 kính bảo hộ, 1.500 áo choàng phẫu thuật và 220 tấm che mặt, cùng với túi xử lý nguy hiểm sinh học, tạp dề, khẩu trang N95, hộp an toàn, găng tay và dụng cụ khử trùng tay.

Bộ Thương mại Lào cũng ra mức trần cho giá bán khẩu trang ba lớp không thể vượt quá 25.000 kip (tương đương 2,82 USD) cho một hộp 50 chiếc, trong khi, một chiếc khẩu trang không được bán quá 1.000 kip (tức khoảng 11 cent USD). Bộ Y tế nước này cũng lên kế hoạch nhập khẩu trang từ các quốc gia láng giềng, bao gồm Việt Nam, Thái Lan và Trung Quốc.

Quốc Ngọc