Lao động trẻ em ở Trung Quốc

Hình ảnh nhân viên của CLW chụp hai nữ công nhân chưa đủ tuổi lao động ở nhà máy Shinyang - Ảnh: CLW

Theo hợp đồng ban đầu có thời hạn 3-6 tháng với tiền công 1,2 USD/giờ, thời gian làm việc của các em là từ 20g30 hôm nay đến 5g30 hôm sau. Tuy nhiên, các em bị ép làm thêm ba giờ mỗi ngày. Trong khi đó, Luật Lao động của TQ cho phép người lao động làm việc tối đa 36 giờ/tuần. Nghiêm trọng hơn, các lao động trẻ em ở nhà máy Shinyang không được công ty mua bảo hiểm cũng như không được trả tiền tăng ca.

Một trong ba nữ lao động vị thành niên này chia sẻ: “Từ mùa hè năm ngoái, em đã cùng các bạn làm việc ở các xưởng sản xuất đồ trang trí Giáng sinh. Tay em phồng rộp nhưng vẫn phải cố gắng hoàn thành công việc”.

Ở TQ, để kịp thời hoàn tất đơn hàng của các công ty lớn đến từ Mỹ, châu Âu và một số quốc gia châu Á, việc thuê mướn nhân công làm việc thời vụ là lựa chọn tối ưu. Trong đó, đối tượng dễ thuê, dễ cho thôi việc nhất là trẻ vị thành niên đến từ những vùng quê nghèo. Các chủ nhà máy đối phó bằng cách chỉ tuyển các em sau những đợt kiểm tra của đối tác (như Samsung) để không bị phát hiện.

Năm 2013, Samsung từng phát hiện ba trường hợp khai gian tuổi để làm việc tại các nhà máy gia công sản phẩm cho hãng này ở TQ. Đại diện Samsung cho biết, những năm gần đây, họ triệt để giám sát ngăn chặn những trường hợp khai thác lao động chưa đủ tuổi, nhưng sự việc đáng tiếc vẫn xảy ra. Trước kết quả điều tra của CLW, Samsung quyết định tạm ngừng hợp đồng với nhà máy Shinyang và nhiều khả năng sẽ cắt hợp đồng vĩnh viễn.

Theo luật pháp TQ, trẻ từ 16 tuổi trở lên có thể tham gia vào thị trường lao động nhưng Samsung yêu cầu các đối tác TQ chỉ thuê lao động đủ 18 tuổi. Quy định này không được phía TQ tôn trọng.

Không chỉ Samsung mà nhiều công ty lớn trên thế giới đang thuê mướn công nhân TQ làm việc tại các nhà máy địa phương cũng đang đau đầu vì chính sách tuyển dụng lao động của quốc gia được ví như “công xưởng của thế giới” này. Một trường hợp đau lòng đã xảy ra vào cuối năm 2013 đối với cậu bé Shi Zhaokun (15 tuổi) tại một nhà máy lắp ráp iPhone của công ty Pegatron Corp. ở Thượng Hải khiến dư luận phẫn nộ. Chỉ sau một tháng làm việc, cậu bé chết do viêm phổi vì lao lực, do mỗi ca làm việc kéo dài liên tục 12 giờ, chưa tính tăng ca. Đáng buồn là lãnh đạo Apple ở TQ đã làm ngơ trước vụ việc, cho rằng cái chết của cậu không liên quan gì đến điều kiện làm việc.

Năm 2012, các nhà hoạt động bảo vệ quyền của người lao động tại TQ cũng phát hiện hàng loạt trường hợp lao động dưới 14 tuổi làm việc cho các nhà máy của Foxconn, đơn vị sản xuất linh kiện lớn nhất của Apple.

Theo cảnh báo của Liên Hiệp Quốc, nghèo đói là nguyên nhân chủ yếu đẩy trẻ em vào thị trường lao động từ sớm. Tại TQ, nhất là ở khu vực Tây Nam nước này, tình trạng đói nghèo đã đến mức nghiêm trọng. Nhiều phụ huynh lại chính là người bán con cái của mình để trang trải nợ nần hoặc cải thiện tình hình tài chính của gia đình.

THIÊN NHƯ 
(Theo New York Times, Wall Street Journal)