Lao động nữ khốn khó sau mất việc, giải pháp nào?

Ngày 6/6, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung đã trả lời nhiều chất vấn của đại biểu Quốc hội về vấn đề lao động, việc làm.

Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội về vấn đề lao động, việc làm

Mất việc phần đông là lao động nữ

Nhiều đại biểu Quốc hội (ĐBQH) nêu lên thực trạng lao động mất việc làm, đang ngày càng tăng sau đại dịch COVID-19. ĐBQH Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) trăn trở về tình trạng cắt giảm lao động của các doanh nghiệp thời gian qua và cơ hội tìm việc làm mới đối với người lao động (NLĐ) ở độ tuổi ngoài 40 là vô cùng khó khăn. Đây cũng là nhóm có nguy cơ cao phải rút bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần. “Đề nghị bộ trưởng cho biết giải pháp sẽ triển khai để hỗ trợ NLĐ ở độ tuổi ngoài 40 sau khi bị mất việc làm?” - đại biểu Thủy đặt câu hỏi. 

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung thừa nhận, NLĐ đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng trong bối cảnh tỉ lệ thất nghiệp gia tăng. Ông chia sẻ: “Cách đây 1 tháng, Thủ tướng Chính phủ phân công tôi đi kiểm tra tại một số địa phương, cùng ăn cơm công nhân. Tôi thấy các ngành nghề dệt may, giày da phần lớn là lao động nữ, thậm chí có những ngành nghề tới 80% nữ. Thời gian qua, hầu hết lao động mất việc, giãn việc cũng rơi vào nữ. Trong 3 triệu người chuyển về địa phương, phần đông là những người mẹ phải đem theo con”. Và theo bộ trưởng, đây là vấn đề rất đáng được quan tâm. Nhưng để giải quyết vấn đề này, phải tập trung vào 5 vấn đề chính.

Trước hết, phải chăm lo đào tạo nghề cho lao động nữ từ sớm, từ khi chưa thất nghiệp để khi thất nghiệp có thể bố trí công việc mới. Bên cạnh đó, các địa phương cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ tín dụng, tạo việc làm để lao động nữ có thể thích ứng trong bối cảnh mới. Một số việc khác cần chăm lo là tạo điều kiện cho doanh nghiệp ổn định sản xuất; tạo việc làm ổn định; chăm lo hệ thống cơ sở phúc lợi thiết yếu như nhà trẻ, mẫu giáo, trường học... để người phụ nữ giảm bớt khó khăn, thiệt thòi. 

Đằng sau người lao động là cả gia đình...

Cùng với tỉ lệ thất nghiệp đang gia tăng, tại phiên chất vấn, nhiều đại biểu bày tỏ sự lo lắng tới đời sống của NLĐ, đặc biệt là nữ công nhân trong khu công nghiệp, chế xuất. Đại biểu Lý Tiết Hạnh (Bình Định) xót xa: “Sau lưng mỗi NLĐ mất việc là gia đình của họ và nhiều vấn đề xã hội khác”. Bà Hạnh đặt vấn đề, trong đại dịch COVID-19, Việt Nam đã phát huy rất tốt các gói hỗ trợ trực tiếp cho người dân và NLĐ. Trong giai đoạn hiện nay, nhiều ý kiến đánh giá, doanh nghiệp và NLĐ còn gặp khó khăn nhiều hơn, vì vậy nên chăng có các chính sách, gói hỗ trợ tương tự?

Hàng ngàn công nhân Công ty Tỷ Hùng (quận Bình Tân, TPHCM) mất việc cuối năm 2022 - Ảnh: Sơn Vinh

Cùng quan điểm trên, đại biểu Tráng A Dương (Hà Giang) cho biết, nhiều người cần tiền trang trải cuộc sống nên lao động mất việc xin rút BHXH 1 lần là phổ biến, làm ảnh hưởng đến an sinh xã hội lâu dài. Ông Dương đề nghị bộ trưởng nêu quan điểm về việc thành lập quỹ hỗ trợ NLĐ, tương tự chính sách hỗ trợ NLĐ trong dịch COVID-19.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, Bộ LĐ-TB-XH đang tiếp tục đánh giá và dự báo chính xác tình hình từ nay đến tết Nguyên đán cũng như trong năm 2024 để có những chính sách ngắn hạn, dài hạn nhằm giải quyết tình trạng thất nghiệp, chăm lo đời sống NLĐ. Ông cho biết, dự kiến sẽ có một vài chính sách, song cụ thể thì sẽ do cấp có thẩm quyền quyết định.

Việc thành lập quỹ hỗ trợ NLĐ như đại biểu Tráng A Dương đề cập, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho hay, sẽ cân nhắc và xem đây là 1 căn cứ. Theo ông, thành lập quỹ, nhất là có tác động lớn như ĐBQH nêu, cần phải đánh giá kỹ lưỡng, thậm chí phải báo cáo Quốc hội xem xét. Nhưng theo ông, cần phải có nhiều giải pháp liên quan, đặc biệt tạo công ăn việc làm và thu nhập đủ trang trải đời sống.

Cũng theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, đời sống của NLĐ hiện nay vẫn còn nhiều khó khăn. Theo thống kê, thu nhập bình quân của NLĐ làm công ăn lương trong quý I/2023 là 7,9 triệu đồng; tăng 2,6% so với quý II/2022. Trong đó, mức lương trung bình của ngành như dệt may là 7,2 triệu đồng, ngành da giày là 8 triệu đồng, ngành chế biến gỗ là 7,4 triệu đồng, ngành điện tử là 9 triệu đồng. Mặc dù thu nhập có gia tăng, nhưng “hiện nay lương và thu nhập còn thấp, đời sống còn khó khăn” - ông Đào Ngọc Dung nhìn nhận. 

Làm rõ thêm ý kiến của ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thông tin, Bộ Tài chính đang thiết kế gói hỗ trợ cho NLĐ để trình với Chính phủ và Thường vụ Quốc hội. Cụ thể sẽ chi khoảng 23.000 tỉ đồng từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp để hỗ trợ cho NLĐ.

Huyền Anh