“Làng ung thư” và nỗi lo chưa có lời giải

Bùng phát ung thư

Hai ấp Thanh Sơn (xã Thanh An) và ấp 8 (xã An Khương) nằm liền kề và cùng chung nỗi bất an khi mỗi năm, hai ấp có khoảng 20 người chết vì ung thư (UT).

Trường hợp đầu tiên là bà Tô Thị Xiên (SN 1959), đang khỏe mạnh bình thường bỗng phát bệnh, người xanh xao gầy yếu, suốt ngày ho khạc. Bà Xiên xuống TP.HCM khám bệnh, các bác sĩ chẩn đoán là UT phổi, giai đoạn cuối, yêu cầu người nhà đưa về chăm sóc, được vài tháng thì qua đời. Đến năm 2010, con trai nạn nhân cũng “theo mẹ” với cùng chứng bệnh UT phổi.

Những người chết vì UT gan, phổi, thận, hạch ác tính… trong vùng liên tục tăng lên, nhất là hai năm trở lại đây. Ông Nguyễn Trọng Vững, trưởng ấp Thanh Sơn kể: “Ở Thanh Sơn có nhiều người chết về UT, nhưng ám ảnh nhất là trường hợp ông Tô Vĩnh Bình (SN 1959). Mấy năm trước, ông Bình phát hiện một cục hạch nhỏ bằng ngón tay út ở cổ. Ban đầu, ông tưởng là bị côn trùng cắn, lấy dầu gió để xoa, nhưng cục hạch vẫn còn. Ông lo lắng đi khám bệnh thì được chẩn đoán là hạch di căn, dù đã hóa trị, nhưng cục hạch cứ to lên, đến tháng điều trị thứ tư thì lớn bằng bắp tay, mọc dài như một chiếc sừng ở cổ. Sau đó, ông Bình qua đời vì UT di căn xuống nhiều bộ phận trong cơ thể”.

Chỉ cách nhau một khe suối, bệnh UT cũng đang là vấn đề nhức nhối của người dân ấp 8, xã An Khương (huyện Hớn Quản). Trường hợp đầu tiên chết vì UT dạ dày xảy ra năm 2007. Sau đó là hai trường hợp vào năm 2008. Bùng phát mạnh nhất là vào năm 2012 vừa qua, đến năm người chết vì các bệnh như UT dạ dày, UT thận, UT phổi. Trưởng ấp Nguyễn Đình Thống cho biết, những trường hợp này đều phát hiện bệnh rất muộn, không thể cứu chữa.

Bà Nguyễn Thị Yến, Bí thư chi bộ ấp Thanh Sơn cho biết: “Điều khó giải thích nhất là những người chết vì bệnh UT tập trung ở hai ấp Thanh Sơn và ấp 8. Đa số bệnh nhân là đàn ông tuổi ngoài 50 và chết đột ngột. Ban đầu, chúng tôi nghĩ là do nguồn thực phẩm, rồi rượu chè nên sinh bệnh. Điều tra kỹ thì thấy những người mắc bệnh đều khỏe mạnh và không nghiện ngập, hoặc chưa từng dùng các chất kích thích có thể gây UT”.

Cánh đồng dầu, nơi được nghi là thủ phạm gây ung thư

Nguyên nhân do nguồn nước?

Theo nhận định của người dân, nguyên nhân gây UT có thể là do nguồn nước sinh hoạt. Cô Lê Thị Chung kể: “Gia đình tôi từ Thanh Hóa vào lập nghiệp năm 1986. Khi đó người dân phát hiện nhiều thùng phuy chứa chất độc hóa học nằm ngổn ngang trên nương rẫy. Để khai hoang đất canh tác, người ta đem đổ và đốt, có lẽ chất độc ngấm xuống đất, rồi ngấm vào nước”.

Ông Nguyễn Đình Thống nói: “Trước đây người dân đi làm nương rẫy thường phát hiện những ụ đất có chứa “thuốc cay”. Sau khi dùng cuốc xẻng đào thì ngửi thấy mùi nồng nặc, khó chịu. Chất hóa học này gây cay mắt, mỗi lần làm rẫy, ai không may gặp phải đều bỏ chạy. Về sau, mọi người dùng khăn ướt bịt mũi, miệng để hạn chế hơi độc”. Ông Thống cho biết thêm, nguồn nước tại ấp 6 dư vôi và nhiễm phèn rất nặng, người dân mắc bệnh từ từ, đến giai đoạn cuối, đau dữ dội mới phát hiện, đi khám thì đã quá muộn. Nghi nguồn nước nhiễm độc, một số hộ dân đã mua máy lọc nước nhưng số hộ tự trang bị máy vẫn còn ít.

Ông Lê Minh Thìn, Chủ tịch UBND xã Thanh An, cho biết: “Đây là địa bàn bị bom đạn tàn phá dữ dội trong chiến tranh. Sau này, trên các nương rẫy còn nhiều vết tích của bom mìn, các thùng hóa chất sót lại. Đặc biệt, chất độc hóa học có thể ngấm xuống lòng đất và nguồn nước sinh hoạt và là nguyên nhân gây bệnh. Trong các kỳ họp HĐND, tiếp xúc cử tri, UBND đã kiến nghị các cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra, tìm biện pháp xử lý phù hợp”.

Mong UBND tỉnh sớm chỉ đạo ngành y tế điều tra, giải tỏa nỗi lo lắng cho người dân nơi đây.

 Đặng Anh