Lặng thầm nói lời chào với Tax

Không ai nhắc quá nhiều đến mấy chữ “sẽ bị phá dỡ”, nhưng ai cũng hiểu: Thương xá Tax với hình hài quen thuộc và tráng lệ sẽ không còn nữa, sẽ bị đập bỏ, biến thành một phần công trường thi công tháp thông gió ga Nhà hát thành phố thuộc tuyến metro số 1 TP.HCM.

Trong năm 2015, một tòa cao ốc 40 tầng sẽ được xây dựng lên. Người ta nói một phần của thương xá sẽ còn lại - tòa nhà mới sẽ vẫn có chữ Tax trong tên gọi. Nhưng không phải là không có những cái cười mỉm xót xa, không phải không có những ánh mắt hoài nghi: biết có gì còn lại được không? Hôm nay, chỉ thấy những gì là biểu tượng, là giá trị, là hồn cốt của một thời, đang lần lượt nối nhau lùi vào dĩ vãng.

Người dân thành phố suốt mấy tháng rồi đã hẹn hò nhau đến thăm và lặng thầm nói lời chào với Tax, bằng cách chọn mua một món đồ, bằng cách dạo một vòng chậm rãi quanh tất cả các gian hàng thương xá, bằng cách ngồi yên với một chút tiếc nuối bên chiếc bàn cà phê, từ cửa sổ tầng 3 thương xá ngó xuống một đoạn đường hoa mới Tết hôm nào rực rỡ...

Những lời chào được nói bằng nhiều cách khác nhau, dù buồn, nhưng hình như mọi người đều hiểu sự đổi thay là tất yếu. Bởi vậy, những kỷ niệm mà người dân ghi lại cho mình vẫn là những hình ảnh mang chất Sài Gòn: đông đúc, bán mua sôi nổi, đẹp và tràn ngập sinh khí, chứ không phải những hình ảnh tàn tạ, đắng cay. Tax, trong những ngày cuối cùng, vẫn là một phần trái tim đang đập của một thành phố dễ tiếp thu cái mới và biến nó thành “chất” riêng của mình.

Người Sài Gòn vẫn hoài cổ, vẫn tiếc nuối cái hình ảnh thân thương của ngôi nhà ở góc đường trung tâm thành phố, nhưng đồng thời, sự tiếp biến văn hóa đã lặn sâu vào tính cách con người Sài Gòn, cho họ một tính cách rất “mở”, rất sẵn lòng thay đổi, tiếp nhận, với niềm tin thành phố của mình sẽ đẹp hơn lên.

Những năm 80 của thế kỷ XIX, bản thân Thương xá Tax cũng là một khái niệm mới về tập quán mua sắm, về hình ảnh thương mại của Sài Gòn. Tòa nhà cùng với những công trình như Chợ Bến Thành, Nhà thờ Đức Bà, Bưu điện, Nhà hát Lớn thành phố… đã ghi những dấu ấn đẹp về kiến trúc và quy hoạch đô thị.

Một tòa nhà đã đồng hành với thành phố qua ba thế kỷ, như một người tình thủy chung, nay có quyền được nhớ đến bằng một ký ức vĩnh hằng, và quyền được tái sinh trong một hình hài mới.

Điều người dân thành phố tiếc là tòa nhà vẫn còn đẹp quá, vẫn còn lung linh quá; đó có lẽ cũng là một áp lực lên những người đang tìm kiếm cho nó một diện mạo mới: sẽ phải đẹp hơn, sẽ phải hiện đại hơn, sẽ phải là một phần mới trong hồn cốt của Sài Gòn.

Không lâu nữa, hình như theo dự kiến là năm 2015, những con đường sẽ tái sinh, nhiều tầng nhiều lớp hơn, cao hơn và sâu hơn, rồi những tòa nhà sẽ mọc lên trở lại, mang theo trong nó một phần hoài niệm, mang theo cả những gì mà người dân hôm nay đã chấp nhận hy sinh cho ngày mai.

Sài Gòn là vậy. Nhiều người đã sống mấy chục năm với thành phố này, vẫn ngỡ ngàng khi lâu lâu không đi qua một con đường, nay trở lại thấy diện mạo con đường đã đổi thay lúc nào không biết. Người ta coi sự thay đổi là một phần của nhịp sống. Linh hồn thành phố cũng có phần được định hình từ sự tiếp nhận thay đổi đó.

Từ cách nghĩ rất mở, rất thoáng của người dân đất này, thành phố trở thành miền đất vẫy gọi những con người tứ xứ. Nhập cư hay chánh gốc, họ đều được thành phố mở lòng đón nhận với những cơ hội như nhau, những hậu tình như nhau, và cả những thử thách cũng như nhau. Mảnh đất phương Nam nhiều nắng gió, nhiều trăn trở, luôn tự làm mới mình.

Người ta yêu Sài Gòn không phải với một tình yêu thâm trầm rêu phong như tình yêu với Huế, cũng không phải một tình yêu có phần khắt khe vì quá tinh tế như tình yêu Hà Nội. Người yêu Sài Gòn biết nuôi dưỡng một tình yêu với nhiều hình hài mới mẻ, một tình yêu từ trong tâm trí và vượt lên những đổi thay, một tình yêu luôn được làm mới và do đó, không bao giờ cũ mòn hay giáo điều, khuôn sáo.

Tạm biệt thương xá Tax, nơi những người nghèo cũng có quyền được thả bước dạo chơi trong không gian lung linh sang trọng, nơi người ta có thể chạm tay vào giấc mơ hoa lệ để rồi tự tìm cho mình một động lực vươn lên. Hy vọng, linh hồn của Thương xá Tax vẫn còn đó, khi tòa nhà mới mọc lên, những gì đẹp đẽ, văn minh, hiện đại đều sẽ lại được sẻ chia cho mọi người. Lời chào tạm biệt, và những hoài niệm của ngày hôm nay, mỗi một chút đều được chắt chiu gìn giữ, để dành lại bày biện trong ngôi nhà của ngày sau, khi Tax mới lại mở cửa ra cho mọi người.

 HOÀNG MAI