Làm việc kiểu “du mục” ngày càng phổ biến

25/06/2021 - 06:28

PNO - Có những người vừa chu du đó đây, vừa làm việc thông qua chiếc máy tính xách tay, hưởng tiền công được trả qua tài khoản. Kiểu làm việc này đã xuất hiện từ nhiều năm trước và đang trở nên “hợp thời” kể từ khi dịch COVID-19 xuất hiện và hoành hành khắp nơi trên thế giới.

Những nhân viên không biết mặt công ty

Năm 2018, du khách Pháp Arthur Guiot đến TPHCM. Trong bộ áo thun quần short, với chiếc máy tính xách tay, anh ngồi cả ngày ở một quán cà phê như một khách du lịch bụi. Nói chính xác, anh là người “du lịch có lương”, vì vừa trải nghiệm cuộc sống ở Việt Nam, vừa dùng công nghệ thông tin để tiếp thị sản phẩm cho một công ty nước ngoài. 

Arthur Guiot đi khắp nơi nhưng vẫn làm việc bình thường. Trong ảnh: Arthur Guiot trong thời gian ở Việt Nam ẢNH: NHÂN VẬT CUNG CẤP
Arthur Guiot đi khắp nơi nhưng vẫn làm việc bình thường. Trong ảnh: Arthur Guiot trong thời gian ở Việt Nam (Ảnh: Nhân vật cung cấp)

Arthur là một chuyên gia marketing kỹ thuật số. Đối tác thuê anh chủ yếu là các công ty nước ngoài cần đẩy mạnh tiếp thị theo dự án. Vì vậy, anh chỉ nhận lương theo sản phẩm hoặc theo thời gian nhất định. Tự nhận mình là một dân du mục kỹ thuật số (digital nomad), Arthur sống lang bạt nhiều nơi trên thế giới từ năm 2017: “Là dân công nghệ nên dĩ nhiên, tôi sở hữu một số đồng tiền mã hóa (còn gọi là “tiền ảo”), vậy là đã để dành được tiền dưỡng hưu. Còn bây giờ, tôi vừa làm vừa chơi. Trải nghiệm trận bão COVID-19 ở khắp nơi mình đã đi qua, tôi tin rằng, làm việc kiểu “du mục” là một xu hướng của thế giới”. 

Mỗi tháng, anh chi tiêu khoảng 1.200 EUR, trong đó 300 EUR cho chỗ ở. Nhờ lên kế hoạch chi tiêu sít sao, anh vẫn có đủ tiền để du lịch vòng quanh nước mình đến. Du lịch và trải nghiệm là sở thích của anh. Năm 2020, Arthur nhận được việc làm chính thức nhưng vẫn tiếp tục làm việc từ xa. Hiện anh đang lang thang ở một số nước Tây Nam châu Âu và sẽ quay lại Việt Nam vào năm 2022. 

Với chiếc máy tính xách tay, dân du mục kỹ thuật số làm việc từ xa ở bất cứ nơi đâu, ngay cả cạnh bãi biển, miễn là có sóng wifi đủ mạnh. Họ có thể đến một thành phố du lịch của một nước này và làm việc cho một công ty đặt trụ sở ở một nước khác. 

Trần Khả Doanh - từng làm Quản lý tiếp thị sản phẩm của Công ty TNHH TK Media - kể công ty có 15 thành viên nòng cốt và hơn 30 nhân sự bán thời gian đủ quốc tịch: Việt Nam, Mỹ, Philippines, Ấn Độ, Pakistan. Họ là những người rất trẻ thạo về lĩnh vực tiếp thị bằng kỹ thuật số. Họ ứng tuyển qua website và ngồi ở nhà làm việc. Nhờ tất cả thành viên đều làm việc từ xa, TK Media tiết kiệm chi phí tài sản gần 500 triệu đồng và chi phí cố định khác 150 triệu đồng mỗi tháng. 

Công ty không văn phòng

Trong thời gian giãn cách xã hội vì COVID-19, làm việc từ xa không còn là độc quyền của ngành nghề nào. Ngoài ra, nhiều công ty cho phép nhân viên làm việc từ xa để có thêm nguồn nhân lực đa dạng từ nhiều nước. Người tìm việc có thể dự phỏng vấn trực tuyến rồi ký hợp đồng qua email và làm việc tại nhà. Thuật ngữ “du mục kỹ thuật số” dần được mở rộng cho những người làm việc trực tuyến từ xa ở nhiều ngành nghề khác nhau. 

nhiều công ty cho phép nhân viên làm việc từ xa để có thêm nguồn nhân lực đa dạng từ nhiều nước
Nhiều công ty cho phép nhân viên làm việc từ xa để có thêm nguồn nhân lực đa dạng từ nhiều nước

Tháng 5/2021, Facebook thông báo sẽ cho nhân viên ở vị trí quản lý hoặc giàu kinh nghiệm làm việc toàn thời gian tại nhà nếu họ muốn. Tháng 6/2021, Công ty Kiểm toán Deloitte (Anh Quốc) cũng cho phép nhân viên làm việc từ xa. Theo khảo sát của công ty này, 81% nhân viên muốn làm việc tại nhà và 96% nhân viên muốn làm từ xa ở bất cứ nơi đâu. Apple và Microsoft cũng cho phép nhân viên làm việc từ xa ngắn hạn.

Một số dân du mục kỹ thuật số đến Việt Nam để tự kinh doanh và tự quảng cáo. Họ mở một website cho công ty mình nhưng địa chỉ công ty không còn là nơi hoạt động vì thật ra, họ chẳng cần văn phòng nào hết. TPHCM là một trong những điểm đến hấp dẫn của giới du mục kỹ thuật số do có chi phí ăn ở rẻ (dưới 1.000 USD/tháng), dễ kết nối công việc kinh doanh với đối tác nhiều nước khác, có nhiều hoạt động giải trí, lại an ninh, an toàn. Dân du mục kỹ thuật số đến Việt Nam thường làm tư vấn tài chính cho những người nước ngoài khác không rành về luật pháp và môi trường kinh doanh ở Việt Nam. 

Việt Nam nên cấp thị thực làm việc từ xa?

Xu hướng làm việc từ xa càng nở rộ khi nhiều nước châu Âu đã mở loại thị thực cho mục đích này, còn được gọi là thị thực cho dân du mục kỹ thuật số. Đây là thị thực du lịch kết hợp làm việc trực tuyến cho người lao động thuộc bất cứ quốc gia nào. Khi xin nhập cảnh, họ không phải trình báo hợp đồng việc làm như thị thực làm việc mà chỉ cần có giấy chứng nhận đã tiêm vắc xin. 

Năm 2022, họ sẽ được phép đến mọi nước châu Âu trong 90 ngày mà không cần phải xin thị thực. Nhiều nước ở các châu lục cũng đang mở thị thực làm việc từ xa, như Colombia, Indonesia, UAE... Nhưng, công việc họ làm buộc phải nằm ngoài quốc gia nhập cảnh. Vì vậy, dân du mục kỹ thuật số thường thích xin thị thực du lịch hơn vì họ có thể làm việc trực tuyến bất cứ nơi đâu, ngay cả đối với những người tự mở website kinh doanh ở nước họ đến. 

Câu hỏi đặt ra là dân du mục kỹ thuật số, những người làm việc từ xa sẽ đóng thuế thu nhập cá nhân ở đâu? Tờ The New York Times cho biết, hệ thống thuế trên toàn cầu vẫn chưa sẵn sàng để áp các loại thuế cho xu hướng làm việc mới này do khó kiểm tra nguồn thu nhập. Trong khi đó, Mỹ vẫn tiếp tục thu các loại thuế đối với công dân, trong đó có thuế liên bang và thuế thu nhập cá nhân dù họ làm việc tại đâu. 

Hiện nay, Việt Nam chưa cấp thị thực làm việc từ xa cho người nước ngoài, nghĩa là một người nước ngoài muốn đến Việt Nam để làm việc từ xa vẫn phải sử dụng thị thực du lịch trong vòng ba tháng và nếu muốn ở lại lâu hơn, họ vẫn chỉ được gia hạn thị thực diện du lịch. Xu hướng làm việc từ xa nở rộ đã dấy lên câu hỏi trong cộng đồng người ngoại quốc là tại sao Việt Nam chưa có thị thực làm việc từ xa. Có lẽ phía Việt Nam phải mất nhiều thời gian để nghiên cứu về loại thị thực này. 

Việt Nam hiện chưa có thị thực làm việc từ xa
Việt Nam hiện chưa có thị thực làm việc từ xa

Tháng 4/2021, đài CNBC của Mỹ đã tổng kết bảy kinh nghiệm làm quen với cuộc sống du mục cho người làm việc từ xa thích du lịch. 

1. Không nên quá vội vã di chuyển đến các địa điểm mới mà hãy dừng lại ít nhất một tháng tại điểm đến. Một tháng sẽ cho bạn đủ thời gian ổn định vừa vặn với nhịp độ công việc và tận hưởng nơi mình đến như khách du lịch. 

2. Dù dân du mục kỹ thuật số là kẻ đơn thương độc mã trên đường đi nhưng họ tìm cơ hội để giao tiếp với người khác tại các điểm đến. Họ tìm văn phòng làm việc chung để có mối liên kết với cộng đồng người đang đi làm.

3. Văn hóa điểm đến còn xa lạ nên họ thường dùng các ứng dụng kết nối gặp gỡ để gặp những người cùng chí hướng. Nhiều người đã được trải nghiệm du lịch đến những nơi hoang sơ mà chỉ người bản xứ mới biết. Họ được hiểu thêm các nền văn hóa mới không qua những chỉ dẫn du lịch mà nhờ người dân ở đó.

4. Du lịch nhiều nên nhiều dân du mục kỹ thuật số cần phải mua bảo hiểm du lịch hay bảo hiểm cho người làm việc từ xa. Trong trường hợp có tai nạn, chi phí mà họ bỏ ra rất nhiều so với chi phí y tế thực tế phải trả.

5. Khi ra khỏi châu lục của mình, dân du mục kỹ thuật số đã sống trong một múi giờ khác. Vì vậy, họ phải thỏa thuận rõ với khách hàng hoặc người quản lý về giờ làm việc để không phải họp trực tuyến vào 3 giờ sáng hoặc tất tả bỏ cuộc vui vì khách hàng hối thúc.

6. Dân du mục nhưng họ cần nhiều thẻ ngân hàng để tránh trường hợp một số thẻ bị vô dụng hóa tại điểm đến. Họ cũng sử dụng nhiều ngân hàng khác nhau vì một số ngân hàng không có liên kết nơi họ đến. Một số nơi khác chỉ dùng tiền mặt trong các giao dịch nhỏ nên mang nhiều thẻ còn giúp rút tiền dễ dàng ở bất cứ nơi đâu. Có nhiều thẻ cũng sẽ đỡ lo hơn trong trường hợp bị mất cắp.

7. Kỷ luật chặt chẽ là điều luôn dặn lòng, vì khi du lịch dân du mục kỹ thuật số rất dễ bị cuốn theo những trải nghiệm mới mẻ. Họ phải làm chủ công việc và là sếp của mình. Họ còn phải tập thể dục đều đặn để có sức khỏe di chuyển khắp nơi. 

Mỹ Huyền

 

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI