Làm việc đến ngất để khẳng định bản thân

Giấc mơ của giới trẻ hiện nay là được tự chủ trong công việc, chỉ với một chiếc laptop bên mình mọi lúc mọi nơi, với thành tích được đăng tải trên Instagram thường xuyên. Nhưng thực tế, đây là một thế hệ đang bị khủng hoảng tinh thần cao nhất vì tình trạng làm việc quá tải.

Giới trẻ hiện nay không còn mặn mà với công việc từ 9g sáng đến 5g chiều nữa. Chế độ nghỉ phép trở nên lạc hậu vì họ có thể làm việc bất cứ nơi nào trên thế giới. Họ chỉ muốn làm việc với những dự án họ thật sự đam mê, với giờ giấc họ tự định ra và mức lương họ tự chọn.

Ảnh minh họa

Thật khác với thế hệ trước đây, những người thích có công việc truyền thống và đảm bảo về tài chính, người trẻ lại thích sự tự do và tự chủ. Theo số liệu nghiên cứu tại Anh, số người trong độ tuổi 26-29 làm việc tự do tăng 66% trong thập niên vừa qua.

Thế nhưng, có một mặt trái không được đăng tải trên Instagram: làm việc nhiều giờ, tóc tai luộm thuộm và bàn làm việc là chiếc giường bừa bộn. Vô số email đòi nợ khách hàng trong tuyệt vọng, hay khẽ khàng hỏi xem sản phẩm mà họ làm trong ba ngày không lương có đạt không? Ngân hàng từ chối gia hạn nợ, và nét mặt của cha mẹ khi họ lại phải gánh nợ cho đứa con trên 20 tuổi.

Suốt ngày, họ mong người bạn cùng phòng trở về sau giờ làm việc vì họ không tiếp xúc trực tiếp với ai từ 7g sáng. Và cảm giác họ không thể từ chối công việc nào cả vì biết đâu đó lại là khách hàng tiềm năng trong tương lai. 

Để gia nhập vào đội quân làm việc tự do, những người trẻ phải chấp nhận làm việc không nghỉ, luôn ở trong tình trạng “tỉnh táo” và sống với tư tưởng “yêu thích công việc mình làm”. Thế hệ Y bị ám ảnh trong việc tìm kiếm ý nghĩa công việc của mình và điều này có thể dẫn họ đến bên bờ vực thẳm.

Điều này đã xảy ra với Lola Hoad, 24 tuổi. Cô làm nghề thiết kế đồ họa được hai năm cho đến khi ngất xỉu tại nhà. Cô kể lại: “Tôi dán mắt vào laptop 12 tiếng một ngày, chỉ ra khỏi giường khi cần ăn uống và hiếm khi chợp mắt. Tôi không thể nghỉ một ngày nào cả. Những khẩu hiệu truyền cảm hứng trên mạng làm tôi có cảm giác nếu có thời gian rảnh tức là tôi sẽ thất bại”.

Cơ thể lên tiếng bằng những cơn đau họng, nhưng Lola lờ đi. Hôm đó cô có cuộc hội thảo xa nhà. Thật may, gặp lúc mẹ cô ghé sang ngủ cùng cô, chính bà đã tìm thấy con gái té xỉu trong phòng tắm, thân thể đầy máu me vì ngã đập mũi vào bồn tắm. 

Ảnh minh họa

Tương tự như Lola, Anna Newton, 29 tuổi hiểu thế nào là sống hoàn toàn trên mạng. Cô có kênh riêng trên YouTube với 480.000 người đăng nhập và 439.000 người theo dõi trên Instagram, chưa kể Facebook, Pinterest, Snapchat, Twitter... Kể về quyết định bỏ việc ổn định để làm việc tự do, cô nói: “Tôi thích sự linh động, đó là điều tôi không có trước đây. Cha mẹ tôi làm việc theo giờ giấc ổn định nên tôi nghĩ làm việc tự do là điều tuyệt vời nhất - tôi làm việc khi tôi muốn”.

Nhưng điều đầu tiên làm cô vỡ mộng là vấn đề tài chính. Cô hy vọng mình sẽ kiếm tiền ngay lập tức từ trang blog của mình. Nhưng thực tế, thu nhập của cô giảm hẳn sau khi cô bỏ việc chính thức. Sự thay đổi thật rõ ràng khi hằng tháng cô không còn nhận được số tiền lương luôn được bảo đảm trước đây. 

Cô lập tức cho rằng mình phải làm việc liên tục để duy trì thu nhập. Và cô đã làm việc 13 giờ một ngày trong căn hộ một phòng ngủ. Có lần, cô không ra khỏi nhà trong suốt ba ngày. 

Cũng giống như Lola, chỉ đến khi đổ bệnh, Anna mới nhận ra rằng, cô có thể nghỉ ngơi mà công việc vẫn chạy. Nhưng trong vòng 4 năm, cô chỉ đi nghỉ có một lần, và trong lần đó, cô vẫn phải làm việc suốt kỳ nghỉ. 

Ảnh minh họa

Điều gì đã khiến giới trẻ làm việc không ngừng? Các nhà xã hội học và tâm lý học cho rằng đó chính là sự muốn tự khẳng định bản thân. Nếu như với thế hệ trước, chỉ cần là luật sư hay nhà tư vấn tài chính ngân hàng là đã đủ gây ấn tượng. Ngày nay, người ta còn muốn hơn thế nữa. Điều “hơn thế nữa” không đơn giản là tiền bạc, thời gian hay sự ổn định. Đó là cảm giác bản thân mình làm được gì, mình là ai. Họ muốn khẳng định chính bản thân mình, chứ không phải dựa vào bảng tên của công ty hay ngành nghề mình đang làm. 

Sự so sánh cũng tác động đến giới trẻ khiến họ tìm đến công việc tự do. Ngày nay, Instagram cho phép bạn ngồi nhà và biết tất tần tật người khác đang làm gì. Điều này càng thôi thúc họ làm khác đi. 

Vì thế, dù cho có phải làm việc nhiều giờ, sức khỏe bị ảnh hưởng, áp lực cảm xúc, không một ai trong giới trẻ được phỏng vấn cho biết họ sẽ từ bỏ công việc tự do. Số liệu tại Anh cho biết đến thập niên tới, sẽ có một nửa nhân lực lao động làm việc tự do. Đó không phải là điều đáng lo ngại. Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và kinh doanh cho biết, giới doanh nhân trẻ đã thúc đẩy kinh tế nước Anh lên đến 14.4 tỷ bảng Anh trong thập niên qua.

Điều phải thay đổi là giới trẻ cần được hướng dẫn cách tiếp cận công việc họ yêu thích. Họ nên biết khi nào dừng lại. Bác sĩ tâm lý Sarah Davies chia sẻ: “Các niềm tin theo kiểu: “tôi chưa giỏi“; “tôi phải hoàn hảo“; “mọi người đang làm tốt hơn tôi“; một mặt có thể là động lực để bạn đạt được thành quả, mặt khác sẽ biến bạn thành người cầu toàn và không thỏa mãn. Hãy chấp nhận những cố gắng của mình và hãy biết vạch ra ranh giới giữa cuộc sống và công việc, điều này vô cùng cần thiết”.