Làm văn hóa ắt phải có nhân cách văn hóa

Những vụ việc nổi cộm gần đây cho thấy công chúng ngày càng có sức tác động, ảnh hưởng lớn đến nhiều vấn đề trên mọi bình diện của văn hóa, nghệ thuật.

Công chúng luôn sẵn lòng đón nhận, yêu mến nghệ sĩ nhưng nếu người nổi tiếng có hành vi ứng xử kém văn hóa, lệch chuẩn thì chính khán giả sẽ mạnh mẽ phản ứng.

Ở lĩnh vực xuất bản cũng vậy. Lĩnh vực sách vốn trầm lắng hơn lĩnh vực biểu diễn nhưng thời gian qua, cũng có không ít vụ việc tạo sóng dư luận: tác giả đạo văn, phát ngôn thiếu chuẩn mực, dùng ngôn ngữ kém văn hóa tấn công cá nhân trên mạng xã hội.

Ảnh minh họa

Lên án, chỉ trích hay kêu gọi tẩy chay, report trang cá nhân (báo cáo để chủ sở hữu nền tảng xem xét, khóa tài khoản) của người nổi tiếng là cách mà công chúng đã và đang làm lâu nay, là cách công chúng dùng “quyền lực mềm” để phản kháng, góp phần làm trong sạch môi trường văn hóa.

Trong thời đại công nghệ số, việc hình thành một cộng đồng văn minh, luôn cất tiếng cho lẽ phải là điều đáng mừng. Đây là “bộ lọc” tốt trước những vấn đề phản cảm, phi giá trị.

Rất nhiều lần, cộng đồng mạng đã cùng nhau lên tiếng trước những vấn đề lớn của văn hóa. “Quyền lực mềm” của công chúng luôn đủ sức mạnh tạo nên những làn sóng dư luận có ảnh hưởng và tác động hiệu quả, tích cực trong nhiều vụ việc, thậm chí tác động đến cơ quan chức năng, buộc họ phải vào cuộc.

Trước sức mạnh của “quyền lực mềm” này, nghệ sĩ, những người làm văn hóa càng phải cẩn trọng trong hành xử, phát ngôn, có ý thức trách nhiệm hơn với công chúng. Đây cũng là ý thức, trách nhiệm công dân của mỗi người. Thời kháng chiến, văn nghệ sĩ được xem là “chiến sĩ trên mặt trận văn hóa, tư tưởng”. Thời bình, Đảng, Nhà nước ta vẫn luôn đánh giá cao vai trò của văn nghệ sĩ đối với sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Dù trong thời đại nào, văn nghệ sĩ cũng là những người có vai trò ảnh hưởng rất lớn trong việc xây dựng văn hóa, xây dựng con người, luôn là những người được công chúng quan tâm, yêu mến, xã hội tôn vinh.

Sản phẩm văn hóa cũng như lời nói, hành động của người nổi tiếng luôn có tác động trực tiếp đến công chúng, thậm chí có khả năng ảnh hưởng và vun bồi, xây đắp giá trị đạo đức, văn hóa cho nhiều thế hệ.

Tác phẩm, lối sống của nghệ sĩ, người nổi tiếng còn là sự dẫn đường, chúng đều có thể mang lại hiệu quả tích cực hoặc tạo ra những hệ lụy tiêu cực cho cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ.

Sự cẩn trọng, ý thức về trách nhiệm xã hội, trách nhiệm công dân, sự không ngừng trau dồi đức nghiệp, rèn luyện và gìn giữ phẩm chất, đức tính tốt đẹp luôn là giá trị vững bền làm nên tên tuổi, sức sống cho mỗi cá nhân nghệ sĩ, người nổi tiếng. Sản phẩm văn hóa chỉ có thể được khen ngợi, tôn vinh và trường tồn khi người làm ra sản phẩm đó có nhân cách văn hóa.

Lục Diệp