Làm phúc phải tội?

Ngày 25/8, cháu bé một tuổi đã tử vong, trước đó hai ngày, hai cháu bé khác, đều cùng hai tuổi, cũng đã chết với triệu chứng ngưng tuần hoàn, ngưng hô hấp sau khi được gây mê để mổ hàm ếch. Đây là 3 trong số 11 cháu được tham gia chương trình phẫu thuật từ thiện do Trung tâm (TT) nghiên cứu và hỗ trợ phẫu thuật Nụ Cười (OSCA) thực hiện hôm 23/8 tại Bệnh viện Quân y 87, tỉnh Khánh Hòa.

Phần lớn gia đình các bé đều nghèo. Sinh con ra thấy con không có được nụ cười trọn vẹn, cha mẹ nào chẳng mừng khi con được phẫu thuật để tìm lại nụ cười. Mà lại là phẫu thuật miễn phí! Có thông tin rằng đợt này gần 60 cháu đã có hồ sơ, chuẩn bị được phẫu thuật. Theo lời bà giám đốc điều hành, TT OSCA chỉ hoạt động từ thiện, với tiền tài trợ của TT Nụ cười (Đức).

Vì thế, khi xảy ra sự cố mà giới chuyên môn y tế Việt Nam đánh giá là rất nghiêm trọng: “trong 30 năm qua, đây là lần đầu tiên ngành y tế Việt Nam có đến ba ca tai biến một lúc trong quá trình gây mê, phẫu thuật…”; thì TT OSCA vẫn “chưa biết phải làm gì tiếp theo”. Khi đoàn thanh tra đến, trụ sở TT này đóng cửa, không thể kiểm tra được bất kỳ hồ sơ giấy tờ nào. Tuy nhiên, có lẽ nhờ chuyến kiểm tra này, một số thông tin bên lề đã được bộc lộ: người là chủ tịch OSCA cách đây ba năm đã từng bị khởi tố vì phẫu thuật thẩm mỹ không phép gây chết người và trụ sở trên cũng là một thẩm mỹ viện…

Ảnh minh họa. Nguồn: doisongphapluat.com

Trước cái chết thương tâm của ba đứa trẻ, người ta mới thấy, làm việc thiện không đơn giản, ngay cả khi anh có tay nghề, có tâm từ thiện. Những bác sĩ - có người đã khóc trước ống kính giới truyền thông, cho biết họ đã thực hiện đúng quy trình, họ đã cố gắng xử trí, nhưng những đứa trẻ vẫn chết. Chắc chắn đối với nhiều người trong ê kíp mổ, những cái chết này không bao giờ thôi ám ảnh lương tâm. Nhiều người trong ê kíp mổ hôm ấy là những nhân viên y tế kỳ cựu, đã có thời gian cống hiến, đang nghỉ hưu… Cho dù có khoanh vùng sự cố ở khâu gây mê, nhưng nhiều ý kiến từ giới chuyên môn đã biết rằng lỗi này là từ hệ thống.

Có thể, ngay trước mắt xã hội, cái chết xảy ra trên bàn mổ, trong phòng hồi sức, trong bệnh viện, với ê kíp mổ có tên tuổi hẳn hoi, đó cũng là những người phải đứng ra chịu trách nhiệm trực tiếp. Nhưng có để ý, mới thấy trong quá trình kiểm tra, đã không ít hơn một lần người ta đề cập đến sự ray rứt lương tâm của những thành viên đoàn kiểm tra, với tư cách là đồng nghiệp.

Khi mọi chuyện vỡ lở, người ta mới giật mình: OSCA không có chứng chỉ hành nghề khám chữa bệnh. TT này được cấp chứng nhận đăng ký hoạt động khoa học và công nghệ. Nhờ chứng nhận này mà OSCA đã triển khai nhiều ca phẫu thuật ở nhiều địa phương trong 5 năm qua. Và khi đối diện với cái mác “từ thiện nhân đạo” miễn phí, các cơ quan liên quan đã thiếu tỉnh táo, không thực hiện đầy đủ trách nhiệm, để một đơn vị không đủ chức năng đưa hàng trăm đứa trẻ lên bàn mổ.

Là chuyện oái oăm “làm phúc phải tội”, hay là chuyện lợi dụng cái mác nhân đạo để nhằm những mục tiêu khác? Khi đã liên quan đến sinh mạng trẻ thơ, chắc chắn sẽ không có việc bỏ sót người, lọt tội. Dư luận đang hy vọng một quá trình điều tra đến nơi đến chốn, được công bố rõ ràng, để góp phần thay đổi nhận thức của xã hội về làm việc thiện. Đó đây, vẫn đang còn hiện trạng lợi dụng danh nghĩa từ thiện, nhân đạo để làm nhiều chuyện bất minh. Những đứa trẻ ở chùa Bồ Đề là một ví dụ, và tiếp theo là ba cháu bé này. Khi cuộc sống con người ta còn nhiều khó khăn, thì ai cho một miếng gì, một cái gì đã là quý. Nhưng không phải vì thế mà quan niệm đã từ thiện, miễn phí là cho gì cũng phải chấp nhận, phải ráng chịu lỡ có rủi ro.

Thế giới đã định danh một khái niệm nói về xu hướng lợi dụng lòng thương hại của con người để kiếm lợi: Poverty Porn. Một phần của xu hướng này là lợi dụng sự cùng khổ của con người. Đây mới là điều mà dư luận phẫn nộ, khi ba đứa trẻ mãi mãi không bao giờ còn nở được nụ cười mà cha mẹ chúng khát khao…

 LẬP PHƯƠNG