Làm nông giữa phố

Trang trại trong... container

Nông nghiệp đô thị đề cập đến việc nuôi trồng thực phẩm trong môi trường thành phố, tận dụng các không gian như mái nhà, bãi đất trống, thậm chí tường để trồng cây hoặc nuôi thủy sản. Bằng cách kết hợp các hoạt động nông nghiệp bền vững vào những môi trường độc đáo này, cư dân đô thị có thể tích cực đóng góp cho một tương lai xanh hơn và giải quyết các vấn đề cấp bách như biến đổi khí hậu, khan hiếm tài nguyên.

Trang trại nuôi cá trong container nằm ở đường Tampines, Singapore - Nguồn ảnh: The Straits Times

Tại Singapore, trang trại nuôi cá trong container đầu tiên tại đô thị đã ra mắt vào tháng 11/2023 như một phần của sáng kiến hỗ trợ nông dân thành thị địa phương, giúp đất nước đạt được mục tiêu “30 x 30” (sản xuất 30% nhu cầu thực phẩm nội địa vào năm 2030). Chiếc container đặt tại đường Tampines, cạnh trung tâm ẩm thực và chợ Tampines. Bên trong đó là những thùng chứa cá mú ngọc đế. Người dân mong đợi thưởng thức món cá nuôi giữa đô thị sau 4-6 tháng, khi bầy cá đạt trọng lượng khoảng 500 - 600g mỗi con. Hiệp hội Thương gia Trung tâm Thực phẩm và Chợ Tampines sẽ hợp tác với những người bán cá địa phương để tiêu thụ cá thương phẩm, với mức giá có thể lên tới 38 USD/kg.

Một nhóm học sinh đi tham quan khu canh tác của Area 2 Farms - Nguồn ảnh: Area 2 Farms

Phát biểu tại buổi ra mắt sáng kiến, Bộ trưởng Bộ Phát triển Gia đình và Xã hội Singapore Masagos Zulkifli cho biết: "Cộng đồng Tampines đã thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ đối với dự án trang trại nuôi cá trong container. Chúng tôi nhận được rất nhiều đơn đăng ký từ đợt chào bán cá công khai nhằm hỗ trợ trang trại container".

Ngoài cá mú ngọc đế, 5 loài cá khác đã được đưa vào danh sách thử nghiệm của hệ thống nuôi trồng thủy sản đô thị này, bao gồm cá chẽm, cá hồng, cá mú lai, cá rô phi và cá tuyết Murray. Mật độ thả tối đa hoặc số lượng cá nhiều nhất trong mỗi thùng chứa thay đổi tùy theo loài. Ước tính trang trại cá trong container có năng suất cao hơn 25% so với các phương pháp nuôi truyền thống. Ngoài việc sản xuất cá tươi hiệu quả, trang trại container sẽ mang lại những lợi ích khác cho cộng đồng như tạo cơ hội việc làm hoặc không gian cho các hoạt động giáo dục.

Nuôi cua trong căn hộ

Hãy tưởng tượng bạn đang chuẩn bị một bữa tối hải sản tại nhà - nhưng thay vì mua cua ngoài chợ, bạn chỉ cần lấy một con từ "trang trại nuôi cua" của chính mình nơi góc bếp. Đây là triển vọng mà "nông dân thành thị" Shannon Lim (37 tuổi) muốn dành cho những học viên của mình. Người sáng lập công ty OnHand Agrarian tự tổ chức các lớp học, trong đó anh hướng dẫn những người tham gia cách xây dựng "chung cư cua" và cách chăm sóc những con cua sống trong đó.

"Chung cư cua" là một bộ ngăn kéo đựng đồ bằng nhựa đã được cải tiến, cao 7 "tầng", chứa đầy nước và được trang bị máy bơm cũng như bộ lọc để cua có thể sinh sống. Bên cạnh đó, máy khử trùng bằng tia cực tím và các loài tảo có tác dụng phân hủy chất thải hữu cơ giúp ngăn ngừa mùi khó chịu.

Anh Lim tính phí khoảng 510 USD cho khóa học kéo dài 10 giờ trong vòng 2 ngày. Khoản này bao gồm chi phí thiết bị để xây dựng chung cư cua, phí sử dụng các công cụ và phí đưa đón về nhà sau giờ học. Học viên có thể dẫn theo bạn nếu lớp học không quá đông. Anh Lim bắt đầu xây dựng chung cư cua vào năm 2016. Cách đây nhiều năm, anh đã thấy một bài đăng trên một diễn đàn về việc nuôi tôm càng trong ngăn nhựa và áp dụng nó cho việc nuôi cua. Mỗi con cua ở trong 1 ngăn riêng gọi là nhà. Chúng có thể nặng từ vài trăm gram đến gần 2kg hoặc hơn. Shannon Lim cho biết, anh mua những con cua "ế" từ chợ trực tuyến đem về "vỗ béo" và bán lại. 

Một trong những học viên của anh Lim - cố vấn quản lý Lee Ray Sheng (24 tuổi) - cho cua ăn 2-3 ngày 1 lần. Anh Lee nói: "Cua ăn tất cả mọi thứ. Vì vậy, cách dễ nhất là đến gặp người bán cá và xin mang cá". Là người đam mê chèo thuyền kayak, anh Lee cũng thu hoạch trai, hàu từ các rào chắn nổi ngoài khơi bờ biển Singapore để cho cua ăn.

Anh Lee giải thích: "Điều đầu tiên, tôi thích ăn cua. Điều thứ hai, tôi rất thích tự mình nuôi cua. Vì vậy, tôi đăng ký khóa học và tôi đã xây dựng khu chung cư cho những con cua của riêng mình". Những con cua anh Lee mang về từ lớp học có kích thước bằng lòng bàn tay và anh ước tính rằng chúng đã tăng trưởng khoảng 50% trong vòng 2 tháng.

Tận dụng không gian trống để trồng rau củ

Ngay bên ngoài thủ đô Washington D.C, tại vùng đô thị Arlington, bang Virginia (Mỹ), những thùng rau xanh đang nảy mầm tươi tốt trong khoảng không gian hạn chế của những tòa nhà vốn là văn phòng. Jacqueline Potter từ Area 2 Farms - một công ty canh tác theo phương thẳng đứng có trụ sở tại bang Virginia - cho biết: “Ở phía này, chúng tôi có cần tây và cà rốt. Ngoài ra, chúng tôi còn có húng quế, củ cải và những thứ khác”.

Area 2 Farms canh tác hơn 180 loại rau củ và thảo mộc. Cô Potter nói: "Trồng khoai tây, cà chua, cần tây, hành tây, củ cải… trong nhà thực sự là một trải nghiệm rất đáng kinh ngạc. Tuy nhiên, chính nơi những điều này đang diễn ra mới là điều khiến trải nghiệm trở nên khác thường". Cô tiết lộ: "Tòa nhà này từng là một công ty lưu trữ giấy tờ. Thế nhưng, người chủ của nó đã quyết định biến nó thành một trang trại giữa lòng đô thị".

Shannon Lim hướng dẫn những người tham gia lớp học cách xây dựng chung cư cua của riêng họ - Nguồn ảnh: CNA/Marcus Mark Ramos

Đại dịch và các chính sách làm việc từ xa đã ảnh hưởng đến thị trường cho thuê bất động sản thương mại. Theo công ty nghiên cứu và tư vấn bất động sản toàn cầu JLL, trên khắp nước Mỹ, tỉ lệ trống trung bình đối với diện tích văn phòng vào năm 2023 chiếm khoảng 20%. Chuyên gia Lawrence Yun từ Hiệp hội Môi giới bất động sản quốc gia Mỹ cho biết: “Các tòa nhà văn phòng đang trở nên trống rỗng. Do đó, việc thực hiện một số chuyển đổi để làm cho nó hữu ích hơn là điều hợp lý”.

Một số thành phố đang giải quyết vấn đề này bằng cách biến không gian văn phòng cũ thành nhà ở. Tuy nhiên, điều đó đi kèm những rắc rối. Ông Yun giải thích: “Do các chi phí liên quan, đôi khi rất khó để thực hiện việc chuyển đổi". Đó là lúc các trang trại canh tác theo chiều dọc phát huy tác dụng. Chúng xuất hiện ngày càng nhiều ở các không gian thương mại, văn phòng cho thuê tại New York, Chicago và San Francisco”. 

Trở lại Arlington, các quan chức địa phương đã thực hiện một số thay đổi quy hoạch vào đầu năm 2023 để khuyến khích các trang trại đô thị chuyển đến những không gian văn phòng trống.

Cô Potter cho biết: "Hệ thống canh tác của chúng tôi, gọi là "Silo", có thể dễ dàng tháo lắp nên nó có thể đặt ở bất cứ đâu. Mô hình này cũng không yêu cầu hệ thống điều hòa nhiệt độ và độ ẩm chuyên biệt hoặc môi trường nhiều ánh sáng".

Cô Potter tiết lộ, Area 2 Farms nhận hàng trăm cuộc gọi mỗi tuần từ những người chủ bất động sản. Họ giới thiệu không gian trống và đặt ra câu hỏi liệu trang trại có muốn mở thêm "chi nhánh". Cũng có người cung cấp không gian trống và nhờ doanh nghiệp hỗ trợ xây dựng trang trại cho họ. Dù vậy, đối với Area 2 Farms, vai trò gắn kết cộng đồng quanh khu vực là điều họ quan tâm nhất.

Cô Potter bộc bạch: "Khi đến cửa hàng tạp hóa, bạn có muốn biết ai là người đã trồng số bông cải xanh, cà rốt hoặc những mặt hàng thiết yếu mà bạn mua hằng tuần? Với việc tận dụng không gian trống làm trang trại, người dân trong khu vực có thể mua rau củ từ hàng xóm, láng giềng và họ rất phấn khích về điều đó. Trải nghiệm này thực sự đặc biệt". 

Linh La