Làm hại con khi tự cho trẻ uống kháng viêm, kháng sinh điều trị COVID-19

Vừa qua, ông Trần Minh Cảnh, Phó giám đốc Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng, cho biết sau khi điều trị cho ba bệnh nhi bị thủng dạ dày khi đang mắc COVID-19, các bác sĩ nghi ngờ nguyên nhân có liên quan đến việc tự ý sử dụng thuốc kháng viêm. Nhiều phụ huynh vô tình… “đầu độc” khi cho trẻ uống kháng viêm, kháng sinh hoặc mua thuốc theo toa của “cựu F0” để tự điều trị COVID-19 cho con mình.

“Thần dược” trị COVID-19 cho trẻ từ “cựu F0’’

Dù toa thuốc viết tay và phóng viên nói rõ mình mua cho trẻ năm tuổi, mắc COVID-19, tiệm thuốc vẫn bán và không hề khuyến cáo - Ảnh: Phạm An

Gần đây, số lượng trẻ mắc COVID-19 đang có xu hướng tăng, nhất là trẻ ở độ tuổi đến trường. Theo số liệu từ Sở Y tế, tính đến đầu tháng 3/2022, TPHCM đã có hơn 30.000 học sinh mắc COVID-19, trong đó, trẻ tiểu học chiếm đa số.

Trước tình hình trên, nhiều phụ huynh bày tỏ sự e ngại, lo lắng về nguy cơ con em mình nhiễm bệnh. Có người cho trẻ uống kháng sinh “đón đầu” khi trẻ vừa sốt nhẹ, có người lại sử dụng toa thuốc của các “cựu F0” quen biết để mua thuốc “đánh nhanh, thắng nhanh COVID-19” cho con vì sợ bệnh của trẻ diễn tiến nặng. 

Trong vai một phụ huynh có con năm tuổi mắc COVID-19, tôi lên mạng “cầu cứu” đơn thuốc. Chỉ sau vài phút, toa thuốc được gửi đến liên tục. Gần như tất cả đơn thuốc đều có Medrol 16mg (một loại thuốc kháng viêm). Khi tôi bày tỏ thắc mắc rằng bé còn nhỏ quá, liệu có uống được không, người cho toa thuốc khẳng định con của chị sáu tuổi cũng đã sử dụng loại thuốc này khi mắc COVID-19. Theo chị, thuốc rất hiệu quả trong việc giảm đau, hạ sốt. Nếu bé dưới 20kg, mỗi lần cho bé uống nửa viên. Sau năm ngày uống liên tục, bé sẽ khỏi bệnh.

Khi mang toa thuốc đến các tiệm thuốc ở khu vực quận 10, TPHCM, dù là toa thuốc viết tay, có loại si-rô ho dành cho trẻ em, người mua nói rõ mình mua cho trẻ năm tuổi mắc COVID-19 uống, người bán vẫn bán mà không thắc mắc hay nhắc nhở về việc tự ý sử dụng thuốc cho trẻ.

Ở một hiệu thuốc khác tại quận 3, TPHCM, phóng viên ngỏ ý muốn mua thuốc cho trẻ nhiễm COVID-19 nhưng không có toa thuốc. Sau khi hỏi triệu chứng của trẻ và được biết trẻ ho khan, sốt nhẹ, đau họng, người bán liền đưa ra si-rô ho loại dành cho trẻ em kèm một loại thuốc chống dị ứng, thuốc hạ sốt…

Lúc tính tiền, chúng tôi ngỏ ý muốn mua thêm thuốc kháng sinh Cefuroxim 500mg và thuốc kháng viêm Medrol 16mg cho trẻ uống kèm để nhanh khỏi bệnh, người bán tư vấn không nên cho trẻ uống Cefuroxim 500mg vì đó là loại kháng sinh mạnh nhưng có thể cho trẻ uống Medrol 8mg.

Cũng theo người bán: “Tôi thường thấy nhiều toa thuốc trị COVID-19 đều có Medrol, nếu bác sĩ cho uống thì thuốc này… có thể có hiệu quả”.

Thật vậy, trong số rất nhiều toa thuốc từ các “cựu F0” truyền nhau trên mạng xã hội, hầu như tất cả đều có Medrol. Tuy nhiên, nếu lạm dụng thuốc Medrol nói riêng và các loại thuốc kháng viêm, kháng sinh nói chung để điều trị COVID-19, phụ huynh đã vô tình… “đầu độc” con mình mà không hay biết.

Khi người mua ngỏ ý muốn mua thêm Medrol, người bán gợi ý và bán luôn một vỉ “để dành uống bởi thuốc này người lớn hay trẻ nhỏ cũng có thể sử dụng”.

Uống kháng viêm, kháng sinh tùy tiện có thể khiến bệnh tình của trẻ diễn tiến nặng hơn

Theo bác sĩ Nguyễn Đình Qui, Khoa Nội 1, Bệnh viện Nhi Đồng 2 TPHCM, trong các phác đồ của Bộ Y tế hướng dẫn điều trị cho trẻ mắc COVID-19 đều không sử dụng kháng sinh, kháng viêm. Trong trường hợp trẻ mắc COVID-19 bị nhiễm thêm một loại vi trùng khác, bác sĩ điều trị cũng sẽ rất cân nhắc việc sử dụng kháng sinh, kháng viêm cho trẻ.

“Chúng tôi chỉ sử dụng kháng sinh, kháng viêm cho trẻ ở mức độ bệnh trung bình, trẻ nhập viện bị suy hô hấp, thở oxy, nhiễm trùng… và chỉ trong khoảng ba ngày, hạ dần liều lượng và theo dõi liên tục. Khi truy cập vào các trang mạng, tôi rất lo trước tình trạng mọi người cho nhau toa thuốc điều trị. Trong đó, có những toa thuốc cho bệnh nhân uống kháng viêm liên tục năm ngày. Điều này rất nguy hiểm bởi vừa không có hiệu quả điều trị vừa khiến người bệnh phải chịu các tác dụng phụ không đáng có” - bác sĩ Qui bày tỏ.

Theo bác sĩ Qui, thật may mắn bởi đến nay, Bệnh viện Nhi Đồng 2 TPHCM chưa tiếp nhận trường hợp trẻ mắc COVID-19 uống kháng sinh, kháng viêm trở nặng. Tuy nhiên, ở những bệnh khác, khi khai thác bệnh sử, bác sĩ phát hiện rất nhiều trường hợp người lớn lạm dụng kháng sinh cho trẻ, gần như trẻ nào cũng được cho uống kháng sinh trước khi nhập viện. Về lâu dài, thói quen đó có thể khiến trẻ bị nhiễm những vi khuẩn đa kháng thuốc, rất khó điều trị.

Khá nhiều trường hợp hễ trẻ cảm, ho, sổ mũi… cha mẹ lại cho nạp kháng sinh ngay và giải thích là “đánh bao vây” để trẻ mau hết bệnh. Thế nhưng, cha mẹ không thể lường trước những nguy cơ gây nguy hiểm cho con. Thật ra, khi trẻ bị nhiễm siêu vi cảm cúm thì trên nguyên tắc không cần sử dụng kháng sinh. Chỉ sau từ ba đến năm ngày, trẻ sẽ tự khỏi bệnh. Vì vậy, việc cho trẻ uống thuốc đón đầu chẳng những không hiệu quả mà còn làm hại trẻ.

Bác sĩ Qui cho biết: “Ngành y tế hiện chưa nghiên cứu về việc sử dụng kháng viêm ở nhóm trẻ mắc COVID-19. Song trong cuộc thử nghiệm y khoa ở trẻ sốt xuất huyết, sốt cao khoảng 3, 4 ngày đầu, việc sử dụng thuốc kháng viêm hầu như không mang lại hiệu quả giảm sốt. 

Đối với trẻ bình thường, việc lạm dụng thuốc kháng sinh, kháng viêm trong điều trị gây nhiều hậu quả (hội chứng Cushing, trẻ bị rậm lông, trữ nước, phù mặt, teo tay chân…). Ngoài ra, khi uống kháng viêm sẽ gây suy giảm miễn dịch thứ phát khiến sức đề kháng của trẻ yếu đi. Một số loại kháng sinh còn gây tiêu chảy, mất nước ở trẻ, khiến nguy cơ trẻ mắc COVID-19 trở nặng nhanh sau khi uống thuốc càng tăng. Chưa kể về lâu dài, thói quen này sẽ gây lờn thuốc, giết các vi trùng có lợi; khi trẻ mắc các bệnh về vi trùng khác thì sẽ kháng kháng sinh, rất khó chữa trị”.

Bên cạnh đó, đối với những trẻ mắc bệnh nền như tim mạch, tiểu đường… đang sử dụng thuốc điều trị, việc sử dụng kháng sinh, kháng viêm sẽ làm tăng liều lượng thuốc nạp vào người trẻ. Điều đó rất nguy hiểm, có thể gây ra nhiều hậu quả đáng tiếc, thậm chí tử vong.

Hầu hết các đơn thuốc dành cho người nhiễm COVID-19 đang lan truyền trên mạng xã hội đều có thuốc Medrol 16mg với liều lượng mười viên, mỗi ngày uống một viên - Ảnh: Internet

Bác sĩ Qui khuyến cáo, trong trường hợp nghi ngờ trẻ mắc COVID-19, nếu trẻ có các triệu chứng hay từng tiếp xúc với người nhiễm bệnh, cha mẹ có thể xét nghiệm nhanh cho trẻ. Nếu kết quả dương tính, cha mẹ nên bình tĩnh, khai báo y tế tại địa phương để được hướng dẫn, tư vấn chăm sóc, điều trị trẻ đúng cách.

Trường hợp trẻ xuất hiện nhiều triệu chứng sốt, ho, sổ mũi… cha mẹ có thể cho trẻ sử dụng thuốc hạ sốt thông thường theo khuyến cáo của Bộ Y tế và si-rô ho, kết hợp lau người cho trẻ… Trong tình huống trẻ diễn tiến nặng, khó thở, nôn, ho, sốt cao không hạ, đàm nhiều… tuyệt đối không cho trẻ uống thuốc theo toa trên mạng mà cần đưa trẻ đến bệnh viện. Bác sĩ sẽ chỉ định loại kháng sinh phù hợp để điều trị. 

“Mỗi người bệnh đều có cơ địa, thể trạng khác nhau, phản ứng với thuốc cũng không giống nhau. Vì vậy, cha mẹ tuyệt đối không áp dụng toa thuốc của người mắc COVID-19 khỏi bệnh trước đó cho con em mình. Không tự ý đến nhà thuốc mua thuốc kháng sinh, kháng viêm hay mua thuốc theo kinh nghiệm của dược sĩ tại nhà thuốc. Nếu quá tin tưởng, cho con uống thuốc theo quán tính sẽ rất nguy hiểm” - bác sĩ Qui nhấn mạnh. 

Phạm An