Lại một chương trình truyền hình bị yêu cầu đính chính: Bao giờ khâu kiểm duyệt mới cẩn trọng?

Mới đây, UBND huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi có văn bản gửi đến Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Quảng Ngãi, VTV3 (đơn vị phát sóng chương trình ), Công ty TNHH I AM V để yêu cầu đính chính thông tin sản phẩm tỏi Lý Sơn do nhân vật Lê Minh Hồng Phúc trình bày trong chương trình . 

Lê Minh Hồng Phúc (giữa) và 2 thành viên của công ty khi tham gia chương trình Thương vụ bạc tỷ

Lê Minh Hồng Phúc - Thương vụ bạc tỷ:

Cụ thể, trong quá trình kêu gọi các nhà đầu tư, Lê Minh Hồng Phúc cho biết công ty của cô có các dòng sản phẩm chính từ tỏi gồm: tỏi cô đơn, tỏi nhiều nhánh, bánh tỏi đen, nước lên men tỏi đen, nước cốt tỏi đen và cao tỏi đen. Trong đó, sản phẩm mang lại doanh thu cao nhất là tỏi cô đơn Lý Sơn, giá 120.000 đồng/lọ/100 gram. Mỗi tháng cô bán được 300kg. 

Ngoài ra, trên banner quảng cáo khi tham gia chương trình, công ty của Lê Minh Hồng Phúc đề cập nguồn gốc tỏi Lý Sơn 100% lên men tự nhiên. Người chơi này còn cho biết đã có một vùng trồng nguyên liệu tại Lý Sơn.

Trong văn bản, UBND huyện Lý Sơn nêu rõ 4 nội dung không chính xác: hình dáng, kích thước và màu sắc tỏi trên banner quảng cáo của phía Hồng Phúc không phải là tỏi Lý Sơn; hiện nay, huyện Lý Sơn chưa có thỏa thuận hay giao vùng đất nào cho đơn vị hoặc công ty này để làm vùng nguyên liệu sản xuất tỏi; việc bán 300 kg tỏi cô đơn Lý Sơn/tháng là vô lý bởi tổng sản lượng tỏi cô đơn trên địa bàn huyện Lý Sơn cũng chỉ dao động trên dưới khoảng 500 kg/năm; công ty của Lê Minh Hồng Phúc chưa được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu tập thể Lý Sơn nên không thể dùng để gắn nhãn, quảng bá.

Nhân vật Đặng Hữu Nghị (áo xanh) trong chương trình Hát mãi ước mơ 2017

Liên hệ với nhà sản xuất (NSX) Thương vụ bạc tỷ, người đại diện xác nhận Lê Minh Hồng Phúc là người chơi tham gia mùa đầu tiên của chương trình. NSX sẽ rà soát lại hồ sơ, thông tin của người chơi này và có câu trả lời chính thức sau. 

Trước khi xảy ra vụ việc với Thương vụ bạc tỷ, một số chương trình trước đó cũng vướng vào sai lầm tương tự. Năm 2017, trong chương trình Hát mãi ước mơ, người chơi Đặng Hữu Nghị gây xúc động với hoàn cảnh một mình nuôi nuôi 2 con trai bị bại não bằng công việc hát rong, bán kẹo kéo khi người vợ dứt áo ra đi. Tuy nhiên, người vợ sau đó cho biết đang ở Nha Trang nuôi 1 đứa con chung của 2 người, hàng năm vẫn vào thăm 2 con đang sống với chồng 1-2 lần, và có kế hoạch khi ổn định kinh tế sẽ đón các con về nuôi. Nhân vật Đặng Hữu Nghị xác nhận đã nói dối và lên tiếng xin lỗi khán giả.

Chương trình Tuyệt đỉnh song ca 2017 từng gây xôn xao khi có sự xuất hiện của hai thí sinh Nhất Nguyên và Hoàn Nguyên, được NSX đưa thông tin là sư thầy đang tu tập tại chùa Bồng Lai, tỉnh Long An. Việc này bị dư luận phản ứng. Bởi, theo giáo lý nhà Phật, ngoài việc hát để phục vụ cho việc cúng dường lên Phật, Pháp, Tăng nơi pháp hội hoặc lễ hội truyền thống của Phật giáo, sư thầy không được tự bày trò ca hát, cố ý xem nghe. 

Nhất Nguyên và Hoàn Nguyên trong chương trình Tuyệt đỉnh song ca 2017

Sau khi Giáo hội phật giáo tỉnh Long An lên tiếng, NSX mới tìm hiểu và đính chính Nhất Nguyên và Hoàn Nguyên không phải sư thầy, chùa Bồng Lai cũng không phải là chùa, cơ sở Phật giáo chính thống mà chỉ được lập ra để tu tập, hướng thiện.

Trước đó nữa, trong số phát sóng 176 của chương trình Bạn muốn hẹn hò (ngày 13/6/2016), người chơi tên Võ Minh Nguyên giới thiệu đang là công an tại Bến Tre, từng có mối tình kéo dài 5 năm nhưng bị phụ bạc. Tuy nhiên, sau khi chương trình lên sóng, Võ Minh Nguyên bị phát hiện nói dối về công việc. Ngày 27/6, NSX lên tiếng xin lỗi khán giả.             

Võ Minh Nguyên tại cơ quan điều tra vì việc khai làm công an khi tham gia chương trình Bạn muốn hẹn hò

Năm 2015, chương trình cũng mắc sai lầm nghiêm trọng. Số phát sóng ngày 10/1 về cặp vợ chồng hát rong Nguyễn Nhật Thanh (quê Thanh Hóa) và Nguyễn Như Đào (quê Nghệ An) đã khiến khán giả xúc động. Tuy nhiên sau đó, nhân vật Nguyễn Nhật Thanh (tên thật Nguyễn Bá Thanh) bị phát hiện đã có vợ và 2 con ở quê nhà. Nhân vật này cũng không tốt nghiệp Học viện Âm nhạc Quốc gia như chương trình đưa tin. Chuyện cổ tích vỡ vụn giữa đời thật. Trong số phát sóng sau đó ngày 17/1, chương trình đính chính thông tin, xin lỗi khán giả.

Những vụ việc trên khiến uy tín của các chương trình bị tổn hại nặng nề, dư luận xôn xao. Sau những lời xin lỗi, lòng tin của khán giả cũng vơi dần đi. Điều ước thứ 7 hay Hát mãi ước mơ - những cuộc chơi đầy ý nghĩa nhân văn bỗng chốc bị vấy bẩn bởi những sai lầm, bất cẩn từ NSX, nhà đài. Sự ảnh hưởng của những thông tin sai lệch không dừng lại ở phạm vi người chơi mà còn cả người thân, gia đình của họ.

Những sự việc trên đều có thể không xảy ra nếu công tác kiểm duyệt thông tin được thực hiện triệt để, cẩn trọng ngay từ ban đầu. Nhà đài hay NSX đều có nhân sự riêng để làm việc này nhưng hiện tại việc kiểm chứng, thẩm định những sai sót đều do khán giả làm thay, sau khi chương trình lên sóng - đi ngược với quy trình thông thường. Trình độ của lực lượng biên tập đang thực sự có vấn đề, quy trình thẩm định thông tin đang lỏng lẻo hay NSX, nhà đài quá chủ quan, dễ dãi?

Nhân vật Nguyễn Bá Thanh trong chương trình Điều ước thứ 7 năm 2015

Với sai phạm tại Điều ước thứ 7, VTV bị phạt 40 triệu đồng. 50 triệu đồng là mức phạt cho việc đưa thông tin sai sự thật, thiếu kiểm chứng trong phóng sự Cây chổi quét rau, phát sáng 3/5/2016 trên VTV3. Trong khi đó, các đơn vị phát sóng Hát mãi ước mơ, Tuyệt đỉnh song ca, Bạn muốn hẹn hò… đều chọn cách im lặng để qua chuyện. Mức phạt còn nhẹ và chưa đồng bộ này phải chăng khiến nhà đài, NSX dần xem nhẹ những sai sót trong quá trình biên tập, kiểm chứng thông tin?

Thành Lâm