Kỳ 1: Người người đổ xô chơi chứng khoán

Chơi chứng khoán dễ không; mở tài khoản chứng khoán như thế nào; sao hôm nay cổ phiếu giảm dữ vậy… là những câu hỏi mà anh Hải - một nhà đầu tư chứng khoán lâu năm tại TPHCM - thường xuyên nhận được từ người thân, bạn bè, đồng nghiệp và thậm chí từ người lạ. 

Cứ mua là thắng?

Trong khoảng một năm trở lại đây, điện thoại của anh Hải thường xuyên nhận được cuộc gọi hoặc tin nhắn từ người quen với những nội dung xoay quanh việc đầu tư chứng khoán (CK). Mới nhất là tin nhắn từ anh bạn đồng nghiệp tên Minh, vốn là nhà đầu tư (NĐT) bất động sản. 
Theo anh Minh, do thấy mấy người bạn chơi CK lời nên anh muốn chuyển bớt tiền sang kênh đầu tư này vì không muốn bỏ hết tiền vào bất động sản. Sau khi nhận được tư vấn từ anh Hải, NĐT mới toanh này (dân chứng khoán thường gọi là NĐT F0) không ngần ngại đẩy hơn 500 triệu đồng vào tài khoản (TK) giao dịch CK vừa mở. Chỉ trong vòng chưa đầy một tuần, anh Minh đã lời gần 60 triệu đồng nhờ mua mã cổ phiếu (CP) của một công ty thép. 

Thời gian qua, nhiều người không am hiểu về chứng khoán cũng tìm cách đổ tiền vào đầu tư vì nghĩ rằng dễ dàng thu được lợi nhuận

Việc NĐT F0 Minh đạt mức lời hơn 10% chỉ trong vài ngày khiến anh Hải hết sức bất ngờ bởi công ty thép mà anh Minh mua CP đang kinh doanh thua lỗ. Anh Hải từng bán cắt lỗ hàng chục triệu đồng với mã CP này cách đây hai năm với giá chỉ hơn 4.000 đồng/CP. Sau lần “ngã ngựa” này, anh Hải thề sẽ không bao giờ đầu tư vào những CP có giá chỉ vài ngàn đồng mà những NĐT lâu năm gọi là CP “rác“. Thế nhưng, thị trường luôn đầy những bất ngờ, khi những CP bị gọi là “rác” lại được các NĐT F0 yêu thích, tăng giá đáng kể vào khoảng giữa năm 2020.

Ở các đợt tăng nóng của thị trường sau đó, khi chỉ số VN Index liên tục bứt phá hướng đến mốc lịch sử 1.200 điểm, có không ít CP duy trì đều đặn đà tăng giá khiến các NĐT, gồm cả NĐT F0, cứ mua vào là thắng, khiến ngày càng nhiều NĐT F0 gia nhập thị trường CK.

Quán cà phê nơi tôi và anh Hải đang ngồi vốn là điểm hẹn của các nhân viên môi giới của một công ty bất động sản gần đó. Xen lẫn các câu chuyện về nhà cửa, đất đai là thông tin về CK. Câu chuyện giữa tôi và anh Hải trong quán cà phê cứ vài phút lại đứt quãng để anh Hải trả lời điện thoại hoặc tin nhắn.

Sau khi nhận cuộc điện thoại từ một người bạn “dắt dây”, anh Hải bỏ điện thoại xuống bàn, tỏ vẻ khó chịu: “Bữa giờ không thể tập trung mua bán gì cũng vì mấy cuộc điện thoại như thế này. Không trả lời thì sợ bị giận, trả lời thì rất mất thời gian vì thường nhận được những câu hỏi ngớ ngẩn như tại sao CP này không tăng, tại sao CP kia giảm”.

Đổ tiền vào chứng khoán

Sau khi được anh Hải chỉ dẫn một số thông tin cơ bản, tôi đến một công ty CK để làm thủ tục mở TK. Mới đầu giờ chiều nhưng đã có gần chục khách hàng đang chờ tới lượt làm thủ tục mở TK tại quầy. Tuy nhiên, khách hàng không phải chờ lâu vì việc mở TK được thực hiện rất nhanh. So với mở TK ngân hàng, việc mở TK CK đơn giản hơn, chỉ mất khoảng 5 phút để hoàn tất thông tin cần thiết. Đặc biệt, khách hàng có thể lựa chọn số TK theo sở thích hay theo phong thủy.

Tại đây, tôi bắt chuyện với chị Lan - hiện đang làm việc tại một doanh nghiệp nhà nước, tranh thủ giờ nghỉ trưa chạy ra đây mở TK. Chị Lan cho biết: “Do thấy chị bạn cùng phòng vừa mở TK và mua đâu thắng đó, sẵn tiền gửi ngân hàng vừa đến hạn, tôi quyết định rút hết để chuyển qua chơi CK”. Sau khi hoàn tất thủ tục và nộp tiền vào TK, thay vì nhờ nhân viên môi giới tư vấn, chị Lan vội vã chạy về cơ quan để nhờ chị bạn đồng nghiệp chỉ cách xem bảng điện tử và đặt lệnh.

Anh Trung - nhân viên môi giới của công ty CK này - cho biết, vài tháng trở lại đây, số NĐT mở TK mới như chị Lan rất nhiều. Nếu như trước đây, khách hàng lần đầu đến mở TK luôn nhờ nhân viên môi giới chỉ dẫn cặn kẽ thì nay, nhiều khách hàng tới mở TK không cần tư vấn do có người quen hỗ trợ, hướng dẫn.

Theo thống kê từ Trung tâm Lưu ký CK (VSD), số TK giao dịch CK mở mới của NĐT trong nước trong tháng 2/2021 là 57.018 TK, giảm 34% so với tháng 1/2021, nhưng vẫn cao thứ ba trong lịch sử, chỉ sau tháng 1/2020 (86.017 TK) và tháng 12/2020 (63.075 TK). Tổng số TK CK hiện lên đến 2,91 triệu TK, 99,4% trong đó là của NĐT trong nước.

Đi kèm với số TK mở mới là nguồn vốn đổ mạnh vào thị trường CK. Nếu như cách đây hai năm, tổng giá trị giao dịch của thị trường CK chỉ đạt trung bình từ 4.000-5.000 tỷ đồng/phiên thì nay thường xuyên đạt trên 15.000 tỷ đồng/phiên, thậm chí có phiên đạt hơn 23.000 tỷ đồng (tương đương 1 tỷ USD). Vốn đổ mạnh vào thị trường khiến hệ thống giao dịch của Sở Giao dịch CK TP.HCM (HoSE) bị quá tải và thường xuyên bị nghẽn trong các phiên giao dịch buổi chiều.

Kỳ 2: Cú sốc của nhà đầu tư F0

Thảo Nguyên