Kinh tế tư nhân cần hành động

Theo bà Lý Kim Chi - Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm TPHCM, mặc dù Thủ tướng đã chỉ đạo giảm 30% thủ tục hành chính, nhưng trên thực tế, một số dự thảo từ các bộ, ngành vẫn có những quy định gây tăng chi phí và phức tạp hóa thủ tục cho doanh nghiệp.

Chỉ trong một tuần, 6 hiệp hội ngành nghề, đại diện cho hàng chục ngàn doanh nghiệp, đã gửi kiến nghị đến Thủ tướng để giải quyết một thủ tục hành chính gây phiền hà và tốn kém.

Một đề xuất quan trọng khác của bà Lý Kim Chi là chính phủ nên mạnh dạn giao các dự án trọng điểm như đường sắt đô thị hoặc hạ tầng số cho khu vực kinh tế tư nhân.

Doanh nghiệp mong muốn có sự hỗ trợ thiết thực chứ không phải trên giấy tờ - Ảnh: Thanh Hoa

Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Intimex – cho biết, vấn đề hoàn thuế hiện gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp. Ngoài ra, hiện nay, người lao động có xu hướng mong muốn doanh nghiệp trả lương sau thuế (thuế thu nhập cá nhân) vì thu nhập càng cao thì đóng thuế càng nhiều.

Theo quan điểm của giáo sư, tiến sĩ Vũ Minh Khương - Giảng viên tại Trường Chính sách công Lý Quang Diệu thuộc Đại học Quốc gia Singapore, kinh nghiệm từ các quốc gia khác cho thấy, để thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân, cần xây dựng một tầm nhìn chiến lược dài hạn, kéo dài đến năm 2030 – 2045. Hiện nay, phương thức quản lý chủ yếu tập trung vào việc kiểm soát tuân thủ các quy định, trong khi nhiều quy định chưa thực sự tạo ra động lực cho sự tăng trưởng trong tương lai.

Tại TPHCM, tình trạng tắc nghẽn giao thông đang trở thành một rào cản lớn đối với sự phát triển của thành phố. Để vượt qua những thách thức này, TPHCM cần tiến hành rà soát các điểm nghẽn trong từng ngành, từ đó tạo ra những đột phá tương tự như mô hình khoán 10 trong lĩnh vực nông nghiệp trước đây.

TPHCM nên xây dựng một lộ trình chuyển đổi các ngành công nghiệp, tập trung vào những lĩnh vực có tiềm năng đột phá, nâng cao năng suất, đẩy mạnh đổi mới công nghệ, sáng tạo và hội nhập quốc tế. Ví dụ, thay vì chỉ cung cấp suất ăn và bàn ghế cho các dự án của Samsung tại Thái Nguyên, TPHCM có thể tận dụng các doanh nghiệp tinh nhuệ của mình để phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ và nâng cao giá trị gia tăng.

“Để học hỏi kinh nghiệm từ Singapore, TPHCM nên cử một đoàn công tác, phối hợp với các cơ quan trung ương, sang Singapore nghiên cứu mô hình quản lý của họ trong khoảng một tuần. Cách làm của Singapore đã chứng minh được hiệu quả của mình. TPHCM nên đi đầu trong việc thực hiện những cải cách này. Nếu thành công, 400.000 hộ kinh doanh tại TPHCM có thể chuyển đổi thành doanh nghiệp, từ đó tận dụng được các ưu đãi và cơ hội phát triển” - giáo sư, tiến sĩ Vũ Minh Khương đề xuất.

Các đại biểu tại buổi tọa đàm

Theo Tiến sĩ Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế trưởng của BIDV, Việt Nam hiện có khoảng 5,2 triệu hộ kinh doanh, nhưng chỉ có khoảng 2,1 triệu hộ đăng ký kinh doanh và nộp thuế đầy đủ. Điều này dẫn đến hơn 3 triệu hộ kinh doanh còn lại chủ yếu nộp thuế khoán, một hình thức thuế đơn giản nhưng thiếu minh bạch, gây thất thu ngân sách và tạo điều kiện cho cơ chế "xin - cho". Kinh tế tư nhân của Việt Nam, mặc dù đóng góp khoảng 50% GDP, nhưng chỉ đóng góp 30% ngân sách nhà nước, cho thấy tiềm năng phát triển còn rất lớn.

Gần đây, Trung Quốc đã chuyển từ "kiểm soát" sang "kiến tạo" để thúc đẩy kinh tế tư nhân, một lĩnh vực đóng góp đáng kể vào GDP và ngân sách nhà nước. Việt Nam có thể học hỏi từ kinh nghiệm của Trung Quốc. Đầu tiên là nên điều chỉnh Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, giảm thuế cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, và cắt giảm mạnh mẽ thủ tục hành chính. Nên phân loại doanh nghiệp để có chính sách quản lý phù hợp với quy mô và tính chất hoạt động. Xây dựng chiến lược phát triển kinh tế tư nhân, hỗ trợ doanh nghiệp dựa trên đóng góp thực tế. Khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp siêu nhỏ, với các ưu đãi về thuế và hỗ trợ thủ tục…

PGS-TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam – cho rằng, không thể chỉ tập trung vào các vấn đề thủ tục hành chính, mà cần tạo ra một môi trường thuận lợi để doanh nghiệp tư nhân phát triển mạnh mẽ, từ đó đưa đất nước tiến lên một tầm cao mới.

Bên cạnh đó, việc xây dựng một hệ thống thể chế mới là vô cùng quan trọng. Luật Lao động hiện hành cần được cập nhật để phù hợp với bối cảnh mới, không chỉ tập trung vào lao động truyền thống. Các luật khác như Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Sở hữu trí tuệ cũng cần được điều chỉnh để tạo ra một hành lang pháp lý thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tư nhân phát triển.

Để thúc đẩy kinh tế tư nhân, cộng đồng doanh nghiệp tiên phong cần đóng góp nhiều hơn vào quá trình xây dựng chính sách. Theo PGS-TS Trần Đình Thiên, thay vì chỉ chờ đợi sự "ban phát", doanh nghiệp tư nhân cần chủ động tạo ra áp lực để thay đổi chính sách, từ đó tạo ra động lực phát triển mạnh mẽ hơn trong bối cảnh hiện nay.

Thanh Hoa