Kiểm tra trực tuyến: Lạm dụng công nghệ giám sát sẽ làm tổn thương học sinh

Bật camera trong thời gian kiểm tra, thiết kế bài kiểm tra trắc nghiệm “đóng khung” thời gian... là cách thức đang được nhiều trường tại TPHCM áp dụng trong kỳ kiểm tra trực tuyến định kỳ, hạn chế tình trạng học sinh thiếu trung thực khi làm bài kiểm tra ở nhà.

Tuy nhiên, theo nhiều giáo viên, nếu quá lạm dụng công nghệ giám sát có thể sẽ làm tổn thương học sinh. 

Giáo dục học sinh tính trung thực

Giáo viên cần chú trọng dạy học sinh tính trung thực, thay vì giám sát học sinh khi kiểm tra trực tuyến (Ảnh minh họa)

Nhìn nhận về kiểm tra trực tuyến, thầy Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Du, cho rằng ngay từ đầu ngành giáo dục đã xác định dạy học trực tuyến không gây áp lực cho học sinh, do đó việc kiểm tra trực tuyến cũng cần phải nhẹ nhàng, học đến đâu kiểm tra đến đó, học gì kiểm tra nấy, tránh tạo áp lực cho học sinh.

“Việc nhà trường quá lạm dụng công nghệ để giám sát học sinh khi làm bài kiểm tra là không nên, không cần thiết. Làm như thế chính thầy cô đang không tin vào cách giáo dục của mình với học trò. Hơn nữa, vô tình sẽ làm tổn thương học sinh yếu thế không đủ điều kiện, phương tiện làm bài kiểm tra trực tuyến”, thầy Phú phân tích.

Hiệu trưởng này cũng cho rằng, sẽ không khó để ra đề kiểm tra đánh giá trực tuyến đúng tính trung thực của học sinh, nếu như mỗi giờ lên lớp giáo viên truyền đạt bằng chính tình yêu thương và niềm tin.

Cụ thể, với các môn xã hội, giáo viên có thể giao dự án cho từng nhóm, phân chia trách nhiệm để thực hiện. Với môn khoa học tự nhiên, giao nhóm để học sinh xây dựng đề cương hoặc cho học sinh ghi hình quá trình làm sản phẩm thực tế. Ở môn ngoại ngữ có thể cho học sinh hùng biện.

“Cách làm này sẽ đạt tiêu chí: thực học - thực làm; phát huy tính sáng tạo, tự học của học sinh; hình thành nhiều kỹ năng nhưng trên hết là tinh thần trách nhiệm trong học tập của các em...”, thầy Phú cho hay.

Theo ThS. Phạm Lê Thanh, giáo viên Trường THPT Lê Thánh Tông (quận 7), không có một phương tiện máy móc, thiết bị nào có thể kiểm soát được tính trung thực của học sinh bằng chính ý thức tự giác của các em và niềm tin của người thầy dành cho học trò.

Để bài kiểm tra ở nhà của học sinh khách quan không gian lận, theo ThS. Thanh, trước hết chính phụ huynh phải gần gũi, phối hợp với thầy cô nhắc nhở, động viên và giáo dục các em.

Ngoài ra, giáo viên cần hình thành cho học sinh tính trung thực trong quá trình giảng dạy thông qua kỷ luật tích cực. Trong đó, khen nhiều hơn chê trách; nhắc nhở, động viên nhiều hơn trách phạt, kỷ luật. 

Kể lại câu chuyện về áp dụng kỷ luật tích cực hình thành cho học sinh tính trung thực, ThS. Thanh cho biết, khi dạy Hóa lớp 12 ở năm học trước, phát hiện 2 học sinh chép bài kiểm tra 15 phút của nhau, thay vì trách phạt hay la mắng tại thời điểm đó thì trong tiết học sau thầy tổ chức hoạt động “Hóa học và đạo đức”.

Rất bất ngờ, học sinh chép bài kiểm tra 15 phút của bạn ở tiết trước đã viết lời xin lỗi vào bài cảm nhận và hứa sẽ cố gắng học tập, không vay mượn kiến thức của bạn.

“Tôi luôn cho rằng, nếu vội la mắng, trách phạt thì ý thức tự giác và bài học cuộc sống cho học sinh sẽ không xuất hiện một cách thú vị như vậy. Theo tôi, người thầy trước tiên phải đặt niềm tin vào học trò, phải tạo động lực để các em hoàn thiện nhân cách và trưởng thành về nhận thức, đó là giáo dục”, thầy Thanh chia sẻ.

Đa dạng các hình thức đánh giá

ThS. Phạm Lê Thanh gợi ý, thay vì cho học sinh làm bài kiểm tra trắc nghiệm, hay tự luận 45-90 phút để nhớ lại kiến thức, việc kiểm tra định kỳ khi học trực tuyến, giáo viên thể tổ chức cho học sinh làm dự án, sản phẩm, vận dụng kiến thức được học để thực hành, nâng cao năng lực giao tiếp, hợp tác với bạn bè... Giáo viên phỏng vấn trực tuyến kết hợp với bộ tiêu chí đánh giá bài thuyết trình, dự án học tập.

“Bằng hình thức đánh giá này, giáo viên không lo học sinh không trung thực khi làm bài kiểm tra vì đề mở. Qua quá trình báo cáo và hỏi đáp, giáo viên có thể đánh giá được thực chất năng lực của học sinh. Điều quan trọng là giúp học sinh tiến bộ cả về năng lực và phẩm chất, đặc biệt là tính trung thực, chứ không phải đánh giá học sinh được bao nhiêu điểm. Đó chính là tinh thần của đánh giá vì sự phát triển năng lực của học sinh”, giáo viên này khẳng định.

Từ góc độ quản lý giáo dục, GS.TS Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm TPHCM, nhận định, phương thức kiểm tra, đánh giá học sinh hiện nay phải có sự tương đồng với dạy học trực tuyến. Vấn đề này cần được xem xét kỹ, bám sát vào văn bản hướng dẫn, điều kiện thực tế, tính năng kiểm tra của phần mềm để thực hiện.

“Việc đánh giá theo kiểu cũ cần được điều chỉnh để giảm tải áp lực, hướng học sinh đến phát triển có chất, hướng đến tính tự học, tự nghiên cứu của học sinh..”, GS.TS Huỳnh Văn Sơn nói.

Én Bông