Khưu Lễ Đào nói về đạo trong phim võ thuật

Buổi giao lưu diễn ra vào chiều ngày 22/3 tại cụm rạp BHD Icon 68 (TP.HCM) trong khuôn khổ Tuần lễ phim Hồng Kông tại Việt Nam 2013 (22-27/3) đã mở đầu trong không khí khá dè dặt của những người dự khán. Mặc dù nam diễn viên Hoàng Thu Sinh (Anthony Wong) tỏ ý trách khéo “Sao mọi người toàn hỏi những câu không liên quan đến bộ phim”, nhưng hẳn ông cũng hiểu được một phần nguyên do là vì tác phẩm điện ảnh này chưa được công chiếu (đến 5/4 mới ra rạp).

Tuy nhiên chỉ sau vài phút làm quen, cả hai phía dần bắt được ý tứ của nhau nên những cánh tay giơ lên đặt câu hỏi ngày càng nhiều. Phần đông thắc mắc được dành cho đạo diễn Khưu Lễ Đào (Herman Yau) xoay quanh những khó khăn trong quá trình làm phim, khác biệt của phần này so với bốn tập trước, việc phục dựng bối cảnh những năm 1945, các pha võ thuật, diễn viên đóng thế, công đoạn hậu kỳ…

Đạo diễn 52 tuổi cho biết, ngoài việc khắc họa bức chân dung Diệp Vấn đại sư từ giai đoạn trung niên đến cuối đời, thông điệp Diệp Vấn: Trận chiến cuối cùng (Ip man - the final fight) muốn gởi gắm còn là những khía cạnh về đạo đức và nhân phẩm của con người trong bối cảnh xã hội nhiễu nhương, loạn lạc.

Một trong những hạng mục gian nan và tốn kém nhất quá trình làm phim là việc tái hiện lại bối cảnh Hồng Kông của những năm 40 của thế kỷ XX. Từng chi tiết nhỏ như đầu xe lửa và đường ray đều được chăm chút phục dựng sao cho khớp với nguyên bản thời đó. Nói về đại cảnh, Hoàng Thu Sinh thốt lên, “Suốt 30 năm đóng phim tôi chưa từng thấy một đại cảnh nào hoành tráng tới như vậy”.

Việc xây dựng kịch bản cũng gặp nhiều vất vả do đoàn phim chỉ có thể “tiếp cận” nhân vật chính thông qua lời kể của con trai Diệp Chuẩn và những đệ tử đời đầu của Diệp Vấn. Tuy nhiên, không vì vậy mà bộ phim bớt đi tính chân thật, bởi trước khi bấm máy Khưu Lễ Đào đã dành rất nhiều thời gian để nghiên cứu tư liệu về Diệp Vấn và lịch sử Hồng Kông.

Đạo diễn nói thêm, ông không chủ trương tuyển diễn viên phải biết đánh võ, miễn sao họ biết diễn cho ra tinh thần, khí khái của võ thuật. Khưu Lễ Đào cho hay, cuối năm 2013 - đầu năm 2014 sẽ tiếp tục cùng Hoàng Thu Sinh khởi động dự án phim về Hoàng Phi Hồng.

Khi được hỏi nhận định về điện ảnh Việt Nam, đạo diễn Khưu Lễ Đào cho biết đây mới chỉ là lần đầu tiên ông tới Việt Nam, hoàn toàn chưa có thông tin gì về phim Việt Nam ngoại trừ vai diễn của Lương Triều Vỹ trong phim Xích lô (Đạo diễn: Trần Anh Hùng). Những người ủng hộ điện ảnh nước nhà hẳn sẽ không khỏi xót xa khi nghe vị đạo diễn người Hồng Kông kết thúc buổi chuyện trò bằng lời kỳ vọng rằng điện ảnh Việt Nam sẽ có thể tạo nên làn sóng mới (new wave) như Hồng Kông và Đài Loan đã làm được trong thập niên… 80 của thế kỷ trước.

* Ông nhận định sao về tình trạng Hollywood gom các sao gốc Á chỉ để nhằm mục đích quảng bá thương mại cho bộ phim tại khu vực châu Á, hoặc không, đất diễn dành cho họ chỉ nhen nhúm trong một vài vai phụ hoặc phản diện, tất nhiên ngoại trừ Lý Tiểu Long hay Thành Long?

Đạo diễn Khưu Lễ Đào: Xét ở góc độ diễn viên thì quyền quyết định nhận hay không lời mời tham gia phim là thuộc về họ. Biết đâu họ nghĩ đó là cơ hội tiến thân vào Hollywood? Do họ tự quyết chứ không ai ép họ. Nếu nói là để nhắm vào doanh thu tại khu vực châu Á thì không hẳn, tôi lấy ví dụ phim Avatar đâu có sao gốc Á nào nhưng doanh thu phòng vé tại châu Á lại là cao nhất. Hay Châu Kiệt Luân trong phim The green hornet dù đóng vai phụ nhưng đó lại là vai có nhiều đất diễn, là cơ hội để anh ta phát huy hết sở trường của mình.

* Ông nghĩ gì về tính “đạo” trong võ thuật?

- Chữ “đạo” tương ứng với chữ “đức” trong tiếng Hoa, xuất phát từ tư tưởng nho giáo, mấy ngàn năm qua người ta cũng đã nói nhiều rồi. Ngày nay, tìm một người sống theo đúng tinh thần “đạo-đức” ấy quả rất hiếm! Thực sự phim của tôi trước đây không diễn tả được nhiều tính “đạo”, toàn quay những nhân vật thất đức, thêm nữa là phim chỉ cố làm sao để cho ra được những những màn võ đẹp mắt chứ chưa xoáy sâu vào nội tâm. Với Diệp Vấn: Trận đấu cuối cùng, tôi xin trích dẫn một câu thoại để nói về tính “đạo”: "Nếu dùng sức mạnh chế người thì thành kẻ xưng bá, nếu dùng đức để chế người thì mới là con người".

* Độ tuổi 52 có gây trở ngại gì cho ông trong các pha hành động?

Diễn viên Hoàng Thu Sinh: Không thành vấn đề! Bởi tôi đã luyện võ từ nhỏ, lúc nào cũng tập thể dục thể thao. Tuy nhiên, nếu đã mệt thì diễn viên không nên gắng sức, đừng cố tỏ ra anh hùng, không thì cố quá thì sẽ thành quá cố đấy! Lúc này nên nhường vai trò lại cho cascadeur.

HOÀNG YẾN (thực hiện)