Khủng hoảng và nghiện ngập khiến tội phạm nữ tăng mạnh trong đại dịch

Số tù nhân nữ ngày càng gia tăng

Vào thời điểm vài người ở nhà tù Quận Milwaukee nhìn thấy Shade Swayzer sinh con một mình trong phòng giam bẩn thỉu, đứa con của cô đã chết.

Swayzer đã vào tù một tuần trước khi sinh, ngày 6/7/2016. Cô bị bắt vì đánh nhau với một nhân viên khách sạn, thường xuyên có hành vi gây rối cùng với một vụ trộm cũ. Rõ ràng là cô đang mang thai, chỉ vài tuần nữa là đến ngày sinh và cảnh sát đã giám định tình trạng của cô tại một bệnh viện trước khi đưa vào tù. Thời điểm đó, thai nhi được coi là khỏe mạnh, bình thường.

Năm ngày sau, một sĩ quan thực hiện các cuộc kiểm tra nhận thấy Swayzer không mặc quần và có hành động “kỳ quái”. Người bảo vệ không biết Swayzer đang mang thai. Sáu giờ sáng ngày hôm sau, các y tá tìm thấy Swayzer nằm nghiêng, dây rốn dính liền với đứa trẻ sơ sinh. Swayzer ôm đứa trẻ trong chăn và la lên “Đừng làm tổn thương con tôi” khi thấy người đến gần.

Swayzer được chẩn đoán mắc bệnh tâm thần phân liệt và rối loạn lưỡng cực. Cô từng nói với một y tá nhà tù rằng cô đã ngừng uống thuốc vì sợ nó có thể gây hại cho con mình. Cô từ chối một bác sĩ tù khám bệnh và được giám sát chặt chẽ với hướng dẫn kiểm tra y tế hàng ngày.

Jennifer khi lần đầu tiên cố tình tự tử bị phát hiện, sau đó cô cũng tìm đến cái chết vì chứng bệnh tâm thần

Số lượng phụ nữ bị giam giữ trong các nhà tù của Mỹ đã tăng hơn 20% trong thập kỷ qua, lên mức trung bình hơn 115.000 tù nhân mỗi ngày. Và ngày càng có nhiều người đến cần được chăm sóc y tế hoặc trong tình trạng suy nhược sức khỏe. Điều này khiến các nhân viên nhà tù bối rối khi mà các nhà tù vốn thường được thiết kế cho nam giới. Hàng ngàn nữ tù nhân mang thai mỗi năm và hầu hết đều mắc bệnh tâm thần - tỷ lệ cao hơn nhiều so với nam giới - và có nhiều khả năng nghiện rượu và ma túy.

Khi ngày càng có nhiều phụ nữ phải vào các nhà tù địa phương của Mỹ, thì cũng có nhiều phụ nữ chết ở đó.

Theo phân tích dữ liệu thu được của Reuters, từ hơn 500 nhà tù của Hoa Kỳ, ghi nhận 914 cái chết của nữ tù nhân từ năm 2008 - 2019. Trong khoảng thời gian 3 năm từ 2008 - 2010, 171 phụ nữ đã chết trong các nhà tù. Từ năm 2017 - 2019, con số này đã tăng lên thành 287, trong bối cảnh số người chết vì rượu và ma túy ở Hoa Kỳ. Điều đáng nói là số lượng nữ tù nhân đã tăng lên ngay cả khi số tù nhân nam giảm. 

Jessica Stroop, một nhà tư vấn cải huấn của The Moss Group và là cựu nhân viên nghiên cứu chuyên về nữ tù nhân tại Cục Thống kê Tư pháp Hoa Kỳ cho biết: “Những phụ nữ bị đưa vào tù thường là trong giai đoạn khủng hoảng và bị chấn thương tâm lý. Con số này ngày càng tăng đặc biệt là vào năm nay khi đại dịch bùng phát. Trong khi đó, ở các nhà tù, nhân viên phần lớn được đào tạo để quản lý và xử lý các tù nhân nam. Vì thế, các nhà tù cần phải có các chương trình và nhân viên đáp ứng về giới tính và cơ sở vật chất, đào tạo để phụ nữ được đối xử tốt hơn".

Các chuyên gia cho biết các nhà tù đã chậm chạp trong việc điều chỉnh các chương trình y tế, mô hình nhân sự để thích ứng với sự thay đổi này. Nhà tù Milwaukee, nơi có ít phòng giam dành riêng cho phụ nữ có nhu cầu, đã bị tòa án giám sát từ năm 2001 do nhiều lần phát hiện về việc chăm sóc sức khỏe không đầy đủ. David Mahoney, cảnh sát trưởng ở hạt Dane, Wisconsin, đồng thời là chủ tịch Hiệp hội cảnh sát trưởng quốc gia, cho biết: “Nhiều phụ nữ vào tù đặt ra những thách thức đáng kể vì nguồn lực hạn chế”. Ông nói, tỷ lệ nghiện ngập, bệnh tâm thần và mang thai “là một căng thẳng” đòi hỏi nhiều nhân sự, nhà ở và thuốc men hơn.

Những thách thức về ma túy, sức khỏe tâm thần

Trong hơn 500 nhà tù được Reuters khảo sát, số phụ nữ tử vong do tác động cấp tính của ma túy và rượu - bao gồm cả dùng quá liều và cai nghiện - đã tăng lên đáng kể.

Từ năm 2008 đến năm 2016, ít nhất 12% số tù nhân nữ tử vong do ma túy hoặc rượu, gấp đôi tỷ lệ ở nam giới. Từ năm 2017 đến 2019, ít nhất 24% tù nhân nữ tử vong có liên quan đến ma túy hoặc rượu, một lần nữa tỷ lệ này ở nam giới tăng gấp đôi. Nguyên nhân tử vong không được biết là 6% đến 12% trường hợp trong những giai đoạn đó.

Theo Cục Thống kê Tư pháp Hoa Kỳ, gần 70% tù nhân nữ bị rối loạn sức khỏe tâm thần, trong khi đó chỉ hơn 40% nam tù nhân rơi vào tình trạng này.

Điển hình là nữ tù nhân Jennifer Casey Norred, lần đầu tiên cô cố treo cổ tự tử trong phòng giam, các quản giáo tại Cơ sở giam giữ hạt Leon của Florida đã bắt trói cô vào ghế cấm. Trong 24 giờ tiếp theo, cô khóc, la hét và vật vã cho đến khi kiệt sức.

Norred đã chiến đấu với chứng tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực và trầm cảm. Khi sử dụng thuốc, cô ấy tràn đầy năng lượng, cô thường nấu các bữa ăn cho câu lạc bộ hoặc đến thăm bà của mình ở một cơ sở hỗ trợ sinh hoạt.

Elizabeth Frederick, mẹ của Jennifer cho biết con gái mình hạnh phúc, khỏe mạnh và làm việc hiệu quả. Nhưng khi bị bệnh tâm thần hành hạ, cô bị giày vò bởi chứng hoang tưởng thiếu ngủ. Hành vi ám ảnh của cô đã dẫn đến các tội danh rình rập trầm trọng hơn và khiến cô phải ngồi tù vào ngày 2/4/2017. Trong ba tháng ngồi sau song sắt, cô trở nên kích động, tranh cãi với các tù nhân và nói với nhân viên rằng cô không cần dùng thuốc. Một nhà tâm lý học đề nghị đưa cô đến một cơ sở chăm sóc sức khỏe tâm thần. Nhưng trước khi Jennifer có thể được chuyển đi, cô đã treo cổ tự tử.

Các nhà tù ở Mỹ bối rối vì tội phạm nữ ngày càng nhiều

Đại dịch kéo theo tỷ lệ tù nhân nữ

Cuộc khủng hoảng của đại dịch COVID-19 đã làm tăng thêm rủi ro cho các nữ tù nhân. Sử dụng quá liều ma túy và rượu đã nổi lên như một yếu tố lớn nhất đằng sau sự gia tăng tử vong của nữ tù nhân. Bên cạnh đó, tình trạng tù nhân nữ mang thai khi đang thụ án cũng là vấn đề nan giải.

Tại hơn 3.000 nhà tù của Mỹ, mỗi năm có đến hàng ngàn tù nhân nữ mang thai, đây là tình huống có thể gây nguy hiểm cho mẹ và con.

Dữ liệu về phụ nữ mang thai trong nhà tù rất ít hoặc không được ghi ngày tháng. Các nghiên cứu đã ước tính rằng từ 3% đến 5% nữ tù nhân mang thai khi họ bị nhốt vào tù. Carolyn Sufrin, phó giáo sư sản phụ khoa tại Đại học Johns Hopkins cho biết: “Đến nay không có dữ liệu chính xác, bạn chỉ có thể đưa ra các giả định, nhưng thực tế đáng buồn hơn nhiều".

Theo dữ liệu không chính thức, có ít nhất 65 trường hợp từ năm 2010 đến 2019, trong đó các nữ tù nhân bị các biến chứng nghiêm trọng liên quan đến thai nghén, bao gồm sẩy thai, chửa ngoài tử cung, bong nhau thai, thai chết lưu và tử vong ở trẻ sơ sinh hoặc mẹ.

Sufrin, người bắt đầu một phòng khám sức khỏe phụ nữ tại nhà tù hạt San Francisco, đã dẫn đầu một nghiên cứu kiểm tra kết quả mang thai của các nữ tù nhân và nhận thấy chất lượng chăm sóc rất khác nhau. Một số nhà tù cung cấp dịch vụ chăm sóc toàn diện với gói khám sức khỏe định kỳ và các dịch vụ dinh dưỡng. Ở những nhà tù khác xảy ra tình trạng thiếu nhân viên, nhà tù cung cấp dịch vụ chăm sóc không đầy đủ một cách nguy hiểm.

Trường Cao đẳng Sản phụ khoa Hoa Kỳ lên án việc sử dụng các biện pháp kiềm chế đối với nữ tù nhân đang mang thai và mới sinh con, ngoại trừ những người có nguy cơ bỏ trốn hoặc bị tổn hại. Nhóm cũng khuyến nghị các tù nhân đang mang thai có quyền thăm khám sản khoa trong 24 giờ nhưng đến nay điều này vẫn chưa được xem xét".

Thảo Nguyễn (theo Reuters)