Không thể cứ cưỡng chế, giáng chức là xong

Các vụ sai phạm xây dựng, dù có cưỡng chế, tháo dỡ, hậu quả vẫn còn dài - Ảnh: Internet

Gần đây báo chí liên tục đưa tin về các vụ vi phạm trong xây dựng, nổi cộm là vụ công trình 8B Lê Trực (P.Điện Biên, Q.Ba Đình, TP.Hà Nội) và hàng loạt công trình không phép trong Vườn quốc gia Ba Vì (xã Yên Bái, huyện Ba Vì, TP.Hà Nội). Chưa biết Hà Nội sẽ xử lý ra sao đối với các resort và gần 60 biệt thự xây không phép trong Vườn quốc gia Ba Vì, nhưng riêng với công trình 8B Lê Trực, UBND TP.Hà Nội đã chỉ đạo cưỡng chế “cắt ngọn”, Sở Xây dựng Hà Nội cũng có hình thức xử lý kỷ luật đối với cán bộ, nhân viên thanh tra Sở Xây dựng Hà Nội, đội thanh tra xây dựng Q.Ba Đình và tổ thanh tra xây dựng P.Điện Biên. Theo giấy phép xây dựng, chiều cao công trình 8B Lê Trực đến đỉnh tum thang là 53m nhưng chủ đầu tư tự ý tăng chiều cao các tầng, xây dựng thêm tầng 19; tổng chiều cao thực tế khoảng 69m (vượt 16m), diện tích sàn xây dựng khoảng 36.000m2, tăng hơn 6.100m2 so với giấy phép.

Trong khi những vụ “lùm xùm” trên chưa khắc phục xong, ngành chức năng của Hà Nội lại liên tiếp phát hiện thêm hàng loạt công trình xây dựng sai phép như chung cư Mỹ Sơn (Q.Thanh Xuân), cao ốc Discovery Complex (Q.Cầu Giấy), tòa nhà D’.Le Pont D’or (Q.Đống Đa)... Những vụ việc này xảy ra trong bối cảnh chưa lâu trước đó, đã xảy ra một số vụ gây bức xúc dư luận như vụ xây lụi hai “biệt phủ” ở đèo Hải Vân (Đà Nẵng), xây lố tầng ở TP.HCM. Trước thực trạng trên, người dân không thể không đặt câu hỏi: tại sao những công trình “to lù lù” như thế mà phải đợi cấp trên hay báo chí vào cuộc mới… lòi ra sai phạm? Phải chăng đã “có gì đó” làm cho những người có trách nhiệm “không nhìn thấy sai phạm”, còn chủ đầu tư thì “yên tâm vi phạm”?

Một công trình nhà ở dân dụng, dù đã được cấp phép, vẫn phải qua ít nhất ba lần “được” kiểm tra là đổ móng, làm tầng và hoàn thiện phần thô. Vậy tại sao một công trình cỡ như 8B Lê Trực, đến khi xây xong mới phát hiện vi phạm? Khó ai tin nổi những lời biện bạch của các vị có trách nhiệm, kiểu như “lực lượng mỏng”, “chủ đầu tư coi thường pháp luật, vi phạm một cách tinh vi”… Người dân không tin bởi thực tế, họ chỉ cần sửa một bức vách, một cánh cửa nhà vệ sinh (không làm thay đổi hiện trạng nhà, không ảnh hưởng đến không gian xung quanh) là lập tức có ngay người của quản lý đô thị phường/xã đến đòi lập biên bản.

Trong vụ hàng loạt resort và công trình không phép hiên ngang mọc lên ở Vườn quốc gia Ba Vì, chính chủ tịch UBND huyện Ba Vì cũng thừa nhận: sự tê liệt của các cơ quan chức năng từ huyện đến xã đã khiến vi phạm lại chồng vi phạm. Tại sao lại tê liệt, khi luật pháp đã cho các anh đủ chức năng, phương tiện để thực thi các quy định của pháp luật? Chỉ có thể là đã có chuyện khuất tất, nói trắng ra là phải có gì đó mới “nhắm mắt làm ngơ”.

Với các vụ sai phạm xây dựng, dù có cưỡng chế, tháo dỡ, hậu quả vẫn còn dài. Ví dụ, những cánh rừng bị triệt hạ, cảnh quan bị biến dạng khó có thể khắc phục được trong ngày một ngày hai. Hậu quả nghiêm trọng hơn là niềm tin vào pháp luật bị giảm sút, thậm chí không còn. Nếu cứ để mọi sai phạm thành chuyện “đã rồi”, sau đó hợp thức hóa; nếu người có sai phạm chỉ bị xử lý kiểu “giơ cao đánh khẽ” thì pháp luật sẽ ngày càng mất vai trò là mực thước, khuôn phép để điều chỉnh mọi quan hệ, hành vi trong xã hội.

Khi đó, mọi người sẽ coi thường pháp luật, chỉ tin vào “luật rừng”. Đây là nguyên nhân của mọi sai phạm, là căn nguyên của mọi hỗn loạn trong đời sống xã hội. Để ngăn chặn, tính “thượng tôn pháp luật” phải được đề cao mà những người đi đầu thực hiện phải là đội ngũ cán bộ công chức từ trung ương xuống cơ sở.

Trở lại chuyện công trình 8B Lê Trực, nếu những người có trách nhiệm chỉ bị cảnh cáo, giáng chức, chuyển vị trí công tác, còn chủ đầu tư chỉ bị cưa ngọn công trình, nộp phạt một ít tiền rồi thôi, thì nạn “bắt tay gầm bàn” để phớt lờ sai phạm, nạn vi phạm xây dựng lại sẽ đâu vào đấy, sẽ vẫn diễn ra dài dài. Phải truy đến cùng từng vụ việc và xử lý nghiêm minh để lấy lại niềm tin của người dân vào luật pháp.

Hồ Ngọc Dinh  (TP.HCM)