Không sinh ra để làm xiếc!

Tôi chợt nhớ bài báo về cái chết của chú voi Khăm Bun vào tháng 8/2010, đăng bức ảnh chụp một phụ nữ vòng tay ôm chiếc cổ gầy giơ xương và lõng bõng da của chú voi đã chết. Bàn chân lở loét với vết thương sâu vẫn rỉ máu của chú voi giơ lên chới với. Khăm Bun bị sập bẫy ở Yok Đôn năm 2006, một cơ quan đã tặng chú cho Liên đoàn Xiếc VN. Chú được gửi đến công viên Thủ Lệ, ở đó gần một năm, bị xích đứng ở nơi hứng nước tiểu của chuồng voi. Vết thương do trúng bẫy thợ săn ở chân Khăm Bun vì thế bị nhiễm trùng nặng.

Chuyển về Liên đoàn Xiếc, điều kiện chăm sóc sơ sài khiến vết thương không được cải thiện. Chị Hà (tôi vẫn nhớ bài báo gọi chị là “mẹ Khăm Bun”) thương con vật vô tội đã đến nơi nhốt Khăm Bun để trò chuyện và cho chú ăn hàng ngày. Chị Hà xin đưa Khăm Bun trở về với đại ngàn Tây Nguyên, nhưng Khăm Bun là “quà tặng”, nên không ai dám quyết định trả chú lại cho rừng. Sau bốn năm vật vã trong giam nhốt với vết thương không thể lành miệng, Khăm Bun lìa đời, với chân bên trái phù to, đầy mủ…

Chú voi Raju

Bạn đã từng đi xem một buổi xiếc thú chưa? Trên sân khấu tròn ấy, những con chó sẽ nhảy dây, khỉ đi xe đạp và gánh nước, gấu đi trên dây, voi thì đứng chụm bốn chân trên chiếc đôn nhỏ, những con hổ lao qua vòng lửa, sư tử có thể cưỡi ngựa… Bạn có thán phục nổi không nếu biết, để thực hiện được hành động trái với tự nhiên như thế, những con thú đã bị người dạy xiếc tra tấn đến mức tàn bạo? Sư tử và hổ bị bẻ sạch răng nhọn, voi bị nện búa sắt vào đầu, gấu và đười ươi bị gậy bịt sắt nhọn đâm vào thân thể, khỉ bị xiết cổ, cá sấu bị nạo họng…

Trước tự nhiên, mọi loài có sự sinh tồn riêng. Những con vật phải làm trò vui cho con người vốn thuộc về rừng xanh hoặc sông dài biển rộng, chúng sinh ra không phải để làm xiếc và bị giam nhốt. Một nghiên cứu từ Đại học Oxford kết luận: “Không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy các rạp xiếc đóng góp được vai trò gì trong việc bảo tồn động vật. Việc chứng kiến những con thú làm các trò bất thường không giúp giáo dục và thúc đẩy tình yêu động vật của người xem”. Chúng ta không có lỗi nếu đi xem xiếc, hay ngày Chủ nhật dắt con vào vườn thú. Có thể, bạn sẽ không nỡ lòng nói với đứa con thơ ngây rằng, vì bị xà xẻo phần ăn nên những mãnh thú của đại ngàn trông tiều tụy đến thảm hại trong những cái lồng chật chội, bẩn thỉu. Bạn sẽ không nỡ làm con đau lòng khi tránh giải thích rằng, con voi và con khỉ bị nhốt riêng trong chuồng bê tông kia nhìn bơ vơ buồn tủi vì chúng vốn chỉ quen sống theo bầy.

Nhưng, lòng thương xót thì bạn cần phải làm gương và nói cho con hiểu. Đừng bắt chú đười ươi phải hút thuốc như người đàn ông kia đang làm, đừng ném đá vào bầy khỉ như chàng thanh niên kia, đừng bắt chước cô gái nhí nhảnh cố dùng gậy chọc vào con nhím để nó phải bắn đến cọng lông cuối cùng trên tấm thân chỉ còn da… Những đám lông rụng xác xơ, thân hình gầy nhom, ánh mắt hoảng sợ và thất thần đến tội nghiệp của những con thú - còn hơn cả những lời van vỉ, nó là sự kết tội câm lặng dành cho chúng ta. Có một con hươu cao cổ đã chết trong vườn thú, với dạ dày chứa đến 20kg túi ni lông - tôi muốn tin trong số đó không có chiếc túi nào do bạn ném.

Bản chất tàn bạo không thay đổi, dù đối tượng hứng chịu sự tàn bạo ấy là con người hay con vật. Khi một người có thể ném một con mèo vào tường cho đến chết vì nó ăn vụng, đánh gãy xương con chó vì nó gặm rách đôi giày, vặt trụi lông những con chim đang sống để chúng rướm máu nhảy lên đau đớn chứng tỏ “thực phẩm tươi ngon”, cười khoái trá khi nhìn con khỉ ôm mình che chắn những tàn lửa châm vào… con người ấy liệu có đủ lòng thương với đồng loại? Để ngăn mầm mống của sự nhẫn tâm và thú bạo hành, bạn có thể làm được bằng việc không cổ vũ, tham gia, đồng lõa tra tấn một sinh mệnh khác. Và, khi bắt đầu gây ra sự đau đớn cho một sinh vật, bạn hãy nhớ, một con voi cũng có thể khóc! 

Quỳnh Hương