PNO - Gần đây, phong trào dạy kỹ năng sống cho trẻ nở rộ, cũng là điều đáng mừng. Nhưng vì sao dạy nhiều nhưng có vẻ những thay đổi trong ứng xử, hành vi của trẻ không cải thiện như mong đợi?
Tôi từng băn khoăn rất nhiều, từng tìm kiếm, hỏi han về tài liệu dạy kỹ năng sống cho học sinh ở các nước nhưng rồi ngỡ ngàng nhận ra họ chẳng có bao nhiêu. Có chăng là vài tài liệu vụn vặt từ các trung tâm tư nhân. Tôi ngạc nhiên, chẳng lẽ họ không coi trọng dạy kỹ năng sống?
Thực tế không phải. Chẳng qua, họ quan niệm kỹ năng sống hình thành từ các hoạt động thường ngày của con người nên sẽ không có bài học kỹ năng sống nào tách rời để dạy giáo điều trong trường học cả.
Vậy thứ họ ưu tiên phát triển cho học sinh là gì? Chính là giá trị.
Tôi đặt hàng giáo sư xã hội học và tội phạm học người Mỹ Neil Quisenberry nói chuyện với sinh viên trong học phần giáo dục kỹ năng sống. Ban đầu, tôi nêu chủ đề sự thiết lập các quy tắc/chuẩn mực, với ý nghĩ thời gian ít, nhờ giáo sư nói cái gì gần gũi, mang tính ứng dụng.
Kỹ năng sống là khả năng thực hiện các hành vi tích cực và thích nghi với các tình huống trong xã hội, trong khi đó chuẩn mực chính là các quy tắc hành vi mà xã hội mong đợi cá nhân thực hiện. Trẻ học được các quy tắc hành vi ắt sẽ hành xử phù hợp với cộng đồng xung quanh. Hành vi khi thực hiện nhiều lần, có tính phổ biến, ắt sẽ thành kỹ năng.
Tôi hiểu đằng sau chuẩn mực và quy tắc là giá trị nhưng thời lượng ít ỏi thì bỏ qua giá trị vậy. Thế nhưng, vị giáo sư quyết không bỏ qua. Ông bắt đầu với khái niệm văn hóa, nói rất kỹ. Sau đó tới giá trị, nói không ít, rồi mới tới quy tắc/chuẩn mực. Ba thứ này gắn chặt với nhau không thể tách rời. Không thể nói đến chuẩn mực khi không hiểu giá trị gì đằng sau. Và một nền văn hóa tử tế sẽ không thể có khi không được xây dựng trên những giá trị tử tế.
Cách tiếp cận vấn đề tận gốc thế này giúp tôi nhận ra lý do tại sao bấy lâu nay chúng ta dạy đạo đức, đặt ra hàng loạt quy tắc, kỷ luật cho trẻ… nhưng không hiệu quả. Càng lúc chúng ta càng khủng hoảng, rối loạn trong các nguyên tắc ứng xử. Suy cho cùng, chỉ vì chúng ta đang khủng hoảng giá trị - thứ được định nghĩa là niềm tin đạo đức (moral beliefs). Khủng hoảng niềm tin thì khủng hoảng chuẩn mực vì chuẩn mực là những cách thức hành xử mà các giá trị hướng dẫn cho ta.
 |
| Học sinh dùng bạo lực để giải quyết mâu thuẫn ngày càng nhiều |
Việc ép trẻ tuân thủ quy tắc nhưng không đồng thời phát triển các giá trị cho trẻ khiến việc tuân thủ có thể không vững chắc vì trẻ không có niềm tin vào các quy tắc ấy. Việc giáo dục giá trị thì không thể thông qua các bài dạy sáo rỗng mà nó cần được cài đặt trong mọi hoạt động tương tác của người lớn với trẻ.
Sẽ không thể giáo dục trẻ giá trị tôn trọng khi trường học không cho trẻ quyền được bày tỏ ý kiến, giáo viên không lắng nghe trẻ, dùng lời lẽ thô lỗ, miệt thị trẻ. Từ trong chính sách của trường, cách ứng xử của giáo viên, cách thiết kế môi trường học đường đã hàm chứa việc nhà trường đang muốn giáo dục giá trị gì cho trẻ.
Vậy đó, chúng ta cứ mải mê đuổi theo những chiếc bóng...
Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Huyền
| Chia sẻ bài viết: |
Ở các thành phố lớn, dân số tăng cơ học nhanh nhưng việc xây dựng trường không theo kịp, khiến kỳ thi vào lớp Mười ngày càng căng thẳng.
Sở GD-ĐT TPHCM đã có văn bản góp ý lần 2 về nội dung dự kiến sửa đổi, bổ sung Quy chế tuyển sinh THCS và tuyển sinh THPT của Bộ GD-ĐT.
Công tác phân luồng sau THCS nặng tính hình thức, chưa hiệu quả là một trong những nguyên nhân khiến kỳ thi vào lớp Mười áp lực hơn cả vào đại học.
Nhiều trường đại học ở TPHCM phát đi cảnh báo về tình trạng lừa đảo nhắm vào phụ huynh, sinh viên, học sinh với chiêu thức "cấp học bổng".
Sở GD-ĐT TPHCM đề xuất miễn học phí cho học sinh mầm non dưới 5 tuổi, THPT, học viên hệ giáo dục thường xuyên từ năm học 2025-2026.
Sở GD-ĐT TPHCM vừa có văn bản thực hiện chuyển trường và tiếp nhận học sinh chuyển trường từ Trường Quốc tế Ngôi sao Sài Gòn (Saigon Star).
Ngày 16/12, Trường đại học Trà Vinh cho biết, vừa ghi dấu ấn trong bảng xếp hạng UI GreenMetric World University Rankings 2024 khi đạt vị trí 133/1.477...
Dự kiến ngày 28 - 29/12, Bộ GD-ĐT tổ chức chương trình Gặp mặt, tuyên dương học sinh đoạt giải Olympic và Khoa học kỹ thuật quốc tế năm 2024.
Cứ đến 19g, loa phát thanh của xã Vinh Hưng, huyện Phú Lộc (Thừa Thiên - Huế) lại vang lên nhắc các học sinh học bài.
Giành huy chương vàng và 4 huy chương khác tại Giải vô địch Cờ vua học sinh châu Á lần thứ 18, Tường Minh đủ điểm trở thành nữ kiện tướng.
Nhiều năm qua, cứ 10 học sinh thi vào lớp Mười thì có 3 em rớt. Tỉ lệ trượt cao gây áp lực rất lớn cho học sinh, phụ huynh, nhà trường.
TPHCM triển khai đào tạo thí điểm 4 ngành mũi nhọn gồm: trí tuệ nhân tạo, công nghệ thông tin - truyền thông, tài chính - ngân hàng, quản lý đô thị.
Chiều 12/12, UBND TPHCM có văn bản đồng ý với tờ trình của Sở GD-ĐT TPHCM về việc kéo dài thời gian nghỉ tết Nguyên đán 2025 của học sinh.
Những ngày gần đây, khi nghe thông tin chỉ tiêu xét tuyển sớm có thể bị siết còn 20%, Hoàng vô cùng lo lắng.
ROX Key Holdings đã tài trợ sửa lại mái tôn cho dãy lớp học, tu sửa thư viện và quyên góp sách vở, đồ dùng… và trao học bổng cho học sinh.
Hiện nay, nhiều người dân Việt Nam vẫn còn xa lạ với các khái niệm tài chính cơ bản.
Học sinh Royal School không chỉ giao tiếp thành thạo, chinh phục chứng chỉ uy tín với điểm số cao, mà còn vận dụng tiếng Anh như “hơi thở” mỗi ngày.
Theo bác sĩ Nguyễn Thanh Sang, học sinh từ lớp Sáu tới lớp Chín dễ gặp tình trạng bạo lực tinh thần học đường nhất.
