Không đồng ý xây dựng căn hộ thương mại dưới 45m2: Chưa phù hợp thực tế

UBND TP.HCM vừa gửi văn bản đến Bộ Xây dựng, kiến nghị không xây dựng căn hộ thương mại dưới 45m2. Tuy nhiên, kiến nghị này đã vấp phải nhiều ý kiến phản đối.   

Căn hộ 25m2-30 m2 tại dự án Becamex Bình Dương

Nguy cơ nhà “ổ chuột”?

UBND TP đưa ra hai lý do bác bỏ căn hộ thương mại dưới 45m2: nguy cơ phá vỡ quy hoạch và nhà “ổ chuột” trên cao. Theo UBND TP, hiện nay, TP.HCM có tốc độ đô thị hóa và tốc độ tăng dân số cơ học cao. Việc xây dựng căn hộ thương mại dưới 45m2 sẽ đẩy nhanh hơn nữa quá trình này. Từ đó làm tăng quy mô dân số và tăng áp lực lên hạ tầng kỹ thuật, xã hội của TP đang quá tải. 

Thế nhưng, nếu nhìn tổng thể thị trường nhà ở hiện nay, nhận định trên chưa thuyết phục. Khoảng ba năm qua, TP.HCM đang phát triển rất mạnh một loại hình căn hộ có diện tích dưới 45m2. Đó là đứa “con lai” officetel. Thậm chí, rất nhiều officetel có diện tích chỉ khoảng 25-35m2.

Theo các công ty nghiên cứu thị trường, toàn TP hiện có khoảng 10.000 căn hộ officetel. Đây là căn hộ có mục đích chính làm văn phòng nhưng có thể... ở lại. 

Tuy nhiên, trên thực tế, phần lớn officetel chủ yếu được dùng để ở. Trong khi đó, pháp luật không thể kiểm soát nổi việc này. Thế nhưng, thời gian qua, officetel đã không tạo nên “ổ chuột” như ý kiến lo ngại của UBND TP.

Đặc biệt, nếu UBND TP đã đồng ý cho phát triển officetel, tại sao lại bác bỏ căn hộ thương mại dưới 45m2? Trong khi thực tế, hai loại hình căn hộ này đang có hình thức sử dụng giống nhau. 

Trước đó, năm 2007, trong bối cảnh khó khăn của thị trường bất động sản và nhu cầu thực tế nhà ở của người dân, nhiều doanh nghiệp bất động sản đã gửi đơn xin Bộ Xây dựng chấp thuận “gọt” nhà cho vừa giá. Nhưng cuối cùng Bộ Xây dựng chỉ đồng ý xây dựng căn hộ cho thuê, không bán.

Từ đó đến nay, thị trường bất động sản đã có hàng nghìn căn hộ cho thuê. Do vướng quy định, nên khách hàng và chủ đầu tư đã “lách luật” bằng cách ký hợp đồng cho thuê, nhưng thực tế là bán với giá từ 300-350 triệu/căn. 

Pháp luật chưa phù hợp với thực tế

UBND TP cho rằng, theo Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 4451:2012 về nhà ở, diện tích tối thiểu đối với nhà ở thương mại là 45m2. Như vậy, việc phát triển căn hộ dưới 45m2 là không phù hợp quy định pháp luật. 

Tại khoản 1 điều 40 của Luật Nhà ở 2005, quy định tiêu chuẩn thiết kế nhà ở thương mại, đối với căn hộ chung cư không thấp hơn 45m2. Trên cơ sở này, Bộ Xây dựng đã ban hành Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 4451:2012 tiếp tục quy định nhà ở thương mại có diện tích tối thiểu không nhỏ hơn 45m2 và nhà ở xã hội không nhỏ hơn 30m2.

Thế nhưng, khi áp dụng vào thực tế đã cho thấy quy định của Luật Nhà ở 2005 và Tiêu chuẩn Quốc gia 2012 quá “cứng”, không phù hợp với thực tế. Bởi nhu cầu nhà ở của mỗi tỉnh, thành khác nhau; giá trị phát triển quỹ đất cũng khác nhau. Riêng TP.HCM cần được sử dụng tiết kiệm và hiệu quả quỹ đất. 

Do đó, năm 2010, Chính phủ đã ban hành Nghị định 71 thay thế Nghị định 90/2006, linh động cho chủ đầu tư được điều chỉnh tăng mật độ xây dựng và hệ số sử dụng đất 1,5 lần trong quá trình phát triển dự án. Thời điểm này, Bộ Xây dựng và UBND TP.HCM đã chấp thuận thí điểm cho xây dựng nhà ở thương mại có diện tích tối thiểu 38m2. 

Bốn năm sau, Luật Nhà ở 2014 ra đời tiếp tục quy định “thoáng” hơn về việc phát triển nhà ở thương mại. Đối với loại nhà ở, tiêu chuẩn diện tích của từng loại nhà ở thương mại do chủ đầu tư dự án quyết định, nhưng phải phù hợp các quy định chung.  
Đến năm 2015, Chính phủ ban hành Nghị định 100 đồng ý “hạ chuẩn” nhà ở xã hội từ 30m2 xuống 25m2.

Tuy nhiên, đến nay Bộ Xây dựng vẫn chưa ban hành tiêu chuẩn mới để thay thế Tiêu chuẩn Quốc gia 2012. Về nguyên tắc, Tiêu chuẩn Quốc gia 2012 vẫn có giá trị. Thế nhưng, nếu hiện nay quy định căn hộ thương mại chỉ có diện tích tối thiểu không nhỏ hơn 45m2, có nghĩa các dự án đang được đầu tư xây dựng theo Luật Nhà ở 2014 và áp dụng Tiêu chuẩn Quốc gia về nhà ở của Luật Nhà ở 2006 đã lạc hậu hơn 10 năm. 

Phan Trí - Ngọc Bích