Không có thước đo bình đẳng

LTS: Sau hơn một tháng với nhiều ý kiến trái chiều nhau, bổ sung nhau, phân tích... diễn đàn “Bình đẳng bao nhiêu là đủ?” xin tạm khép lại. Hy vọng, những chia sẻ của diễn đàn sẽ là gợi ý để độc giả có thể tự tìm câu trả lời cho riêng mình, để đích đến cuối cùng là: hạnh phúc.

Báo Phụ Nữ đã có cuộc trò chuyện với Chị Nguyễn Vân Anh - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và ứng dụng khoa học về giới.

* Có không ít phụ nữ thường nói với nhau “làm gì có bình đẳng mà đấu tranh”. Điều này đồng nghĩa với việc họ chấp nhận sống cùng các định kiến xa xưa. Như vậy, nên hiểu thế nào cho đúng về bình đẳng, thưa chị?

- Tôi cũng thường nghe câu này. Nếu chúng ta chấp nhận sống cùng định kiến rồi than thân trách phận “sinh ra làm đàn bà khổ thế” thì chúng ta sẽ cứ vĩnh viễn than thân mà thôi. Tuy nhiên, tôi chắc chắn điều này chỉ tồn tại ở một nhóm phụ nữ nhất định.

* Với nhiều phụ nữ hiện đại, bình đẳng tức là làm được những việc đàn ông làm, kể cả những việc nặng nhọc; cho mình cái quyền mạnh mẽ, kiên cường, sống độc lập, không lệ thuộc. Có phải những phụ nữ này đang tự mình hình thành một nếp bình đẳng khác?

- Phụ nữ hiện đại ý thức đúng về bình đẳng và tự do là những người dám sống với khát vọng của mình, dù khát vọng đó khác với nhiều phụ nữ khác. Nếu họ có khát vọng làm công việc nặng nhọc về tinh thần hay thể chất thì họ vẫn sẽ thực hiện mơ ước của mình, không từ bỏ khát vọng chỉ vì định kiến xã hội cho đó là việc của đàn ông.

Nghiên cứu chẳng hạn, có phải việc nặng nhọc không? Lái tàu biển, lái máy bay, có phải việc nặng nhọc không? Làm vì khao khát và vì có đủ năng lực chứ không phải vì tôi là nam hay là nữ. Đó mới là tự do thực sự. Tôi vẫn nghĩ bình đẳng thực sự là được sống như chính mình, không giả dối.

Ảnh mang tính minh họa: Internet

* Theo chị, bình đẳng phải chăng là biến đàn bà như đàn ông và đàn ông cũng làm được như đàn bà?

- Hiểu bình đẳng theo cách này thì bình đẳng... đáng ghét là đúng rồi. Bình đẳng thực sự là không tước đi của bất kỳ ai cơ hội và khát vọng. Bình đẳng thực sự là được sống đúng là mình, với năng lực và mong muốn của mình. Bình đẳng thực sự là không có rào cản cho sự tham gia vào các lĩnh vực khác nhau chỉ vì giới tính của người đó.

Bình đẳng nam nữ là một cụm từ có vẻ hành chính và được một số người nói đến theo kiểu lên gân nên có thể nó bị ghét bỏ. Nếu hiểu nó đơn giản là tự do sống đúng là mình, không bị các định kiến giới kìm hãm thì dễ dàng hơn rất nhiều.

* Chị nghĩ sao với ý kiến: đã là đàn bà thì nên điệu đàng, nũng nịu...?

- Đàn bà nũng nịu, mềm mại, điệu đàng thì đáng yêu chứ. Tuy nhiên, đàn bà cứng cỏi, cương nghị, sắc sảo cũng đáng yêu không kém. Vấn đề là ở chỗ đừng cho mẫu nào mới là mẫu mà đàn bà phải theo.

Nếu cho rằng phụ nữ cần phải mềm mượt như đó là cách duy nhất để trở nên có giá trị, lại là chỉ nói đến giá trị với nam giới, thì vô tình bạn đã củng cố cho cái định kiến phụ nữ sinh ra chỉ để làm hài lòng đàn ông.

Tôi chắc bạn cũng biết đó không phải là lý do duy nhất để có phụ nữ trên đời này. Chúng ta sinh ra để yêu nhau và không phải chỉ phụ nữ chạy theo làm cho đàn ông hài lòng, mà nam giới cũng phải biết cách tạo dựng hạnh phúc. Chúng ta sinh ra để cùng tạo dựng thế giới này, phụ nữ cũng như đàn ông, theo cách của mình và không loại trừ ai chỉ vì họ là nam hay nữ.

* Có nhiều phụ nữ khi nhận được những lời khuyên nhủ như hãy buông bớt xuống mà sống vì mình hơn thì không đồng ý, luôn phản ứng lại. Chị hiểu được lý do họ sống như thế không?

- Chẳng dễ chút nào khi ta đứng ngoài và nói với những người đã bao năm coi hy sinh là một đức tính đáng ca ngợi. Họ cảm thấy hạnh phúc vì được hy sinh bản thân cho niềm vui của những người thân yêu trong gia đình. Nhiều năm qua, họ và cả xã hội đã xưng tụng sự hy sinh ấy.

Nhưng, cũng đã có bao người phụ nữ cay đắng khi nhận ra sự hy sinh ấy không chỉ nuôi dưỡng tính ích kỷ của những người nhận, mà còn giết chết cuộc sống cá nhân của họ với bao mơ ước chỉ còn là nỗi lòng thầm kín.

Có thể, nhiều người vẫn nói không sao và tự hào vì họ đã sống đúng với những phẩm chất tốt đẹp mà họ và xã hội xem là cần/nên có ở phụ nữ. Họ mất nhiều đã đành, xã hội cũng mất không ít vì năng lượng thực sự của họ bị lãng phí.