"Không có phép màu" ở thiên đường Bali

Đảo Bali, thiên đường nghỉ mát ở Indonesia có phép màu gì khi có số ca nhiễm COVID-19 thấp bất thường - Ảnh: Al Jazeera

Chỉ ít ngày sau khi hòn đảo cấm khách du lịch mới và khi phần lớn thế giới còn đang phong tỏa chống dịch, hàng chục ngàn người dân Bali đã tham dự các nghi lễ đón Năm mới của Ấn giáo.

Đưa tin về Bali, kênh truyền thông Al Jazeera chứng kiến cuộc sống ở thủ phủ Denpasar của hòn đảo tiếp diễn bình thường vào những ngày cuối tuần tại các khu chợ bán động vật tươi sống nhộn nhịp trong thành phố.

Tính đến ngày 2/5, đảo Bali chỉ ghi nhận 235 ca nhiễm COVID-19, trong đó 121 ca đã phục hồi và 4 ca tử vong, trái với dự đoán trước đó của các chuyên gia khi đưa ra cảnh báo “Bali có thể nổi lên như một điểm nóng của đại dịch ở Indonesia”.

Có người theo thuyết âm mưu cho rằng đại dịch là một trò lừa bịp do các chính phủ cuồng tín và những nhân vật chủ trương tiêm chủng như Bill Gates tạo ra.

Gede Wanasari, Tổng giáo chủ Hiệp hội Ấn giáo Indonesia, nói với kênh Al Jazeera rằng Bali được tha mạng vì “tốt phúc” và nhờ những lời cầu nguyện của người dân Bali. Ông cũng chỉ ra một nguyên nhân được một số nghiên cứu và chuyên gia dinh dưỡng trên đảo tán dương là “người Bali dùng thức ăn chứa nhiều loại thảo dược có thể tăng khả năng miễn dịch”.

Du lịch đến Bali bị tạm ngưng, nhưng cuộc sống ở thủ phủ Denpasar vẫn tiếp tục như bình thường kể cả tại những khu chợ nhộn nhịp - Ảnh: Al Jazeera

Đáng chú ý, từ góc độ y học, Tiến sĩ Panji Hadisoemarto, một chuyên gia dịch tễ học tại Đại học Padjadjaran ở Java (Indonesia), cũng suy nghĩ đến khả năng miễn dịch rõ ràng của Bali đối với COVID-19. Ông nói, ngay khi dịch COVID-19 bùng phát ở Vũ Hán (Trung Quốc), ông đã nghĩ ngay đến nguy cơ của Bali, vì hầu hết khách du lịch đến hòn đảo này là người Trung Quốc. Tuy nhiên, nhà khoa học này không loại trừ khả năng con số báo cáo không đầy đủ.

Indonesia là một trong những nước có tỷ lệ xét nghiệm virus thấp nhất thế giới, nước này chỉ xét nghiệm cho 374 người trên một triệu người, trong khi con số này ở Mỹ là 20.241 và ở Singapore là 24.600, theo trang mạng thống kê thế giới Worldometer. Đến nay, chỉ có 1.300 xét nghiệm coronavirus được thực hiện trên hòn đảo gần 4 triệu dân này.

Tổng thống Indonesia Joko Widodo trước đây thừa nhận chính phủ của ông “ém” một số thông tin về COVID-19 để ngăn không cho công chúng hoảng loạn, trong khi Al Jazeera nhận được thông tin từ một số nguồn cho rằng giới chức y tế Bali đã bất cẩn trong việc xử lý các kết quả xét nghiệm.

Một gia đình người Bali đi dã ngoại trước một ngôi đền ở bãi biển Batu Bolong ở Canggu trước đại dịch - Ảnh: Al Jazeera

Khi phóng viên Al Jazeera đến thăm Bệnh viện Đại học Udayana ở Bali cuối tuần trước, không có ai bên ngoài phòng cấp cứu. Tại bệnh viện Sangmus lớn nhất trên đảo, có 9 người đang chờ khám bệnh, nhưng không ai có các triệu chứng bên ngoài của dịch bệnh (như ho khan). Những người đào mộ tại Nghĩa trang Hồi giáo Kampung Jawa và Nhà hỏa táng Taman Mumbul đều xác nhận họ không bận rộn hơn so với thời gian trước khi có dịch.

Tiến sĩ Hadisoemarto cho rằng có hai câu trả lời “khả dĩ” cho bí ẩn này: Hoặc là không có lây nhiễm ở Bali, hoặc có lây nhiễm “thầm lặng” vì hầu hết người bệnh không có triệu chứng.

Trong khi đó, tiến sĩ Dicky Budiman, một chuyên gia dịch tễ học làm việc cho Bộ Y tế Indonesia, tin rằng con số thực các ca COVID-19 ở Bali cao hơn nhiều so với số liệu báo cáo. Theo ông, sự lây nhiễm không bị phát hiện do thiếu xét nghiệm và báo cáo không đầy đủ bởi các tập quán văn hóa khuyến khích chữa bệnh truyền thống tại nhà. Ông cũng đưa ra giả thuyết rằng nhiều ca nhiễm COVID-19 ở Bali bị chẩn đoán nhầm là sốt xuất huyết. Hiện tại ở Bali đang có hơn 2.100 ca sốt xuất huyết và ông Budiman tin rằng có thể nguyên nhân nhầm lẫn là vì xét nghiệm sốt xuất huyết dễ hơn, rẻ hơn và nhanh hơn so với xét nghiệm COVID-19.

Giáo sư Đại học Udayana, ông Gusti Ngurah Mahardika, chuyên gia virus học cao cấp nhất của Bali, tin rằng cấu trúc nhân khẩu học của hòn đảo đóng một yếu tố nhất định trong tỷ lệ ca nhiễm thấp ở đây. Theo ông, cư dân Bali  có tuổi trung bình chỉ là 30 – trong khi ở Mỹ, 16% dân số trên 70 tuổi và Ý 20% trên mức tuổi này.

Tất cả bãi biển ở Bali đã bị đóng cửa để ngăn chặn sự lây lan của đại dịch - Ảnh: Al Jazeera

Giáo sư Mahardika cũng chỉ ra rằng virus không phát tác mạnh ở vùng khí hậu nhiệt đới như ở Bali. Tuần trước, Tổng thống Jokowi đã chia sẻ cái gọi là "lý thuyết nhiệt". Ông Jokowi dẫn một thông tin của Mỹ khi nói: "Nhiệt độ càng cao, độ ẩm càng cao và tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời sẽ càng rút ngắn tuổi thọ của COVID-19 trong không khí và trên các bề mặt, đây là tin tốt cho Indonesia".

Nhưng “lý thuyết nhiệt” không giải thích được tỷ lệ lây nhiễm ở Singapore, nơi có điều kiện khí hậu rất giống với Bali, nhưng đã trải qua ngày 20/4 kinh hoàng với hơn 1.400 ca nhiễm COVID-19, mặc dù đảo quốc này là một trong những nơi áp dụng lệnh phong tỏa nghiêm ngặt nhất thế giới. Câu chuyện tương tự cũng diễn ra ở thành phố Manaus của Brazil.

Giáo sư Mahardika nhận định, không có sự minh bạch về dữ liệu ở Indonesia, “vì vậy tất cả những gì chúng ta có thể làm là suy đoán, nhưng có một điều chắc chắn là “Không có phép màu nào ở Bali”.

Thanh Hiền