Không có bầu… vẫn ốm nghén, bụng to, ngực căng và nghe con quẫy đạp

Thai phụ” phải “giao kèo” muốn có con không được siêu âm
Bác sĩ Nguyễn Bửu Thuyên, Trưởng khoa Sản, Bệnh viện Vĩnh Đức (tỉnh Quảng Nam) kể: “Ngày 26/6, chị Nguyễn Thị D. (ngụ H.Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam) “vác” bụng to khệ nệ bước vào đăng ký nhập viện sinh con. Cùng đi với chị có khoảng 7 người thân mang theo túi xách đựng lỉnh kỉnh quần áo, khăn, tã… chờ đón em bé chào đời.

Khi siêu âm, xét nghiệm, các bác sĩ phát hiện chị D. không có thai. Bụng chị to lên như mang bầu nhưng hoàn toàn không có em bé. Cả gia đình chị bị sốc vì lâu nay cứ ngỡ chị sắp được làm mẹ sau 7 năm hiếm muộn”.

Kết quả siêu âm không có thai dù chị Nguyễn Thị D. mang bụng bầu - Ảnh: BV cung cấp

Người nhà chị D. kể, biết vợ chồng chị rất mong con nhưng điều trị nhiều nơi không khỏi, có người chỉ đến một "thầy" chuyên chữa hiếm muộn ở H.Thăng Bình. "Thầy" này cho chị uống một loại thuốc, sau đó chị D. mất kinh và bụng to dần lên như phụ nữ mang thai. "Thầy" giao kèo đã tin "thầy" thì không được đi nơi khác, không được siêu âm để giữ tính mạng em bé.

Khi trễ kinh 4 tháng, chị lén đi siêu âm. Khi bác sĩ trả lời chị không có thai, chị đem kết quả đến thì "thầy" thu giấy siêu âm và mắng chị. Từ đó, vợ chồng chị không dám đi siêu âm nữa. Bác sĩ Thuyên cho rằng đây là việc mang thai giả trong sản khoa, do chữa bệnh theo kiểu "tâm linh", tức bụng vẫn to lên như có thai nhưng lại không có em bé trong bụng mẹ.

Bác sĩ Huỳnh Thị Trong - Trưởng khoa Phụ sản, Bệnh viện An Sinh TP.HCM - nhận định việc mang thai giả ở Việt Nam không hiếm. Bác sĩ Trong đã gặp trường hợp mang thai giả đầu tiên ở Việt Nam cách đây hơn 30 năm. “Đó là chị ruột của nghệ sĩ T.L. Chị nghệ sĩ L. mặc đồ bầu xúng xính, đủ ngày đủ tháng vào bệnh viện xin mổ. Khi đó, máy móc không hiện đại như bây giờ, chỉ thấy bụng tròn, siêu âm thì không ra, sờ mãi bụng mà không cảm nhận được gì nhưng thai phụ khẳng định em bé đang cử động. Cuối cùng khi phát hiện thai giả, cô ấy ngồi khóc trong nỗi tuyệt vọng”. 

Chuyện “mang thai giả” đặc biệt rộ lên cuối năm 2009 tại P.Tam Bình, Q.Thủ Đức, TP.HCM khi nhiều “bà bầu” lũ lượt vào các bệnh viện lớn ở Sài Gòn để đăng ký sinh. Các bà bầu chủ yếu trên 40 tuổi, thậm chí phụ nữ chưa từng quan hệ tình dục, muốn có con vẫn mang “bầu” sau khi tìm đến một “thầy” tên Thiện ở Q.Thủ Đức, TP.HCM có khả năng chữa bệnh vô sinh… 

Bác sĩ Trong nhớ lại, lúc đó, nhiều phụ nữ mang bụng rất to vào Bệnh viện An Sinh đề nghị bác sĩ xếp lịch mổ vì đã coi ngày giờ mổ tốt. “Tôi thấy bụng các chị này to thật và họ mong con lắm. Khi khám, tử cung họ bình thường như phụ nữ chưa từng sinh đẻ, nghe tim thai hoài không được, thành bụng lại quá dày, tôi chợt nghĩ đến tình huống thai chết lưu. Đến khi tôi khuyên đi siêu âm, họ dứt khoát không đồng ý và giải thích “thầy” nói rằng phải để con ra đời tự nhiên, nếu siêu âm sẽ mất con. 

Trong số đó có con gái của một chị bạn thân đang mang thai 5 tháng đến nhờ tôi đỡ đẻ. Khi khám thì thấy thành bụng dày đúng như thai 5 tháng nhưng không nghe được tim thai. Trong khi đó, thai phụ khẳng định vẫn cảm nhận được em bé máy. Sau khi chúng tôi thuyết phục, cuối cùng, cô gái này đã đồng ý siêu âm.

Nhìn kết quả siêu âm, tôi giải thích rằng mọi thứ là do cô ấy tưởng tượng, cô ấy mong con nên bụng tự to lên, chứ kích thước tử cung vẫn như phụ nữ chưa sinh lần nào. Lúc đó, cô ấy khóc rất nhiều, nói rằng cô đã uống đủ loại thuốc bổ để dưỡng thai, bao nhiêu trông chờ bỗng vụt tắt. Tuần sau, khi cô quay lại bệnh viện thì bụng xẹp lép. Sau 1 tháng trở lại bình thường hoàn toàn, cô bắt đầu điều trị hiếm muộn và giờ đã có hai con, tầm 5-7 tuổi”.

Thời điểm đó, một số bác sĩ thấy bà bầu không đồng ý siêu âm nên không nghe được tim thai, lại nghe động mạch kêu to, tưởng là tim thai. Từ đó, thai phụ càng tin tưởng mình có thai và cứ dưỡng thai chờ ngày sinh.

Một trong những trường hợp bác sĩ Trong nhớ nhất là thai phụ 45 tuổi “mang bầu”. Khi thai phụ “chuyển dạ”, trong số người thân đi cùng có người chồng đã chọn giờ, đặt phòng VIP cho vợ mình nằm riêng vì đây là lần đầu họ có con. Khi khám, bác sĩ cũng thấy có nhầy nhớt ở âm đạo, ngực căng to, bụng như sắp sinh… Khi siêu âm lại không thấy gì, bụng toàn mỡ, khiến thành bụng rất dày. Đến khi nghe bác sĩ giải thích, người chồng buồn bã kể: “Hổm rày phục vụ bả ghê quá, bả ói mửa, nghén, không ăn gì được…”.

Được biết hiện tượng này là do tâm lý, nghĩ mình có bầu thì có triệu chứng nghén, ói, y chang bà bầu, nên rất khó giải thích tại sao người mang thai giả thì bụng bự nhưng sờ thì thấy mỡ rất dày và cảm giác thai nhi đạp rất mạnh. 

Nghe bác sĩ báo thai giả, bụng tự xẹp lép sau một tuần

Tiến sĩ - bác sĩ Lê Thị Thu Hà, Bệnh viện Từ Dũ TP.HCM, giải thích hiện tượng mang thai giả là tình trạng xảy ra ở những phụ nữ khao khát có con và tin rằng mình có thai. Các triệu chứng và dấu hiệu ở những phụ nữ này xảy ra giống như những phụ nữ mang thai thật và thường khó phân biệt. Những triệu chứng như mất kinh, nghén, ngực lớn và tăng cân đều có thể xảy ra. 

Triệu chứng thường gặp nhất của mang thai giả là bụng to lên (60-90%) như đang mang thai. Bụng của những người này sẽ nhỏ lại như bình thường sau khi gây mê. Triệu chứng thường gặp thứ hai là rối loạn kinh nguyệt (50-90%). Cảm giác thai máy cũng gặp khá nhiều (50-75%). Ngoài ra, người mang thai giả còn có cả những triệu chứng khác như rối loạn tiêu hóa, vú căng, thậm chí có tiết dịch ở vú, đau bụng. Đặc biệt, 1% trường hợp có dấu hiệu chuyển dạ giả (xảy ra vào thời điểm được cho là thai đủ tháng): đau bụng từng cơn như chuyển dạ thật. 

Ngay cả những chuyên gia y tế cũng có thể chẩn đoán nhầm nếu dựa vào các triệu chứng lâm sàng trên. Các nghiên cứu trước đây cho thấy, khoảng 18% phụ nữ mang thai giả đã có lần được chẩn đoán có thai bởi các bác sĩ chuyên khoa.

Dấu hiệu chẩn đoán mang thai giả là tất cả bệnh nhân tin rằng họ đang mang thai. “Rất khó phân biệt bầu thật hay bầu giả, vì phụ nữ hiếm muộn dễ bị stress dẫn đến mất kinh hoặc do uống phải các loại nước, loại thuốc có chứa chất gây tắt kinh nên nghĩ mình đang mang bầu. Do đó, khi phụ nữ trễ kinh 7-10 ngày nên đến gặp bác sĩ. Bác sĩ sẽ cho siêu âm để biết thai nằm đúng vị trí trong lòng tử cung hay ngoài tử cung. Nếu thai nằm đúng vị trí sẽ được hướng dẫn dưỡng thai; còn thai ngoài tử cung sẽ theo dõi, giải quyết, tránh gây nguy hiểm đến tính mạng người mẹ”, bác sĩ Trong chia sẻ.

Bác sĩ Lê Thị Thu Hà cho hay, tỷ lệ mang thai giả tại Mỹ khoảng 1-6 trường hợp/22.000 trường hợp sinh. Tuổi trung bình phụ nữ mang thai giả là 33 tuổi. 2/3 phụ nữ “mang thai giả” đã có gia đình. Vì mang thai giả liên quan đến vấn đề tâm lý nên cần xác định về tình trạng không mang thai bằng siêu âm hoặc những phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác. Điều quan trọng là cần giải thích để bệnh nhân hiểu mà không quá thất vọng và tiếp tục tìm con bằng các kỹ thuật của y học hiện đại, đừng để bỏ lỡ thời gian vàng trên hành trình tìm con.

Theo y văn thế giới, Hippocrates đã mô tả tình trạng mang thai giả từ khoảng 300 năm trước công nguyên. Ông đã ghi nhận 12 trường hợp phụ nữ mang thai giả. Nữ hoàng Anh Mary I (1516-1558) có lẽ là trường hợp mang thai giả nổi tiếng nhất trong lịch sử phương Tây.

Lan Chi