Khóc vì đề thi toán lớp Mười do học tủ, học vẹt?

Từ năm 2014, TPHCM đã sớm thực hiện việc ra đề thi tuyển sinh lớp Mười theo hướng thực tế, chú trọng đến việc học sinh vận dụng những kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề thực tế cuộc sống. Tuy nhiên, sau 10 năm đổi mới, đề thi tuyển sinh vào lớp Mười môn toán năm 2024 vừa qua vẫn khiến không ít học sinh òa khóc ngay sau khi rời khỏi phòng thi. Đề thi cũng khiến nhiều giáo viên bất ngờ.

Lãnh đạo Sở GD-ĐT TPHCM cho rằng, cái gốc vấn đề là việc dạy học ở một bộ phận giáo viên vẫn chưa chuyển mình. Thực tế, nhiều năm nay việc ra đề thi tuyển sinh vào lớp Mười đã được TPHCM kiên định thực hiện theo hướng bám sát việc phát triển phẩm chất năng lực học sinh, đòi hỏi học sinh không thể học tủ, học vẹt và giáo viên cũng không thể dạy tủ, dạy theo khuôn mẫu.

Thí sinh bật khóc sau giờ thi toán tại điểm thi trường THCS Trần Văn Ơn (quận 1) - Ảnh: Q.Trung

TPHCM coi việc đổi mới ra đề thi theo hướng tiếp cận thực tế là đổi mới việc dạy và học ở mỗi nhà trường, từng giáo viên, phù hợp với Chương trình GDPT 2018. Việc dạy theo năng lực là dạy cho học sinh có kiến thức cơ bản và qua quá trình học tập hình thành năng lực giải quyết các vấn đề liên quan đến sử dụng kiến thức đã học. Do đó, nếu giáo viên còn dạy theo dạng, học sinh còn học theo tủ sẽ rất khó để tiếp cận đề thi theo hướng thực tế.

“Chương trình GDPT 2018 không hướng đến kiến thức thuộc lòng mà làm sao trang bị cho học sinh biết đọc yêu cầu, phân tích dữ liệu, sử dụng kiến thức đã có để giải quyết yêu cầu. Nếu giáo viên dạy theo kiểu dạng a, dạng b,... thì học sinh sẽ bị “ngộp” ngay khi tiếp cận yêu cầu bởi thực tế dạng a, b cũng có thể có nhiều cách hỏi khác nhau…” - lãnh đạo Sở GD-ĐT TPHCM nêu dẫn chứng.

Học sinh vẫn quen ôn luyện theo đề

Theo thầy Trịnh Quang Huy - Tổ trưởng tổ toán, Trường THCS Lữ Gia (quận 11), những năm đầu đổi mới đề thi theo hướng thực tế, TPHCM gặp không ít phản ứng từ phụ huynh và xã hội khi cho rằng việc dạy và thi không khớp nhau, không phải là học gì thi nấy.

Tuy nhiên, sự kiên định đổi mới đã giúp TPHCM có sự chuyển mình rõ rệt khi từng nhà trường, thầy cô đã phải thay đổi phương thức dạy học, hướng đến giúp học sinh học hiểu nhiều hơn, học gắn với thực tế nhiều hơn. Việc đổi mới đề thi đã tác động đến việc đổi mới cách dạy và học của giáo viên, học sinh. Thay vì chỉ dạy học thuần túy theo kiểu đọc, chép, thầy cô đã buộc phải chuyển mình sang dạy theo việc giúp học sinh hiểu được kiến thức, vận dụng kiến thức để giải quyết vấn đề thực tiễn.

Đặc biệt, sự tiên phong đổi mới này phù hợp với mục tiêu Chương trình GDTP 2018 - dạy học hướng đến việc phát triển phẩm chất năng lực học sinh thay vì dạy học truyền thụ kiến thức, do đó giúp TPHCM ít nhiều có những thuận lợi khi triển khai thực hiện chương trình.

Dù vậy, thầy Trịnh Quang Huy cho biết, các bài toán thực tế vẫn luôn khiến học sinh gặp khó do trong quá trình học thường tiếp cận các bài toán thực tế theo một hướng, học theo dạng mẫu chứ chưa thực sự tiếp cận theo hướng thực tế, đọc và hiểu.

Thi sinh tham dự kỳ thi tuyển sinh lớp Mười TPHCM năm 2024 - Ảnh: Q.Trung

“Toán về hàm số, về hình khối, về lập hệ phương trình... đó là những kiến thức trong chương trình mà các em đã được học và vận dụng để giải quyết các bài toán thực tế. Tôi hơi ngạc nhiên khi câu 3 và câu 4 trong đề thi khá đơn giản là kiến thức của các lớp dưới mà vẫn khiến học sinh gặp khó. Điều này chứng tỏ học sinh trong quá trình học thay vì hiểu vấn đề thì các em đã thiên về ôn dạng đề quá nhiều…” - thầy Trịnh Quang Huy chia sẻ.

Tương tự, thầy Phạm Lê Minh Trí - giáo viên toán, Trường THCS Vân Đồn (quận 4) - đánh giá, các bài toán thực tế trong đề thi tuyển sinh vào lớp Mười không phải là “mới toanh” với học sinh, vì trong suốt quá trình học ở lớp giáo viên đã giúp học sinh tiếp cận rất đa dạng với các dạng toán thực tế chứ không chỉ dừng ở việc học tủ, đóng khung trong một số dạng. Tuy nhiên, đề thi vẫn khiến nhiều học sinh không làm được là do kỹ năng đọc đề, hiểu đề, phân tích đề của các em vẫn còn yếu…

Q.Trung