Khổ vì chưa có giá sách giáo khoa lớp Một

Việc chọn sách ở các trường cũng muôn dạng, có nơi, mỗi tuần chỉ nhận về được một bộ; có bộ thì mấy trường phải luân chuyển cho nhau. Thậm chí, có trường giao việc chọn sách cho một giáo viên…

“Sáng kiến” mua chịu

Cuối năm 2019, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đã yêu cầu các nhà xuất bản (NXB) phải công bố giá sách giáo khoa (SGK) lớp Một mới trước ngày 15/2/2020 để phục vụ công tác lựa chọn SGK, cũng như giúp các địa phương có thông tin đầy đủ khi chọn sách. Thế nhưng đến nay, từ các sở GD-ĐT đến các thầy cô giáo, phụ huynh học sinh đều chưa được biết giá của bất kỳ bộ SGK nào.

Ngay Bộ GD-ĐT cũng chưa có bất kỳ thông tin gì liên quan đến giá SGK lớp Một mới. Bởi SGK là mặt hàng thuộc danh mục kê khai giá, do đó, các NXB phải tự kê khai với Bộ Tài chính. Được biết, có NXB đã hoàn thành thủ tục này, nhưng giá SGK theo kê khai của NXB phải được Bộ Tài chính phê duyệt thì mới có thể công khai.

Giáo viên một trường tiểu học đang chọn sách giáo khoa (ảnh minh họa)

Hầu hết các trường trên cả nước, học sinh đều được nghỉ từ sau tết Nguyên đán đến nay. Nhiều thầy cô đã hy vọng, việc không lên lớp sẽ giúp họ có nhiều thời gian để nghiên cứu SGK hơn.

Nếu không có dịch COVID-19 và diễn biến dịch không phức tạp, thì căn cứ thời gian thực tế, các trường chỉ có vỏn vẹn một tháng cho việc chọn SGK (Bộ GD-ĐT yêu cầu các trường phải chọn xong SGK lớp Một mới trước tháng 3/2020). Nhưng ở nhiều địa phương, ít nhất là nửa đầu tháng Hai, hội đồng chọn SGK của các trường vẫn chưa có SGK để nghiên cứu.

Ngay Hà Nội, tuần đầu tiên của tháng Hai, nhiều trường tiểu học mới lấy về được một bộ SGK. Và tuần tiếp theo có thêm một bộ SGK nữa…

Mỗi tuần chỉ nhận được một bộ, nhưng dù sao vẫn có SGK để nghiên cứu. Có địa phương như Nghệ An, ngành giáo dục của tỉnh này đã sớm đề xuất với UBND tỉnh việc cấp kinh phí mua SGK để phát đến từng trường. Tỉnh đồng ý, nhưng vì chưa có giá SGK nên sở không biết phải đề xuất bao nhiêu kinh phí.

Ngành giáo dục tỉnh Hưng Yên thì quá sốt ruột, không thể chờ đến lúc công bố giá SGK để viết vào tờ trình cấp kinh phí, gửi lên UBND tỉnh. Lãnh đạo ngành giáo dục của tỉnh này bèn nảy ra “sáng kiến”: mua chịu. Sở đề nghị các đơn vị xuất bản cấp sách về các trường trước, khi nào công bố giá SGK sẽ kinh phí trả tiền đầy đủ.

Có những trường chọn cho xong

Ở các trường tư thục, việc tiếp cận với các bộ SGK mới đơn giản hơn, vì không phải chờ các NXB báo giá, xin cấp kinh phí. Ở Trường tiểu học Đoàn Thị Điểm (TP.Hà Nội), cả năm bộ SGK hiện đang được rà soát. Trường sẽ chọn theo mục tiêu đào tạo của trường, thông qua kiến thức để rèn luyện kỹ năng cho học sinh.

Do đó, “SGK chỉ là một phần cốt lõi, còn lại chúng tôi có chương trình riêng. Chương trình riêng, chúng tôi đã có từ nhiều năm, nên có thể có những sách trường không mua. Như tin học chẳng hạn, chúng tôi có chương trình riêng, phù hợp với mục tiêu đào tạo của trường”, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Thị Hiền, người đứng đầu Trường tiểu học Đoàn Thị Điểm, cho biết.

Theo thông tư hướng dẫn chọn SGK mới năm học 2020-2021, hội đồng chọn SGK gồm chủ tịch là người đứng đầu trường học, phó chủ tịch hội đồng là cấp phó người đứng đầu, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên và phụ huynh. Tuy nhiên, không biết có phải vì thời gian quá gấp rút hay không, mà có trường chỉ mấy giáo viên khối Một được đọc sách, còn những người khác thì không.

Chưa có SGK và thời gian quá gấp, nên một số giáo viên ở các tỉnh đành phải xem các bản mẫu trên internet. Với các bản mẫu này, giáo viên có thể nghiên cứu được nội dung chương trình môn học. Nhưng bản mẫu trên mạng không thể hiện được những yếu tố như SGK, ví dụ hình ảnh.

Trước không ít băn khoăn của những người ngoài ngành về thời gian chọn SGK cứ ngắn dần, ngắn đến mức chỉ tính bằng ngày, thì không biết các thầy cô sẽ chọn SGK ra sao. Một viên chức giáo dục của TP.Hà Nội cho biết: “Hôm trước, tôi lên phòng GD-ĐT lấy SGK mang về trường, hôm sau đã thấy giáo viên đưa đánh giá để đi nộp. Thậm chí ở trường trước đây tôi công tác, việc chọn SGK còn giao cho một giáo viên đại diện, cho gọn”.

Vị này cũng thắc mắc: “Mỗi trường được một bộ, trường tôi mới lấy về ba bộ, còn thiếu hai. Nhưng có bộ còn không đủ mỗi trường một, mà mấy trường phải chung nhau, đọc luân phiên. Không hiểu do thiếu sách hay trường làm thế cho… đơn giản?”.

Có thể, những trường chọn sách theo lối “chọn cho có” đó không nhiều so với tổng số các trường tiểu học trên cả nước, nhưng rõ ràng, chương trình mới cần phải đồng bộ ở tất cả các trường, trên khắp các địa phương, về mọi mặt.

Công bằng mà nói, lỗi không hoàn toàn do những người chọn sách. Việc các giáo viên có quá ít thời gian nghiên cứu SGK, cộng với việc đã cận kề thời gian phải chọn xong sách, mà giá SGK vẫn chưa được công bố, chắc chắn sẽ có những ảnh hưởng nhất định từ kết quả chọn SGK ở các trường và rộng ra là các địa phương. Chưa kể, còn dấy lên nghi ngờ, liệu việc chọn sách có thực sự nghiêm túc, hay cũng chỉ là công đoạn làm cho có, “chứ có khi “họ” đã chọn xong rồi”. 

Ngọc Minh Tâm