Khổ sở vì không gian công cộng

Toàn bộ khuôn viên công viên Bạch Đằng đã bị đội quân bán hàng "chiếm đóng" - Ảnh: Tam Nguyên

Trong bất cứ đô thị nào trên thế giới, không gian công cộng luôn là điều cần thiết, và việc thụ hưởng không gian công cộng luôn là nhu cầu tất yếu của người dân. TPHCM là một ví dụ. Ngay trước mắt chúng ta, nhìn vào cách người dân đổ xô đến các khu vực công cộng ở trung tâm vào mỗi cuối tuần và cả những ngày trong tuần sẽ thấy rõ nhu cầu đó.

Mỗi cuối tuần, các khu vực công cộng ở trung tâm như Bến Bạch Đằng, đường đi bộ Nguyễn Huệ, công trường Công xã Paris, công trường Quốc tế luôn đông nghịt người. Nếu có thời gian dạo quanh một vòng, ai cũng có thể dễ dàng nhận ra được điều đó, trước hết là với việc nhích từng chút một trong dòng xe chen cứng trên các cung đường quanh những khu vực trên.

Đó là chưa kể đến những nơi xa hơn như công viên bờ sông Vinhomes Central Park, khu vực Thủ Thiêm… lúc nào cũng trong tình trạng tấp nập người tới lui vào mỗi cuối tuần.

Thế nhưng, ngay cả khi có không gian công cộng, thì người dân cũng chưa chắc được thoải mái. 

Ở đường đi bộ Nguyễn Huệ, trục “xương sống” của trung tâm thành phố, vào mỗi buổi tối là cảnh tượng không thể nào nhếch nhác hơn. Người người chen chúc, lại thêm hàng rong bày ra la liệt, xe cộ đậu dọc 2 bên vệ đường. Khi công viên Bến Bạch Đằng được khánh thành sau thời gian chỉnh trang gọn gàng, thông thoáng, thì ngay sau đó không lâu, cảnh tượng hỗn độn ấy lấn ra đến tận khu vực này.

Di chuyển một chút ra khu vực Thủ Thiêm, quanh những cung đường mới trong khu đô thị, vào mỗi buổi cuối tuần là nơi người dân tìm đến rất đông để hóng gió, thả diều. Những cánh diều bay rợp trời làm nên một cảnh tượng vô cùng thú vị.

Thế nhưng, trong một buổi chiều đạp xe ngang qua, tôi mới biết để đi vào được khu ấy không phải dễ. Mọi ngả đường mới quanh khu vực gần cầu Ba Son đều được rào chắn bê tông kỹ lưỡng, cắm bảng cấm tụ tập, thả diều… Cẩn trọng hơn, còn được bổ sung các chốt gác của dân phòng, barie rào chắn kỹ lưỡng.

Nhưng chặn thì chặn, cấm thì cấm, người dân vẫn tụ tập đông đảo và diều vẫn bay rợp trời. Người dân Việt Nam ta vốn sẵn tính sáng tạo, kiên cường. Đường chính rào lại, thì đường mòn mở ra. A lê hấp! Một cú nảy xe lên lề, dằn xóc quanh mấy bụi bờ là lại vào được nơi cần vào. Vậy thôi!

Trong câu chuyện này, người dân sai khi chính quyền đã cấm mà vẫn cố tình làm. Nhưng khách quan mà nhìn theo hướng ngược lại, ta nên đặt câu hỏi tại sao người dân thấy cấm mà vẫn cố làm?

Trước hết, vẫn là câu chuyện thiếu không gian công cộng. Trong khi một khu vực vừa làm xong, đường sá rộng rãi, nhà cửa chưa xây cất, thoáng đãng mát mẻ, chắc chắn sẽ thu hút người dân tìm đến. Nếu không vì nhu cầu quá cần, không vì quá thiếu, sẽ chẳng ai cực nhọc “lách luật” chỉ để hóng gió, thả diều như vậy cả.

Khó để nói rằng vì đó là không gian chưa được phê duyệt thả diều, nên dễ gây mất trật tự và phát sinh tệ nạn thì cũng có gì đó… sai sai. Bởi đơn giản, để giữ cho việc cấm vào khu vực đó như hiện nay, địa phương phải huy động cả một lượng dân phòng, trật tự đô thị tuần tra, công an giám sát… Vậy thay vì huy động lực lượng để hạn chế người vào, chings ta hoàn toàn có thể nghĩ đến việc để người dân tiếp cận và huy động chính lực lượng ấy giữ trật tự, dẹp hàng rong trái phép gây mất vệ sinh cho khu vực này.

Cũng cần nhắc lại, cách đây không lâu, cũng ngay ở khu vực này, TP Thủ Đức tổ chức chợ hoa xuân thu hút nhiều người tìm đến dạo chơi, sắm tết. Việc tận dụng không gian, không phải là chưa có tiền lệ.

Ít nhất, làm như thế, chúng ta có thể giải quyết phần nào bài toán về không gian công cộng cấp thiết trong khi mùa khô đang đến và thành phố ngày càng nóng bức hơn. Những cánh diều bay trên bầu trời, nghĩ cho lãng mạn thêm một chút, chỉ là ước mơ đơn giản về một không gian thư giãn đích thực sau những xô bồ huyên náo của người dân thành phố mà thôi.

Cường Nguyễn