Khó khăn bủa vây, dự án chống ngập 10.000 tỉ đồng loay hoay tìm lối ra

Tại buổi họp báo, ông Đỗ Quang Hưng - Trưởng phòng Tổng hợp công - tư (PPP), Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM cho biết, dự án giải quyết ngập do triều khu vực TPHCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu - giai đoạn 1 (còn được gọi là dự án chống ngập 10.000 tỉ đồng) là dự án PPP chống ngập đầu tiên có quy mô lớn nhất trên địa bàn TPHCM được áp dụng cơ chế đặc thù theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại thông báo số 285 ngày 20/8/2015.

Việc triển khai dự án PPP (đầu tư theo phương thức công tư) theo cơ chế đặc thù này hiện nay đang phát sinh khó khăn, vướng mắc do sự thay đổi liên tục về các quy định pháp lý liên quan việc áp dụng cơ chế của hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao). Điều này đã ảnh hưởng đến tiến độ của dự án.

Ông Đỗ Quang Hưng - Trưởng phòng Tổng hợp công - tư (PPP), Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM tại buổi họp báo - Ảnh: Vũ Quyền

Đến nay, mặc dù dự án đã hoàn thành 90%, UBND TPHCM vẫn chưa thể thanh toán cho nhà đầu tư dự án. Lý do là chưa đủ điều kiện thanh toán theo quy định của pháp luật, quy định của hợp đồng đã ký kết và các điều kiện giải ngân khoản vay tái cấp vốn cho dự án đã hết hạn.

Trước những khó khăn vướng mắc của dự án, Thủ tướng Chính phủ đã quan tâm và thành lập riêng một tổ công tác để chỉ đạo rà soát, tháo gỡ, khó khăn, vướng mắc của dự án. Song song đó, TPHCM đã chủ động nghiên cứu và nhiều lần đề xuất Trung ương các phương án để tháo gỡ. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa được thống nhất do vướng các quy định về pháp luật hiện hành.

Hiện nay, tiến độ dự án đã triển khai được khoảng 90% khối lượng công việc, một số hạng mục chính như cống Bến Nghé đạt 97%, cống Tân Thuận đạt 93%, cống Phú Xuân đạt 90%, cống Mương Chuối đạt 93%.

Các hạng mục công trình này đã được cơ quan có thẩm quyền kiểm tra định kỳ và kết luận cơ bản đảm bảo chất lượng, đạt yêu cầu theo hồ sơ thiết kế. Vừa qua, Hội đồng kiểm tra công tác nghiệm thu công trình xây dựng cũng đã có văn chấp thuận kết quả kiểm tra nghiệm thu.

Hạng mục cống Bến Nghé của dự án chống ngập 10.000 tỉ đồng - Ảnh: Vũ Quyền

Hiện khó khăn lớn nhất của dự án là việc không thể tiếp tục huy động nguồn vốn (dự kiến 1.800 tỉ đồng) để thi công hoàn thành công trình. Nguyên nhân do ngân hàng BIDV không đủ cơ sở để ký phụ lục hợp đồng tín dụng với nhà đầu tư để trình Ngân hàng Nhà nước thực hiện gia hạn thời gian giải ngân tái cấp vốn.

Thực tế, Ngân hàng Nhà nước đã tiến hành thu nợ, tái cấp vốn đối với ngân hàng BIDV được khoảng 3.560 tỉ đồng. Vì vậy, trường hợp Ngân hàng Nhà nước gia hạn thời gian khoản vay giải ngân tái cấp vốn thì ngân hàng BIDV cũng không thể tiếp tục giải ngân cho nhà đầu tư. Vì chưa đủ điều kiện để UBND TPHCM thanh toán, mặc dù thành phố đã chuẩn bị sẵn kể cả nguồn vốn và quỹ đất.

UBND TPHCM đã đề xuất Thủ tướng Chính phủ phương án tháo gỡ vướng mắc. Cụ thể, do tổng mức đầu tư dự án thay đổi và thực tế trong quá trình triển khai hợp đồng còn một số thiếu sót, để đảm bảo cơ sở pháp lý thì cần thiết phải triển khai ngay thực hiện thủ tục điều chỉnh dự án. Tuy nhiên, thực tế thủ tục điều chỉnh tổng thể dự án sẽ mất rất nhiều thời gian và cần thời gian để thành phố đàm phán với BIDV và nhà đầu tư về việc tính lãi vay.

Do đó, TPHCM đề xuất thực hiện điều chỉnh điều khoản về thanh toán trong hợp đồng song song với việc điều chỉnh tổng thể dự án. Cụ thể, thực hiện đồng thời thủ tục điều chỉnh thời gian dự án để làm cơ sở ký kết phụ lục hợp đồng BT, thay đổi phương án tính toán.

Hạng mục cống Tân Thuận đã đạt tiến độ 93% - Ảnh: Vũ Quyền

Sau khi điều chỉnh phụ lục hợp đồng BT xong, dự án cơ bản khắc phục các thiếu sót và thành phố có thể bắt đầu thực hiện ngay thanh toán quỹ đất cho nhà đầu tư. Khi thực hiện thanh toán này thì khơi thông nguồn vốn và giúp nhà đầu tư hoàn thành công trình, giảm bớt chi phí phát sinh lãi vay trong thời gian chờ hoàn tất thủ tục điều chỉnh dự án.

Ông thông tin thêm, tổng thể dự án đã đạt 90%, tuy nhiên do tính chất kỹ thuật của dự án đòi hỏi phải làm đầy đủ hết mới có thể phát huy được hiệu quả. Việc cố gắng hoàn thành một vài hạng mục để phát huy được một phần hiệu quả là rất khó. Vừa qua nhà đầu tư và thành phố đã cố gắng để hoàn thành cống Bến Nghé.

Tuy nhiên, do một số vướng mắc về hạ tầng kỹ thuật, công trình ngầm nên dự án bị chậm. Dù khó khăn, vướng mắc được giải quyết, nhưng phía nhà đầu tư sẽ ưu tiên để hoàn thành hạng mục này, nhằm thể hiện quyết tâm hỗ trợ cho thành phố trong giai đoạn thực hiện dự án. Phía nhà đầu tư cũng cam kết, trường hợp nếu vướng mắc về nguồn vốn và điều kiện thanh toán được tháo gỡ, dự án sẽ hoàn thành trong vòng 12 tháng.

Vũ Quyền