Khích con bằng cách chê bai, tổn thương sâu hơn vực thẳm

(ảnh minh hoạ)

Làm cha mẹ, ai cũng muốn con cái giỏi giang, thành đạt. Cha mẹ nghèo khó luôn khát khao con được học hành tử tế để mai sau có đời sống thong dong. Những bậc cha mẹ thành đạt, càng khát khao con giỏi giang, bởi hạt giống tốt thì không thể nảy mầm ra cái cây kém cỏi. Khi không được như ý, nhiều cha mẹ bất mãn, thất vọng về con.

Gia đình anh Bình (huyện Cao Lãnh, Đồng Tháp) sinh sống bằng nghề làm vườn. Cuộc sống khó khăn nhưng anh và vợ luôn dành những điều tốt nhất cho con. Cô con gái của anh Bình rất có chí, cầu tiến. Sau khi tốt nghiệp đại học Y dược, cô về làm cho công ty dược tỉnh nhà. Ngoài giờ làm, cô còn là trình dược viên. Có tiền, cô hùn với bạn đầu tư vào bất động sản. Nhờ vận may nên mới 28 tuổi, con gái anh Bình đã có 2 mảnh đất trong tay. Cô khiến cha mẹ rất yên tâm và hãnh diện.

Cô con gái đầu hoạt bát bao nhiêu thì cậu con út lại hiền lành, nhút nhát bấy nhiêu. Anh chị thường mang tấm gương thành đạt của con gái để khích lệ con trai. Anh hay nói với con: “Con nhìn chị Hai mà học hỏi. Phải vậy mới mau giàu”.

Bị cha mẹ "nói khích" nên cậu Út liều xin anh chị 200 triệu đồng đầu tư vào cổ phiếu. Anh Bình không biết gì về thị trường chứng khoán, nhưng tin tưởng con nên sẵn sàng chi tiền. Chỉ một năm, số tiền bay mất. Đó là tiền mồ hôi nước mắt của anh chị nên mất đi, anh chị không ngừng oán trách con. Sau này, cậu Út muốn đầu tư gì anh chị cũng bàn ra vì đã mất lòng tin vào con.

Mấy công đất ruộng của anh Bình may mắn được Nhà nước mở rộng mặt đường, đất có giá nên anh chị bán được hơn chục tỉ đồng. Cậu Út muốn cha mẹ hỗ trợ cho vợ mở tiệm bánh, nhưng anh chị không cho mượn tiền. Cùng đường, Út phải vay mượn bên ngoài. Đến lúc tiện bánh đắt khách, anh chị mới cho 50 triệu đồng.

Lương công chức của cậu Út và thu nhập từ tiệm bánh của vợ khá cao so với mặt bằng chung, nhưng với cha mẹ, Út luôn là đứa thất bại và... phá của. Anh phải giống chị Hai, có nhà riêng, có vài mảnh đất mới được xem là thành đạt.

Anh Bình hay nói với con trai: “Nếu con không cố gắng làm giàu, nhà của ba mẹ sau này sẽ cho chị Hai, 2 mảnh đất cũng thuộc về chị Hai”. Câu đó của anh Bình đã gieo vào lòng cậu Út những buồn phiền và oán trách.

Mỗi lần nhà có đám, cô con gái chở cả xe quà về cho cha mẹ. Vợ chồng Út lo nấu nướng tiếp đãi. Trước mặt khách, anh chị Bình chỉ khoe con gái, say sưa kể những thành quả con gái đạt được.

Lối xóm ai cũng thấy anh chị Bình cư xử thiên vị với con, nhưng anh chị có lý lẽ riêng. Anh Bình nói làm vậy để "khích lệ thằng Út, mong nó cố gắng làm giàu, giỏi giang như chị Hai". Anh sợ để lại tài sản cho Út, con sẽ mất ý chí phấn đấu.

Nhưng ai cũng thấy, cách khích bác và đe dọa không chia thừa kế của anh chị chỉ khiến cậu Út thêm tự ti và mặc cảm. Tình chị em cũng nhợt nhạt dần.

Trong cuộc đời mỗi người, ai cũng từng trải qua vài lần thất bại. Nhưng không thể dùng thất bại để dán nhãn một người. Mỗi lần thất bại sẽ là bài học để làm tốt hơn, để thêm kinh nghiệm và trưởng thành.

Mỗi đứa con đều có cá tính, thế mạnh riêng. Là cha mẹ, nên nhìn vào ưu điểm của con để động viên, khuyến khích. Không nên so sánh con với bất kỳ ai khác, vì sẽ làm triệt tiêu ý chí phấn đấu.

Tôi nhớ bà Meyer Musk - người mẹ giỏi giang của tỷ phú Elon Musk đã viết trong cuốn tự truyện My Life: “Cho dù tương lai có ảm đạm tới đâu, chỉ cần bạn cố gắng, bạn sẽ thành ngọn đuốc thắp sáng cuộc đời mình”.

Tôi thì nghĩ rằng, ngoài sự cố gắng của bản thân, ai cũng cần sự ủng hộ, tin tưởng và khích lệ của cha mẹ. Đừng bao giờ làm kiệt quệ và thui chột ý chí con cái bằng những lời chê bai, so sánh độc hại. Tuỳ tính cách, điều kiện, môi trường của mỗi đứa con mà cha mẹ có cách giáo dục, khích lệ khác nhau, nhưng luôn phải trên tinh thần tôn trọng trẻ, đừng hủy bỏ mọi cố gắng của con.

Thùy Gương