Khi xổ số công nghệ và xổ số truyền thống ‘tay trong tay’

Nó cho thấy cuộc chiến xung đột lợi ích giữa các loại hình công nghệ và truyền thống có thể giải quyết được khi các bên trong cuộc chấp nhận thực tế, chịu chọn giải pháp hợp tác với nhau để cùng tồn tại và phát triển.

Về phần mình, ông Nguyễn Thanh Đạm, Phó Tổng giám đốc Vietlott, khẳng định với báo giới rằng Vietlott luôn sẵn sàng hợp tác để phát triển thị trường xổ số theo hướng các công ty XSKT làm đại lý phát hành, phối hợp phòng chống lô đề… Cho tới nay đã có 2 công ty XSKT Huế và Hà Nam hợp tác với Vietlott.

Xổ số công nghệ là xu thế thời đại và là một sự lựa chọn cộng thêm cho người chơi xổ số.

Thật ra, xổ số truyền thống không thể loại bỏ được xổ số công nghệ khi đó là xu thế thời đại và là một sự lựa chọn cộng thêm cho người chơi xổ số. Mỗi loại hình có những ưu và nhược điểm riêng mà nếu biết vận dụng thì cả hai đệ tử của ông Thần Tài vẫn có thể cùng nhau chung sống hòa bình, ích nước lợi nhà.

Hơn nữa, cả các công ty XSKT và Công ty TNHH MTV Xổ số Điện toán Việt Nam (Vietlott) đều là doanh nghiệp nhà nước. Có khác chăng là Vietlott thuộc Bộ Tài chính còn các công ty XSKT thuộc các tỉnh thành.

Lâu nay, người ta vẫn nghe những luận điệu bài xích Vietlott, như nói nó cướp mất một phần lớn nguồn thu ngân sách của địa phương mà bao năm nay đến từ hoạt động XSKT. Nhưng theo quy định, toàn bộ nguồn thu thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế thu nhập doanh nghiệp… từ hoạt động kinh doanh của Vietlott sẽ được để lại cho địa phương mà Vietlott hoạt động, và nguồn thu ngân sách này được sử dụng để đầu tư vào các lĩnh vực y tế, giáo dục và phúc lợi xã hội của địa phương.

Có gây bức xúc, lăn tăn chăng là ở phía địa phương khi họ không được rộng tay sử dụng nguồn thu ngân sách từ Vietlott như lâu nay vẫn hưởng từ XSKT.

Điều này cho thấy dù là XSKT hay Vietlott thì đều đem lại lợi ích cho các địa phương. Xung đột lợi ích ở đây chủ yếu là giữa nội bộ các công ty XSKT và Vietlott, do các công ty XSKT bị mất một phần doanh thu khi người dân chuyển sang đầu tư vận may với Vietlott.

Đơn cử Công ty XSKT Thủ đô, theo một số nguồn tin, năm 2016, công ty này đạt doanh thu hơn 700 tỉ đồng, nhưng chỉ đạt lợi nhuận trước thuế có 3 tỉ đồng, nghĩa là  chỉ bằng 1/4 của 2 năm trước đó. 

Trong năm 2017, công ty này đặt ra chỉ tiêu doanh thu 770 tỷ đồng, nộp ngân sách 190 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế đạt 3,6 tỷ đồng. Rõ ràng là trong bối cảnh tình hình hiện nay, các chỉ tiêu đó quả là thách thức lớn đối với công ty xổ số truyền thống này. Và đó cũng là tình hình chung của các công ty XSKT trên toàn quốc.

Trong khi đó, Vietlott thành lập tháng 12/2011 những mãi tới giữa năm 2016 mới chính thức hoạt động trên thị trường, trong 6 tháng đầu năm 2017 đã đạt doanh thu bán vé 1.884 tỷ đồng và nộp ngân sách nhà nước gần 482 tỷ đồng.

Xét thực tế, hai loại hình xổ số công nghệ và truyền thống có những đặc thù và lợi thế riêng. Mặc dù có mức giải thưởng thấp, nhưng XSKT có cơ cấu giải thưởng rộng và có nhiều khả năng trúng giải hơn. Cùng có 6 đơn vị số với giải cao nhất, nhưng mỗi đơn vị số XSKT chỉ có giá trị từ 0 tới 9, trong khi Vietlott có giá trị từ 01 tới 45.

Về cơ cấu giải thưởng, Vietlott Power 6/55 ngoài 2 giải đặc biệt có mức thưởng tối thiểu 30 tỷ đồng cộng tích lũy (Jackpot 1) và tối thiểu 3 tỷ đồng cộng tích lũy (Jackpot 2), chỉ có 3 mức giải thưởng phụ từ 50.000 đồng tới 40 triệu đồng, và cũng với đơn vị số quá rộng từ 01 tới 45. Còn XSKT ngoài giải đặc biệt cố định 2 tỷ đồng, còn có tới 8 giải phụ từ 100.000 đồng tới 50 triệu đồng, mà đơn vị số chỉ từ 0 tới 9.

Xác suất trúng giải đặc biệt của XSKT là 1/1.000.000; còn của Vietlott Power 6/55 là 1/28.989.675 (cao gấp 3 lần giải Vietlott Mega 6/45).

Vậy nên, thay vì lãng phí tâm trí tính chuyện loại bỏ nhau, các nhà hoạt động xổ số nên tập trung phát triển hoạt động của mình để thu hút được nhiều khách hàng. Nếu muốn tăng lợi nhuận, họ phải tối ưu hóa chi phí. Còn nếu muốn tăng doanh thu, họ phải cải tiến sao cho sản phẩm của mình ngày càng hấp dẫn, đặc biệt là về cơ cấu giải thưởng và mức thưởng. 

Chưa hình dung nổi việc "đội hùng binh" bán dạo của xổ số truyền thống bán vé số cho Vietlott ra sao, ngoại trừ cách bán vé in sẵn như hiện nay.

Chính vì sức cạnh tranh của Vietlott mà XSKT từ ngày 1/1/2017 đã điều chỉnh lại mức giải thưởng để nâng trị giá giải đặc biệt từ 1,5 tỷ đồng lên 2 tỷ đồng. Chỉ có điều, để giảm mức bù đắp, nhà cái lại giảm giá trị của giải nhì từ 20 triệu đồng xuống còn 15 triệu đồng và giải phụ đặc biệt từ 100 triệu đồng xuống còn 50 triệu đồng.

Có lẽ do bị ràng buộc bởi pháp luật, các công ty XSKT cho tới nay chỉ kinh doanh 1 loại sản phẩm truyền thống. Trong khi đó, Vietlott lại rộng tay hơn. Sau sản phẩm đầu tiên Mega 6/45 hồi giữa năm 2016, họ có thêm giải Max 4D vào cuối năm 2016 và từ ngày 1/8/2017 đưa ra sản phẩm thứ ba là Power 6/55. Nhưng điều làm cho làng XSKT chấn động là Vietlott từ 12 thị trường hiện nay đang mở rộng thêm hoạt động ở 22 tỉnh thành mới.

Trong tình thế đó, các công ty XSKT địa phương bắt buộc phải vùng vẫy để không chỉ tồn tại mà còn phải bảo đảm phần đóng góp cho ngân sách địa phương. Thật ra, các địa phương không bị thất thu ngân sách bởi Vietlott mà ngược lại họ còn được bổ sung thêm các nguồn thu từ Vietlott. Theo xu thế hiện nay, nguồn thu của Vietlott sẽ không ngừng gia tăng.

Trong khi đó, nếu giỏi giang và năng động, phá vỡ được tính ỷ lại và sức ì của thời độc quyền, các công ty XSKT vẫn có thể giữ cho doanh thu không bị sụt giảm quá đáng (lỗ thì họ chẳng thể nào lỗ rồi).

Công ty XSKT Thủ đô coi việc hợp tác với Vietlott như một trong các giải pháp để bảo đảm chỉ tiêu doanh thu. Nhưng thực tế thì mỗi loại hình xổ số có những đặc thù riêng. Xổ số truyền thống chủ yếu sống nhờ mạng lưới bán dạo và các quầy bán ven đường, chứ có bao nhiêu người tới các đại lý cố định mua vé số đâu.

Xác suất trúng giải đặc biệt của XSKT là 1/1.000.000; còn của Vietlott Power 6/55 là 1/28.989.675 (cao gấp 3 lần giải Vietlott Mega 6/45).

Trong khi đó, Vietlott cần phải bán vé qua hệ thống máy chuyên dụng hoặc cho dù có bán online cũng cần phải có máy móc (máy tính, máy in). Vì thế, việc XSKT làm đại lý cho Vietlott là có nhiều giới hạn. Chưa kể việc XSKT làm đại lý cho Vietlott có thể giống như con dao hai lưỡi mà XSKT nắm đằng lưỡi, nếu không khéo léo thì sẽ "nối giáo cho giặc", mở rộng thêm thị trường cho Vietlott.

Quả thật chưa hình dung nổi việc đội hùng binh bán dạo của xổ số truyền thống bán vé số cho Vietlott ra sao, ngoại trừ cách bán vé in sẵn như hiện nay. Có chăng là các đại lý cố định của XSKT sẽ đặt máy để bán thêm Vietlott và nếu làm giỏi thì biết đâu chừng cũng ăn theo bán được thêm vé số truyền thống cho khách hàng tới mua Vietlott.

Suy cho cùng, trong cuộc chiến truyền thống và công nghệ này, các công ty XSKT phải nỗ lực nhiều hơn để tự giải cứu mình. Họ phải hành động theo quy luật thị trường chứ không thể chỉ biết ỉ ôi với chính quyền địa phương để mong gây sức ép kềm chế bước tiến của Vietlott.

Có thể nhà nước sẽ mở rộng đường cho các công ty xổ số truyền thống đa dạng hóa sản phẩm để thu hút thêm khách hàng. Nhưng chuyện trước mắt, cần phải làm ngay và luôn, là XSKT phải thay đổi cả về sản phẩm lẫn cách kinh doanh để ngày càng thêm hấp dẫn hơn.

Thời độc quyền nay đã mãn. Tuy nhiên, hãy tin tôi đi, xổ số truyền thống vẫn còn nhiều cửa để tồn tại – ít nhất là trong nhiều năm nữa.

Phạm Hồng Phước