Khi Will Smith hoá thành võ sĩ

Lễ trao giải Oscar 2022 sẽ được nhớ đến rất lâu vì hai chuyện: cú tát của Will Smith dành cho người dẫn chương trình Chris Rock và những giọt nước mắt sau đó của anh khi nhận tượng vàng. Sự việc đầu tiên xảy ra khi nghệ sĩ hài Chris Rock (MC của Oscar) đang giới thiệu đề cử và công bố giải “Phim tài liệu hay nhất”. Anh hướng về vợ của Will Smith - Jada - rồi nói: “Tôi rất háo hức chờ xem G.I.Jane phần 2”.

Đây là câu đùa không tế nhị của nam MC vì nhân vật trong bộ phim G.I.Jane là một người để đầu trọc, còn Jada rụng tóc do bệnh lý. Thấy vợ bị trêu chọc, Will Smith bước lên sân khấu, tát Chris Rock. Trở về chỗ ngồi, anh còn hét lớn: “Đừng nhắc đến tên vợ tôi bằng chiếc mồm thối của anh”. Sau đó, khi thắng giải nam chính, Will Smith khóc và xin lỗi Viện Hàn lâm Điện ảnh Mỹ cùng những người được đề cử cùng hạng mục.

Sự kiện làm dấy lên tranh cãi ở nhiều góc độ. Có người phản đối cách Will Smith dùng bạo lực, nhưng cũng có người thông cảm, cho rằng anh bị bộc phát cảm xúc do lời đùa quá giới hạn của MC. 

Đây là lần đầu Will Smith giành tượng vàng Oscar sau ba thập niên hoạt động ở Hollywood. Tài tử được tôn vinh với bộ phim King Richard. Sau sự cố ở Oscar năm nay, nhiều người cũng nhắc tới Ali (2001), bộ phim cũng mang về cho Smith đề cử Oscar. 

Trong Ali, nam diễn viên hóa thân thành võ sĩ đấm bốc huyền thoại Muhammad Ali (1942 - 2016). Tác phẩm của đạo diễn Michael Mann có ý nghĩa quan trọng trong sự nghiệp Will Smith và các thông điệp từ bộ phim có thể liên hệ đến sự cố vừa qua.

Chuyện đời của võ sĩ boxing huyền thoại

Ali bắt đầu khi Cassius Clay Jr. (về sau đổi tên thành Muhammad Ali) chuẩn bị đấu với nhà vô địch hạng nặng Sonny Liston (Michael Bentt). Dù gặp sự cố về mắt cũng như phải đương đầu với đối thủ mạnh, Cassius vẫn duy trì ý chí và giành chiến thắng. Anh trở thành nhà vô địch hạng nặng trẻ thứ hai trong lịch sử quyền anh thời điểm đó.

Cuộc đời của Muhammad Ali có đủ chất liệu cho một câu chuyện hấp dẫn, nhưng diễn xuất của Will Smith mới là thứ biến bộ phim trở nên xuất sắc và khác biệt nhiều tác phẩm khác về Ali

Bộ phim đan xen giữa quá trình thi đấu và đời tư của Cassius. Anh đổi tên thành Cassius X do cho rằng Clay là họ mà những người chủ nô đặt khi xưa. Chữ X đại diện cho sự đoạn tuyệt của anh với những cái tên mà người da trắng đặt. Về sau, anh lại đổi tên thành Muhammad Ali để khẳng định sự ủng hộ với Nation of Islam, một tổ chức Hồi giáo của người gốc Á, Phi ở Mỹ. Bản thân võ sĩ cũng cải sang đạo Hồi từ năm 1964.

Thập niên 1960 ở Mỹ gắn liền với phong trào đòi quyền bình đẳng của người gốc Phi, cũng như cuộc vận động phản đối chiến tranh Việt Nam. Muhammad Ali là cái tên nổi bật trong cả hai phong trào. Tự hào sâu sắc với xuất thân của mình, anh nhiều lần cổ vũ cuộc đấu tranh của người Mỹ gốc Phi. Ali thân thiết với Malcolm X (Mario Van Peebles đóng) và rất đau buồn khi nhà hoạt động này bị ám sát vào năm 1965.

Giữa chiến tranh Việt Nam, Muhammad Ali được gọi nhập ngũ nhưng từ chối. Bất chấp bị tước đai vô địch, hộ chiếu và kết án tù, võ sĩ vẫn kiên trì với quan điểm của mình. Câu nói nổi tiếng của anh là: “Tôi không thù ghét gì những người cộng sản ở Việt Nam cả. Không người cộng sản nào ở Việt Nam từng gọi tôi là mọi đen”.

Ali khẳng định sẽ không đi xa hàng ngàn cây số chỉ để “giết những người nghèo”. Thay vào đó, cuộc đấu tranh của anh sẽ ở ngay trên đất Mỹ và hướng về những người chưa có điều kiện sống bình đẳng. Tay đấm trở thành cảm hứng cho phong trào phản đối chiến tranh Việt Nam. Đến năm 1971, Tòa án Mỹ lật ngược bản án và tha cho anh.

Trong đời tư, Muhammad Ali có nhiều mối tình và kết hôn nhiều lần. Tuy nhiên, tất cả chuyện ngoài lề không ảnh hưởng đến khát khao của anh. Phần cuối phim là cuộc đấu lớn nhất của Ali với George Foreman, tay đấm trẻ hơn anh bảy tuổi và đang giữ chức vô địch hạng nặng. Trận đấu được tổ chức ở Zaire (thuộc châu Phi) và thu hút sự chú ý của toàn thế giới.

Màn hóa thân Muhammad Ali cho thấy Smith không chỉ là một ngôi sao hành động dễ mến, mà còn đủ thực lực cho các vai diễn đòi hỏi nội tâm

Will Smith hóa thân huyền thoại

Cuộc đời của Muhammad Ali có đủ chất liệu cho một câu chuyện hấp dẫn nhưng diễn xuất của Will Smith mới là thứ biến bộ phim trở nên xuất sắc và khác biệt nhiều tác phẩm khác về Ali. Tài tử không có gương mặt giống tay đấm huyền thoại nhưng đã nỗ lực hết mình cho vai diễn. Will Smith thời trẻ cao 1m88, nặng 82kg và trông hơi gầy. Do đó, nhiều người nghi ngờ khả năng anh có thể hóa thân võ sĩ hạng nặng. Tuy nhiên, Smith đã luyện tập chuyên chú để tăng 16kg và sở hữu thân hình rắn chắc.

Đạo diễn muốn những cảnh quay chân thực nhất nên ngoài Smith, các diễn viên đóng vai võ sĩ trong phim đều là tay đấm ngoài đời. Áp lực cho tài tử là rất lớn khi phải đóng chung với những người lành nghề và có lực đấm lớn như vậy. Will Smith phải tập đấm bốc cật lực, có khi đến bảy giờ một ngày. Anh học từ cách di chuyển, ra đòn, lẫn các thao tác của võ sĩ boxing vào giữa hiệp.

Những nỗ lực đó đã được đền đáp khi bộ phim ra mắt. Giới phê bình khen ngợi các cảnh chiến đấu trong phim với cách dàn dựng thoát khỏi định kiến “phim võ thuật kiểu Hollywood”. Không còn những cú lia máy và cắt cảnh “ăn gian” để giấu đi đòn thế, Ali mang đến những pha ra đòn thật được thu trọn vào máy quay. Các diễn viên, bao gồm Charles Shufford (vai George Foreman), thậm chí được yêu cầu đấm Smith mạnh nhất có thể.

Để tái hiện khía cạnh đời thường của Ali, Smith dành đến một năm nghiên cứu về cuộc đời ông, cũng như văn hóa Hồi giáo và cách phát âm giống huyền thoại. Trên màn ảnh, anh tái hiện sống động nhiều chi tiết trong cuộc đời Ali. Bên dưới võ đài, Ali nổi tiếng với những phát biểu tự tin về bản thân, khẳng định quan điểm sống mạnh mẽ. Tay đấm cũng mang niềm tin lớn về tôn giáo, cũng như đấu tranh không ngừng nghỉ cho quyền lợi người Mỹ gốc Phi. Những cảm xúc đó đều được Smith bộc lộ chân thực và thuyết phục được người xem.

Với riêng cá nhân tài tử, Ali là màn trình diễn để khẳng định tên tuổi. Will Smith sinh năm 1968, nổi tiếng trong thập niên 1990 nhờ nhiều phim hành động như Bad boys (1995), Independence day (1996) hay Men in black (1997). Màn hóa thân Muhammad Ali cho thấy Smith không chỉ là một ngôi sao hành động dễ mến, mà còn đủ thực lực cho các vai diễn đòi hỏi nội tâm. Nhiều cây bút gọi Ali là cuộc chuyển mình của Smith để thăng tiến về sau trong sự nghiệp.

Ali luôn nằm trong danh sách các phim hay nhất về boxing hoặc về người Mỹ gốc Phi. Tác phẩm tràn ngập những cú đấm lẫn sự căng thẳng của thời cuộc. Có một điểm thú vị xoay quanh nhân vật chính. Trên sàn đấu, Ali không nhân nhượng với đối thủ. Ông sẵn sàng khiêu chiến và chế nhạo không tiếc lời các tay đấm khác. Ở những vấn đề quan trọng (như chuyện nhập ngũ), huyền thoại này không ngại nêu quan điểm, thậm chí công khai chống chính phủ Mỹ. Tuy nhiên, Ali không nổi nóng và cư xử quá trớn trong đời thường. Ông không phải mẫu người thiếu kiềm chế, cũng như không tán thành bạo lực.

Trailer phim Ali:

Thái độ với bạo lực cũng là câu hỏi lớn cho Hollywood sau sự việc của Will Smith ở Oscar. Bạo lực có thể được thanh minh với lý do bảo vệ người thân hay không? Bản thân Will Smith đã công khai xin lỗi Chris Rock, cũng như khán giả, Viện Hàn lâm vì hành động của mình. “Tôi xấu hổ vì hành động ấy không đại diện cho người đàn ông mà tôi muốn trở thành. Không có chỗ cho bạo lực trong thế giới của tình yêu và lòng tốt”, anh viết trên trang cá nhân.

Dù vậy, dư luận vẫn có thể thông cảm cho Will Smith bởi như chính anh đã thừa nhận rằng mình cư xử cảm tính khi vợ bị trêu đùa về bệnh tình. Ranh giới giữa sự hài hước và xúc phạm người khác trong phong cách hài Âu - Mỹ cũng phải được nhìn nhận lại sau sự cố này, nhất là những lời đùa nhắm vào ngoại hình của người khác. 

Ân Nguyễn