Khi trẻ hoãn 'sự sung sướng'

Bé nhà em bốn tuổi, cả năm nay bé hay nín tiểu, nín thường xuyên, ở nhà cũng như ở nơi khác mặc dù toilet sạch sẽ. Thấy bé có biểu hiện nhảy nhảy, đứng ngồi không yên, bắt chéo chân… em nhắc con đi tiểu nhưng bé vẫn lắc đầu. Chỉ đến khi nào không chịu được nữa, chạy không kịp thì tè luôn tại chỗ.

Có lần do nín hoài bé bị đau rát chim, nằm rên hai-ba ngày, kêu đau vùng bụng dưới. Vậy mà vẫn không chừa. Em nên làm gì với tình trạng này? Mai mốt bé có tự sửa không? Nếu không khắc phục thì có sao không?

Thúy Vy
TP.HCM

Những người chăm trẻ đều biết rằng khoảng một tuổi rưỡi trẻ đã nhận biết và có ý thức về việc đi tiểu của mình, bằng cách ra dấu cho mọi người xung quanh. Tầm ba tuổi trở đi, mỗi ngày trẻ thải ra nửa lít đến 1 lít nước tiểu, màu sắc vàng trong. Trừ lúc ngủ thì cứ 2-3 giờ bé sẽ “tè” một lần và khoảng 5-6 lần/ngày. 

Trẻ được xem là nín tiểu khi số lần đi tiểu trong ngày giảm rõ, thỉnh thoảng có các biểu hiện mặt nghệch ra, thân mình vặn vẹo, hai chân “xoắn quẩy” để kìm giữ, đến khi “tức nước vỡ bờ” rồi mới quýnh quáng lao vào phòng vệ sinh hoặc tè dầm tại chỗ. 

Ảnh minh họa.

Nhiều trẻ mầm non, tiểu học mắc chứng nhịn tiểu và nhịn cả uống nước khi đi học vì đủ lý do: lạ lớp lạ trường, trẻ quá mải chơi, sợ… cô giáo, ngại phòng vệ sinh công cộng thiếu ánh sáng, bẩn, quá hôi thối. Về đến nhà mới đi tiểu bù. 

Thực ra, đây là một trong năm giai đoạn phát triển tâm lý tính dục của con người, ở mỗi giai đoạn lại có một vùng kích dục khác nhau. “Vùng kích dục” là phần thân thể nơi tập trung sự khoái lạc tính dục, chẳng hạn “giai đoạn miệng” từ lúc sơ sinh đến 18 tháng tuổi, “giai đoạn hậu môn” từ lúc tuổi rưỡi đến 3, 4 tuổi, “giai đoạn dương vật” từ 4 tuổi đến 7 tuổi…

Ở lứa tuổi này, bé khám phá ra vùng nhạy cảm ở cái “vòi tích” của mình qua việc tắm rửa, cọ xát, đụng chạm (nhiều bé nghiện sờ chim), đồng thời trải nghiệm cảm giác thoải mái, nhẹ nhõm mỗi khi đi tiểu, càng mắc khi được “giải thoát” lại càng thích.

Từ đó bé có ý nhịn tiểu để “hưởng thụ” cảm giác ấy được mạnh hơn, đạt đỉnh cao hơn. Và chúng thường có xu hướng dành cái điều sung sướng ấy cho người mà bé thương, thế nên cha mẹ, ông bà, cô bảo mẫu phải “dỗ” bé đi tè. 

Người thân phải giúp con chấm dứt tình trạng thường xuyên “hoãn cái sự sung sướng” này. Hãy tập cho trẻ có thói quen đi tiểu trong ngày. Hãy tạo ra cho cậu bé niềm vui khi đi tiểu đúng lúc. Cho cầm theo đồ chơi yêu thích, mẹ “trầm trồ”, khuyến khích và chia sẻ sự nhẹ nhõm với bé: “Dễ chịu quá con nhỉ?”, “Ô, nước tiểu màu trong, chứng tỏ con uống đủ nước”, “Con đi sạch sẽ thật đó, không bị văng ra ngoài”... 

Cha mẹ chú ý nhắc nhở trẻ: đi tiêu tiểu cũng quan trọng như nhu cầu ăn uống vậy. Bổ sung nước giúp thận thải các chất cặn bã và làn da bé sẽ mát hơn (bình thường, trẻ sẽ uống từ 100-120ml nước/kg trọng lượng cơ thể/ngày. Nếu tiết trời nắng nóng, trẻ ưa hoạt động, ra mồ hôi nhiều thì cần bổ sung nước nhiều hơn). Giúp bé hiểu rõ tác hại của việc nín tiểu, nhịn khát. 

Nếu gia đình không làm tốt khâu động viên, khích lệ, bé lên tiểu học sẽ gặp căng thẳng khó chịu, thậm chí bị đái dầm, biến mình thành cá biệt trong mắt bạn bè và cô giáo. Để lâu sẽ dẫn đến tình trạng viêm bàng quang.

Xa hơn nữa, nước tiểu lắng đọng có thể gây viêm đường tiết niệu cấp tính bởi vốn dĩ trong nước tiểu lúc nào cũng có vi khuẩn. Khoảng 1 trong 20 trẻ em trai và hơn 1 trong 10 trẻ em gái đã ít nhất một lần bị nhiễm trùng tiểu khi chúng đến tuổi 16. Nhịn tiểu trường kỳ nước tiểu sẽ ứ lại, tích tụ cặn bã, lắng đọng canxi tạo thành sỏi thận.

Hết giai đoạn này, cậu bé sẽ bước qua “giai đoạn tính dục đềm” (7-12 tuổi), hầu hết các cậu bé tự “giác ngộ” và chừa hẳn cái tật nín tiểu. Bạn yên tâm vì đây là sự phát triển bình thường và chuyện nín tiểu hôm nay là cơ sở để sau này cậu bé trở thành một trang nam nhi lành mạnh về thể chất.

Bác sĩ Hoa Tiêu