Khi thời trang Việt bị ‘sờ gáy’

"Cú tát" thẳng mặt

Ngay trước khi NTK người Pháp Alexis Mabille cho rằng chiếc váy mà Lê Thanh Hoà thiết kế cho Vũ Ngọc Anh tại LHP Cannes 2017 sao chép sản phẩm của mình từ trước đó 2 năm, chương trình Fashion Voyage mùa 2 cũng kết thúc và sau đó là NTK Lưu Ngọc Kim Khanh bức xúc vì sản phẩm của mình bị sao chép: “Hơi bực khi thấy thiết kế của mình xuất hiện trên sàn diễn thời trang mà dưới tên NTK khác. Trong ngành với nhau, muốn mượn cảm hứng thì cũng nên hỏi nhau một tiếng, gọi là tôn trọng nhau chứ nhỉ?”

Chia sẻ của NTK Lưu Ngọc Kim Khanh sau khi Fashion Voyage vừa kết thúc

Nhanh chóng sau đó, Lưu Ngọc Kim Khanh bị Hà Nhật Tiến phản pháo bằng cách dẫn chứng rõ những tinh hoa thời trang được anh "kế thừa và phát huy" từ các bậc tiền bối, chứ không phải từ cô. Lưu Ngọc Kim Khanh còn bị quay ngược lại bóc mẽ những thiết kế cô từng "mượn" trước đó.

Thiết kế của NTK Hà Nhật Tiến tại Fashion Voyage 2 mà theo Lưu Ngọc Kim Khanh giống đến hơn 90% thiết kế của cô

Năm 2018, các thiết kế túi xách hình học trong bộ sưu tập Green Code của nhà thiết kế (NTK) Lê Thanh Hòa tại Fashion Voyage bị Thành Long - một sinh viên đang theo học thiết kế tại London tố sao chép. Lời giải thích được phía Lê Thanh Hòa đưa ra là lấy cảm hứng từ xu hướng phụ kiện trong suốt.

Chia sẻ của Thành Long khi phát hiện Green Code (bên trái) giống đến 99% ý tưởng của cậu (bên phải)

Phần nhiều, từ trước đến nay hành động tố đạo nhái các thiết kế thời trang ở phạm vi trong nước vẫn còn có sự nể nang nhau, theo kiểu lên tiếng vì ức quá rồi bỏ. Nhưng sự việc sáng ngày 20/5, khi nhà mốt người Pháp Alexis Mabille lên tiếng và chỉ đích danh NTK Lê Thanh Hòa đã cho thấy một khía cạnh khác, quyết liệt và rõ ràng. Khi thế giới ngày càng phẳng hơn, việc sao chép ý tưởng dễ dàng diễn ra và cũng dễ bị phát hiện hơn.

“Thật xấu hổ cho bạn” có lẽ là lời nhận xét đáng buồn nhất cho một người làm công việc sáng tạo. Nhưng đó không còn là lời nói qua lại, tranh luận ai đúng ai sai nữa mà là "cú tát" thẳng mặt chắc chắn và đanh thép, khiến công chúng giật mình nhìn lại những giá trị mà NTK đã dựng xây trước đó. Nó cũng là lời nhắc nghiêm khắc và phản tỉnh đến những NTK thường "mượn" ý tưởng của người khác.

Phản pháo của NTK Hà Nhật Tiến

Lòng tự trọng - ranh giới giữa sao chép và lấy cảm hứng

“Ranh giới này là một sự vi tế, bạn chỉ có thể đo bằng lòng tự trọng và danh dự nghề nghiệp” - NTK Sĩ Hoàng khẳng định. Anh cho biết, việc NTK tham khảo, theo dõi các xu hướng thời trang đang diễn ra trên thế giới là điều cần thiết để không lạc hậu. Quan trọng là: “Bạn xem người ta làm gì, đến đâu rồi sau đó hãy quên nó đi và sáng tạo ra cái của riêng mình. Tôi nghĩ điều tệ hại nhất với một người làm công việc sáng tạo là khi nhìn vào thiết kế của mình, công chúng lại nghĩ đến người khác”.

Chia sẻ của Alexis Mabille trên Instagram sáng 20/5: "Copy! Vũ Ngọc Anh thật đáng xấu hổ khi diện món đồ nhái do Lê Thanh Hòa copy từ thiết kế Haute Couture của tôi."

Xoay quanh câu chuyện lấy cảm hứng hay mượn ý tưởng, đạo nhái, NTK Hà Linh Thư chia sẻ một cách ý nhị: “Khi bạn mới bắt đầu học vẽ, thầy giáo sẽ cho bạn vẽ chép các loại hoa lá, cỏ cây từ thiên nhiên, hoa văn trên đình chùa. Rồi từ việc vẽ chép đó, bạn sẽ tạo nên những loại hoa lá riêng. Lá của bạn thì không thể giống của tôi được. Việc bạn chịu ảnh hưởng từ thầy, hoặc một người nào đó bạn thực sự yêu mến, có tầm ảnh hưởng là điều không thể tránh khỏi trong công việc sáng tạo. Tuy nhiên, nó chỉ nên ở giai đoạn bạn mới bắt đầu, còn bạn phải tìm câu trả lời cho riêng bản thân. Theo thời gian, bạn phải có hành trình riêng của bạn”.

Thiết kế nằm trong BST Haute Couture Thu-Đông 2015 của Alexis Mabille

“Người Việt thường nể nang nhau, cư xử tình cảm nên dễ bỏ qua cho nhau ngay cả khi mọi việc đã rõ ràng ra đấy. Nhưng liên quan đến quốc tế thì khác, bởi họ có luật bảo hộ trí tuệ chặt chẽ. Trong câu chuyện này, không chỉ uy tín của NTK bị ảnh hưởng mà NTK còn có nguy cơ bị kiện nếu phía đối tác thực sự muốn, họ hoàn toàn có cơ sở” - ông Nguyễn Danh Quý, Giám đốc điều hành Công ty Đào tạo và Quản lý người mẫu quốc tế Nomad MGMT cho biết.

Lê Phan