Khi teen hút thuốc lá

Anh Thế Đức, ở Q. Gò Vấp (TP.HCM), mấy ngày nay căng thẳng vì chuyện cậu con trai 12 tuổi tập tành hút thuốc lá.

Điều khiến anh Đức “lên máu” là thái độ thản nhiên như không của cu cậu: “Các bạn con đứa nào chẳng hút thuốc, sao cha mẹ lo quá thế. Cha cũng hút thuốc đó thôi”. Dù bực mình và lo lắng, gia đình anh Thế Đức đang lên kế hoạch cai thuốc lá cho con trai. Biết là gian truân, nhưng anh chị sẽ quyết tâm, chỉ lo cậu ấm bỏ cuộc. Anh Đức biết mình cũng phải cố gắng cai thuốc làm gương.

Biết con hút thuốc và cùng con cai nghiện vẫn… may chán. Nhiều gia đình, con hút thuốc lén lút, cha mẹ không hề hay biết. Gia đình chị Thảo Loan (TP. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) đã sốc khi nhận được thông báo của nhà trường về việc con gái Thảo Liên, học lớp Tám, gia nhập nhóm bạn chuyên quậy phá ở trường và hút thuốc lá. Thảo Liên đã giấu khéo đến mức ở nhà mọi người vẫn đinh ninh em là cô bé hiền, ngoan.

Để sớm phát hiện teen hút thuốc, cha mẹ cần chú ý các biểu hiện sau:

Những thay đổi về thái độ, hành vi: những đứa trẻ vốn vui vẻ, sôi nổi trở nên trầm tĩnh hoặc ngược lại - những đứa trẻ vốn hiền lành, điềm đạm lại đột ngột trở nên bất an, lo lắng, có những hành vi lén lút có thể là chỉ dấu cho thấy trẻ đã nghiện thuốc lá hay đang gặp vấn đề trong cuộc sống.

Liên tục xin tiền cha mẹ: nếu trẻ liên tục xin tiền tiêu vặt, số tiền xin cũng tăng lên, hoặc tự nhiên thấy tiền mình để trong túi “không cánh mà bay” thì phải đề cao cảnh giác.

Sinh hoạt thất thường: trẻ sẽ lấy nhiều lý do để giải thích việc ăn uống không điều độ. Trẻ sẽ ngủ không ngon giấc bởi trong thuốc lá có chất kích thích làm cho chúng hưng phấn. Trẻ hút thuốc lá không thể che giấu được hoàn toàn mùi khói hoặc răng miệng ố vàng, có mùi khó chịu.

Khi đã phát hiện con hút thuốc, phải có kế hoạch, phương pháp cai thuốc thích hợp với đặc điểm tâm lý của từng đứa trẻ, tránh những câu nói lý thuyết kiểu: “Hút thuốc lá thì 30 năm sau con sẽ bị ung thư phổi”. Đứa trẻ đang hút thuốc lá chưa quan tâm tới viễn cảnh 30 năm sau. Những câu khuyên nhủ dành cho teen phải chính xác, cụ thể và thể hiện thiện chí của cha mẹ.

Phải thật sự kiên trì: cai thuốc lá không phải chuyện ngày một ngày hai, nhất là đối với những trẻ ương bướng, không hợp tác. Cha mẹ phải chuẩn bị tâm lý sẵn sàng đối mặt với những trở ngại để đồng hành với con. Hãy khuyến khích con kịp thời, dù con chỉ có một chút tiến bộ. Kích thích lòng tự trọng và tự tin của trẻ. Nếu trong gia đình có người hút thuốc, hãy làm gương, cùng trẻ cai thuốc. Người lớn làm được thì trẻ mới tâm phục, khẩu phục.

Chuyển hướng quan tâm của trẻ: khi trẻ thèm thuốc lá, cha mẹ nên đưa cho con một ít kẹo chewing-gum hoặc đồ ăn để trẻ phân tâm. Hãy cùng trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời hay đi du lịch, chơi thể thao, hướng trẻ vào những hoạt động trẻ yêu thích. 

(giảng viên tâm lý)