Khi máy bay không người lái thi nhau bay rợp đồng

Nông dân tỉnh Tiền Giang sử dụng máy bay không người lái chăm sóc vườn cây ăn trái - Ảnh: Huỳnh Lợi

Năng suất bằng cả trăm người

Hiện tại, đồng bằng sông Cửu Long đang vào vụ lúa đông xuân nên drone xuất hiện khá nhiều trên các cánh đồng để rải phân, phun thuốc. Ông Nguyễn Thanh Tuấn - ở xã Kiên Bình, huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang - cho hay, trước đây, mỗi khi cần gieo sạ khoảng 500ha lúa, chủ ruộng phải thuê hàng chục nông dân rải phân, phun thuốc, rải lúa giống cật lực trong nhiều ngày. Còn hiện nay, nhà nào có nhiều ruộng cũng sắm máy bay, năng suất trong 1 giờ của 1 drone bằng cả chục người làm trong 1 ngày. Hiện nhà ông Tuấn có 2 chiếc drone.

Theo ông Lê Hữu Toàn - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kiên Giang - qua thống kê sơ bộ, toàn tỉnh có gần 700 chiếc UAV phục vụ trong nông nghiệp, tập trung ở các huyện Hòn Đất, Giang Thành, Giồng Riềng.

Ông Huỳnh Văn Dũng - Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp, Dịch vụ Kiến Thành (huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang) - cho biết, hợp tác xã được cơ quan nhà nước hỗ trợ mua drone và hướng dẫn 120 xã viên cách vận hành chúng để gieo sạ, bón phân, phun thuốc: “Nhờ có máy bay và các thiết bị khác, việc làm nông hiện giờ không còn cực nhọc như xưa nữa”.

Không chỉ được dùng để hỗ trợ việc trồng lúa và hoa màu, UAV, drone còn được các nhà vườn tận dụng để chăm sóc cây ăn trái. Ông Đặng Văn Lòng - ở xã Tân Thành, huyện Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp - cho hay, đa số nông dân ở Lai Vung sống bằng nghề trồng quýt đường và quýt hồng. Tới mùa sâu bệnh, việc phun thuốc lên ngọn, cành trên cao theo phương pháp truyền thống khiến nước thuốc dễ rớt xuống người, bay vào mắt. Do đó, việc dùng máy bay rất tiện lợi, bảo đảm an toàn sức khỏe cho nông dân.

Do không phải ai cũng đủ tiền mua drone, UAV nên dịch vụ cho thuê chúng ở vùng đồng bằng sông Cửu Long cũng khá phát triển. Anh Ngô Hoàng Long - ở ấp Mỹ Điền, xã Phú Điền, huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp - cho biết, một số thành viên của Chi đoàn Thanh niên ấp Mỹ Điền đã góp vốn để mua 1 chiếc drone làm dịch vụ. Nông dân chỉ cần gọi điện thoại đặt lịch là tổ phun xịt của chi đoàn sẽ xếp lịch, bay thuê. Mỗi ngày, 1 chiếc drone có thể phun xịt cho cả trăm công lúa, giá thuê phun thuốc khoảng 120.000 đồng/ha, rất rẻ so với việc thuê nhân công phun thuốc theo phương pháp truyền thống.

Nông dân huyện Giang Thành, tỉnh Kiên Giang dùng máy bay không người lái để phun thuốc trừ sâu - Ảnh: Phú Hữu

Quản lý chặt đề phòng tai họa

Bên cạnh sự tiện lợi, máy bay không người lái cũng gây bất an cho người dân. Mới đây nhất, ngày 20/11, chiếc drone do nông dân M.V.L. điều khiển để phun thuốc cho cánh đồng dọc đường kênh đã va vào ông B.V.T đang chạy xe máy. Nạn nhân bị cánh quạt của drone chém vào đầu, mặt, cổ, tử vong vào ngày hôm sau.

Trước đó, chiều 13/10, một người dân ở tỉnh Long An điều khiển drone phun thuốc thì máy bay va vào đường dây điện 110kV, làm mất điện 76.000 hộ và cơ sở sản xuất, kinh doanh ở các huyện Tân Thạnh, Mộc Hóa, Vĩnh Hưng, Tân Hưng và thị xã Kiến Tường trong nhiều giờ. Trong năm 2024, Công ty Điện lực tỉnh Long An đã phải làm việc với 148 khách hàng có drone nhằm cảnh báo về an toàn lưới điện cao áp khi sử dụng thiết bị bay. Ngành điện lực tỉnh cũng cắm nhiều biển cấm drone bay vào đường dây điện.

Sau vụ drone gây chết người, UBND tỉnh Kiên Giang đã chỉ đạo các ngành chức năng đưa ra các phương án quản lý thiết bị bay drone, sao cho vừa có hiệu quả trong nông nghiệp, vừa bảo đảm an toàn. Chẳng hạn siết chặt quản lý việc mua bán, ban hành quy định cấp bằng lái, chứng chỉ bay, tập huấn định kỳ cho chủ drone, người điều khiển drone.

Ông Lê Hữu Toàn cho hay, số chiếc drone được dùng trong nông nghiệp ngày càng tăng, nhưng cơ quan chức năng khó nắm bắt thông tin về chúng. Do trước đây chưa có quy định cụ thể về việc đăng ký, cấp phép và quản lý drone trong lĩnh vực nông nghiệp nên Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng như Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh chưa có thẩm quyền cấp phép hoạt động cho các thiết bị này cũng như xử lý chúng.

Ông thông tin: “Ngày 27/11/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Phòng không nhân dân. Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025. Đây là cơ sở pháp lý để tận dụng tối đa lợi ích, hạn chế đến mức thấp nhất tác hại của drone. Luật này quy định “máy bay, phương tiện bay khác phải được đăng ký trước khi đưa vào khai thác, sử dụng; việc cấp phép bay phải phù hợp với thông số kỹ thuật, mục đích sử dụng của máy bay không người lái, phương tiện bay khác, khả năng quản lý, điều hành, giám sát hoạt động bay và bảo đảm về quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, an toàn hàng không và lợi ích công cộng”.

2 chiếc máy bay không người lái phun thuốc bảo vệ thực vật trên cánh đồng miền Tây Nam Bộ - Ảnh: Huỳnh Lợi

Ông Phan Hoàng Vũ - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau - đánh giá, máy bay không người lái mang lại nhiều lợi ích cho sản xuất lúa, đặc biệt là tiết kiệm giống, tăng năng suất và giảm thiểu tác động môi trường. Tuy nhiên, để khai thác tối đa lợi ích của loại phương tiện này, cần có một hệ thống quản lý chặt chẽ, bảo đảm các thiết bị được sử dụng đúng mục đích và tuân thủ các quy định về an toàn.

Ông Bùi Văn Mến - Phó chủ tịch UBND huyện Giang Thành, tỉnh Kiên Giang - cho biết, ở huyện có khá nhiều drone. UBND huyện đã ra công văn quy định, người dân chỉ được bay drone ở phía nam kênh Vĩnh Tế, không được bay ở bờ bắc kênh này. Ông nói: “Theo tôi được biết thì bà con chỉ tập vài lần là đem drone ra bay nên chưa bảo đảm an toàn. Người sử dụng drone cần phải được tập huấn và cấp bằng lái hoặc chứng chỉ tập huấn định kỳ để quy trách nhiệm. Nếu phát hiện người bay drone không có bằng hoặc giấy chứng nhận bay, đoàn kiểm tra có thể lập biên bản xử phạt hoặc bắn hạ thiết bị bay để răn đe. Có như vậy, việc quản lý drone mới đi vào nền nếp”.

Phú Hữu - Huỳnh Lợi