Khi gian lận trở thành thói quen

Cộng đồng học sinh và phụ huynh tới hôm nay vẫn chưa ngớt bàn tán sự việc nữ sinh M.C. - học sinh một trường phổ thông tại TPHCM tố đề tài khoa học của mình tham dự cuộc thi Genius Olympiad 2023 (diễn ra tại Mỹ) bị một học sinh và giáo viên trường khác “đánh cắp” mang đi thi và đoạt giải.

Ban tổ chức kỳ thi Genius Olympiad đã gửi thư tới M.C. và người giám hộ, cho biết sẽ rút lại Huy chương Đồng của nam sinh đoạt giải và tước quyền tham gia hướng dẫn học sinh của người thầy. Trong bức thư, Ban tổ chức khẳng định mức độ giống nhau giữa hai dự án lên tới 86% về nội dung.

Bài dự thi ban đầu của M.C. với số báo danh 2190

Bài dự thi có số báo danh 2190 với cùng chủ đề và trùng 86% nội dung bài của M.C. được đổi tên thí sinh dự thi khi vào vòng trong

Cú sốc đầu đời của 2 đứa trẻ

Trao đổi với chúng tôi, chuyên gia tâm lý Hoàng Thị Thu Nhiên -  Trung tâm hỗ trợ cộng đồng Thu Nhiên Better Minds - cho biết bà quan tâm theo dõi sự việc và thấy rõ sự gian lận. Tuy nheo bà Nhiên, 2 học sinh đang gánh chịu những ảnh hưởng tâm lý tiêu cực, cần quan tâm giúp đỡ các em. Trường hợp của M.C., nữ sinh này sẽ cảm thấy mất niềm tin vào xung quanh, vào thầy giáo của em. Còn nam sinh bị tố "đạo văn" cũng nhận những cú “sốc” khi hứng những ý kiến trái chiều trên mạng xã hội. 

Lỗi từ người lớn, nhưng 2 đứa trẻ đang chịu hậu quả nặng nề. Chuyên gia Thu Nhiên cho rằng cha mẹ, giáo viên cần nhìn nhận lại chính xác sự việc để tránh tổn thương 2 học sinh, đồng thời hỗ trợ các con vượt qua bài học đầu đời này một cách nhanh chóng.

Phó giáo sư Nguyễn Hoài Nam - giảng viên trường Đại học Y Dược TPHCM - nhìn nhận, thực tế, sự gian lận như vụ việc trên lâu nay không hiếm. Nhiều cha mẹ muốn con tham gia các cuộc thi mang tính quốc tế để “làm đẹp” hồ sơ du học và họ sẵn sàng thuê người viết, thuê người lên ý tưởng cho con đoạt giải. Mong ước của cha mẹ quá lớn đè nặng lên vai học sinh, dẫn tới nhiều chuyện tương tự như vậy. Bệnh thành tích trong giáo dục vẫn nặng nề. Nhiều phụ huynh, thầy cô muốn con em mình tham gia nhiều kỳ thi khác nhau để được hãnh diện với các giải thưởng.

Ông Nguyễn Hoài Nam cho rằng cách tốt nhất là mỗi phụ huynh cần trang bị cho con kỹ năng sống thật, kỹ năng làm việc khi trưởng thành là trung thực.

Thói quen xấu từ nhà trường tới xã hội?

Bà Thu Nhiên chia sẻ, sự việc không chỉ ảnh hưởng tới tâm lý của 2 đứa trẻ mà nó đưa ra bức tranh chung đó là thói quen gian lận, thiếu trung thực. Trong thi cử, gian lận là vấn đề phức tạp tồn tại từ lâu, do nhiều nguyên nhân cả khách quan và chủ quan. Yếu tố khách quan bao gồm áp lực từ phía cha mẹ, thầy cô và xu hướng xấu trong cộng đồng học sinh, khiến các em quen với cái xấu và nghĩ rằng đó là bình thường.

Trong quá trình làm việc, bà Nhiên gặp nhiều trường hợp bị trầm cảm, stress vì bị đạo văn, đạo ý tưởng. Có những học sinh bị cô lập vì khi làm bài tập không cho bạn chép. Bà Nhiên từng điều trị tâm lý cho một học sinh tại Hà Nội. Em bị căng thẳng, sợ đi học vì bị bạn bè xung quanh cô lập do “không cho bạn xem bài”. Nhóm bạn đã nói xấu và kêu gọi tẩy chay nữ sinh, khiến em bị áp lực tâm lý nặng nề. May mắn là gia đình phát hiện sớm và tìm phương cách hỗ trợ tâm lý đồng thời có biện pháp ngăn chặn.

Theo chuyên gia tâm lý, thói quen gian lận từ khi ngồi trên ghế nhà trường, có thể đi theo học sinh tới khi các em trưởng thành, đi làm. Có trường hợp bạn trẻ đưa ra ý tưởng kinh doanh nhưng bị gạt đi và ép rời khỏi vị trí làm việc. Sau đó, ý tưởng ấy được thực hiện nhưng người khác đứng tên. Thói quen này cũng thể hiện rõ trên thị trường hàng hóa khi có hàng trăm sản phẩm nhái, đạo các thương hiệu, nhãn hàng lớn...

Bà Nhiên khẳng định, cha mẹ, thầy cô đều muốn điều tốt nhất đến với con, nhưng cần tốt nhất bằng năng lực của con chứ không phải tốt như cách một số người lớn mong muốn.

Ông Nam cho rằng, với những kỳ thi như Genius Olympiad, cha mẹ, thầy cô nên coi đó là sân chơi trải nghiệm cho trẻ, thay vì tìm mọi cách đoạt giải, vừa tạo áp lực cho trẻ, vừa có thể xảy ra những tình huống không đáng có như câu chuyện của 2 học sinh ở TPHCM, ảnh hưởng đến uy tín của ngành giáo dục.

Ngọc Anh