Khi con Vàng của lão Hạc bị 'tẩy'

Những dự án điện ảnh gây tranh cãi ngay từ khâu tuyển chọn diễn viên không phải là chuyện lạ ở Việt Nam, nhưng tranh cãi nổ ra quanh việc chọn lựa một chú chó thì đây là lần đầu mới có, trong dự án Cậu Vàng - một bộ phim tái hiện câu chuyện của nhân vật lão Hạc trong văn học lên màn ảnh. 

Dự án do đạo diễn Trần Vũ Thủy thực hiện, theo tâm nguyện nhiều năm của người cha vợ quá cố - NSND Bùi Cường, nhằm tri ân cố nhà văn Nam Cao - tác giả truyện ngắn Lão Hạc. Phim dự tính bấm máy tháng Chín và dự kiến ra mắt khán giả vào cuối năm tới.

Việc chọn chú chó giống Shiba Inu của Nhật vào vai chú chó ta của đoàn phim Cậu Vàng đã khiến dư luận ồn ào phản đối

Vì nhân vật cậu Vàng trong kịch bản, theo đánh giá của đạo diễn Trần Vũ Thủy, “là vai đặc biệt khó và chiếm vị trí quan trọng trong tác phẩm, đòi hỏi phải có một chú chó thực sự thông minh, nhanh nhẹn, nhiều kỹ năng và biết thể hiện cảm xúc. Ở Việt Nam, việc tìm được một chú chó đảm bảo các tiêu chí như trên là không hề dễ dàng”, nên việc tuyển chọn diễn viên động vật vào vai này đã được tiến hành vào hai ngày cuối tuần qua tại Hà Nội và chú chó tên Vàng ngoài đời, 2 tuổi, đã trúng tuyển.

Tranh cãi lập tức nổ ra khi dư luận phát hiện chú chó được chọn vào vai cậu Vàng thuộc giống chó Nhật Shiba Inu, rất đắt tiền, giá thị trường khoảng 40-50 triệu đồng/con, thậm chí hơn 100 triệu đồng/con, trong khi ai từng đọc truyện ngắn Lão Hạc đều biết Vàng là chú chó ta mà vì nghèo khổ, lão Hạc phải bán Vàng đi với giá rẻ mạt. Việc đoàn phim chọn một động vật bốn chân có gốc gác từ nước ngoài vào vai một “nhân vật” rặt Việt, ngoại hình cũng khác xa hình dung về cậu Vàng trong văn học, khiến dư luận nảy sinh sự nghi ngờ về tính xác thực của bộ phim.

Hành động “tẩy” nhân vật của đoàn phim Cậu Vàng phần nào gợi nhớ đến việc Hollywood từng “tẩy trắng” nhân vật trong phim bằng cách mời các diễn viên da trắng thủ vai những nhân vật thuộc các chủng tộc, màu da khác, để rồi phải hứng chịu làn sóng chỉ trích của người xem. Tất nhiên, chẳng thể cực đoan lập luận theo kiểu liên tưởng, “Lão Hạc mà mua được chó giống Shiba Inu thì chắc cũng giàu có quyền lực lắm” hay “Lão Hạc bán Vàng, có khi đủ tiền mua cả cái đồn điền cao su cho con trai làm chủ”, để phản đối chuyện chọn chó Shiba Inu đóng vai cậu Vàng. Nhưng thiết nghĩ, việc lựa chọn một diễn viên vào vai, dù là con người hay động vật, vẫn cần sự tương đồng, ít nhất về mặt gốc tích, bởi phim ảnh vốn đề cao sự chân thật.

Việc chọn một diễn viên có nguồn gốc ngoại lai vào một vai diễn “nội địa”, tuy không vi phạm bất cứ quy định pháp lý nào, nhưng chắc chắn sẽ tạo độ “vênh” khi lên phim, chưa kể đó còn là tiền đề, là mầm mống gây tranh cãi ồn ào không đáng có mà nếu không khéo còn có khả năng khơi mào cho làn sóng tẩy chay bộ phim. Đoàn phim Cậu Vàng ắt hẳn đã kỳ công tuyển chọn, nhưng e rằng công sức đó có thể “đổ sông đổ biển” khi mà ngay “chất liệu đầu vào” đã không thuyết phục được công chúng - những người sẽ chi tiền mua vé xem phim. 

Hương Nhu