Khen thưởng, vinh danh nghệ sĩ: Làm sao để ngưng những nốt nhạc buồn?

Nhà văn Nguyễn Văn Thọ (phải) và em trai - đạo diễn, NSND Nguyễn Thước nhận Giải thưởng Nhà nước hôm 19/5 ở Nhà hát Lớn Hà Nội

Nhà văn Nguyễn Văn Thọ một trong số 114 tác giả nhận giải thưởng Nhà nước, giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật vào ngày 19/5 , nhưng đến nay vẫn chưa nhận được tiền thưởng đã dùng từ “chua xót” để mô tả câu chuyện của ông và nhiều đồng nghiệp. Bởi khoản tiền thưởng này không chỉ là vinh dự, mà còn có giá trị trong cuộc sống, chăm sóc sức khỏe của họ khi tuổi đã cao. Trong đó, có nhiều người còn gánh chịu hậu quả của chiến tranh.

Trước đây, các tác giả được nhận tiền thưởng chỉ sau 1 tháng kể từ ngày được vinh danh, nhận giải. Sự chậm trễ này được lý giải rằng ngày 6/4, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) gửi công văn đề nghị Bộ Tài chính bổ sung dự toán ngân sách Nhà nước năm nay là hơn 30,8 tỷ đồng để chi trả tiền cho 114 tác giả.

Nhưng Bộ Tài chính lý giải, theo quy định tại Nghị định số 90/2014 và Nghị định số 133/2018 (sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 90), thì tiền thưởng cho các giải này được bố trí trong kinh phí của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan Chính phủ, Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương theo quy định của pháp luật.

Sau đó, Bộ tài chính cũng cho biết không có quy định giao dự toán cho Bộ VH-TT&DL để chi thưởng, dựa vào hồ sơ Bộ VH-TT&DL trình lên.

Đến ngày 14/9, trong công văn gửi Phó Thủ tướng Lê Minh Khái và Thủ tướng Phạm Minh Chính, Bộ Tài chính đề nghị Bộ VH-TT&DL bổ sung báo cáo danh sách tên cá nhân nhận thưởng kèm theo thông tin đơn vị, cơ quan tương ứng theo phân cấp ngân sách nhà nước hiện hành; đồng thời phân định rõ nguồn ngân sách trung ương, địa phương gửi Bộ Tài chính tổng hợp báo cáo cấp có thẩm quyền bổ sung kinh phí theo quy định.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng cùng các tác giả, thân nhân tác giả được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh vào tháng 5/2023

“Sự việc các văn nghệ sĩ được vinh danh nhưng không nhận được tiền thưởng trong 4 tháng, trong khi đó trước đây chỉ cần 1 tháng, là bình thường?”, “Điều gì đã khiến các cơ quan liên quan không quyết liệt để đi tìm câu trả lời thỏa đáng?” là những câu hỏi mà dư luận đang đặt ra với cơ quan quản lý, từ trung ương đến địa phương. Trong khi đó, luật định đã được ban hành rõ ràng.

Số tiền thưởng chắc chắn sẽ đến với các văn nghệ sĩ trong tương lai gần. Nhưng sự bức xúc, những cảm xúc tiêu cực đã hiện diện trong dư luận. Đó là điều không đáng có, đối với một giải thưởng danh giá hàng đầu của một quốc gia.

Nếu cơ quan quản lý có đủ trách nhiệm, sự nhạy cảm thì điều này đã không xảy ra. Rõ ràng, khi các cơ quan có động thái sớm hơn, nếu có vướng mắc, chắc chắn sẽ có đường hướng xử lý sớm hơn, chứ không phải chờ đến hiện tại. 

Hà Anh