Khen ngợi "Con làm tốt lắm" là sai lầm nghiêm trọng, có thể làm trẻ không phát triển tư duy

Có lẽ bạn dùng những lời khen đó với con vì bạn tin rằng điều đó sẽ khuyến khích trẻ học và làm tốt hơn, nhưng sự thật thì không phải vậy đâu.

Khen ngợi có thể làm trẻ không phát triển tư duy

Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, lời khen ngợi như vậy không hữu ích và còn có thể làm hư trẻ. Nhà nghiên cứu của đại học Stanford – Carol Dweck cho biết, những đứa trẻ thường được khen sẽ luôn nhìn nhận mọi việc quá dễ dàng mà Carol gọi đó là “tư duy cố định”.

Những đứa trẻ này luôn sợ mình sẽ phạm phải sai lầm, không thể nỗ lực hơn và đặc biệt là không muốn nghiêm túc làm việc vì trẻ có một suy nghĩ là chúng đủ thông minh để làm tốt tất cả mọi thứ rồi.

Khi bạn khen một đứa trẻ thông minh, bạn không giúp chúng thông minh hơn đâu. Trẻ em “thông minh” sẽ nghĩ rằng nỗ lực là một cái gì đó mà chỉ có những người kém thông minh mới phải làm để đạt được kết quả tốt mà thôi.

Thay vào đó, chúng ta cần phải đưa ra những lời khen ngợi cụ thể hơn và tập trung vào việc ảnh hưởng của lời khen đó ra sao. Ví dụ như: “Mẹ thấy con đã rất cố gắng khi đưa những từ hay thế này vào đoạn mở bài của con. Con làm tốt lắm”.
Hoặc chúng ta có thể làm cho nỗ lực và kết quả của trẻ rõ ràng hơn trong suy nghĩ của trẻ bằng cách hỏi: Hãy nói cho mẹ biết con đã làm như thế nào để làm được điều tuyệt vời như vậy?

Khen ngợi đúng sẽ thay đổi suy nghĩ của trẻ như thế nào?

Khen ngợi đúng cách là cả một quá trình đòi hỏi rất nhiều nỗ lực của cha mẹ để có thể giúp trẻ phát triển “tư duy tăng tưởng”. Khi được khen ngợi, khuyến khích đúng cách, trẻ sẽ tin rằng trí thông minh của mình có thể được phát triển thông qua việc thực hành và việc học của trẻ sẽ trở nên tốt hơn.

Nghiên cứu đã chứng minh những trẻ có suy nghĩ như trên sẽ có kết quả tốt hơn so với những trẻ đồng trang lứa cả về học tập, thi cử  cũng như về các kĩ năng phát triển quan trọng khác như sự bền bỉ hay tính kiên nhẫn.

Cũng với tinh thần đó, khi trẻ nói rằng chúng không thể làm việc gì đó, cha mẹ hãy kiên quyết xóa suy nghĩ bi quan đó khỏi đầu trẻ và giải thích cho con rằng chúng có thể làm được, chỉ là chúng chưa làm điều đó mà thôi.

Hành động của cha mẹ và giáo viên cần phải đồng nhất

Nên khen ngợi trẻ như thế nào để trẻ thấy những thành tựu mà trẻ đạt được là rất quan trọng trong việc định hình tính cách và bản thân con người của trẻ. Giáo viên và phụ huynh là những người có ảnh hưởng lớn nhất trong cuộc sống của trẻ, tầm quan trọng của việc giáo dục cả ở trường lẫn ở nhà đều rất lớn trong việc nuôi dạy trẻ.

Giáo viên có thể khen ngợi một nhóm học sinh vì chúng đang cố gắng giải một đề toán phức tạp hơn là việc chúng tìm ra được đáp án hay không. Giáo viên cũng có thể khuyến khích học sinh chia sẻ phương pháp giải cũng như cách mà họ suy nghĩ cho cả lớp cùng tham khảo.

Như Carol Dwerk đã nói: Nếu cha mẹ muốn cho con em mình một món quà, điều tốt nhất mà họ có thể làm là dạy cho con cái cách tiếp nhận các thách thức, sửa chữa từ những sai lầm và tiếp tục nỗ lực học tập.

Minh Anh