Khẩu trang nào ngăn được bụi mịn?

Bụi mịn nên dùng khẩu trang đạt chuẩn N95, N99

Mức ô nhiễm không khí nghiêm trọng tại TP.HCM và Hà Nội được Tổ chức quốc tế giám sát chất lượng không khí AirVisual cảnh báo ở ngưỡng có hại cho sức khỏe. do nồng độ bụi siêu vi PM2.5 (bụi mịn) hiện ở mức 102,7 µg/m³. 

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cơ thể con người chỉ có cơ chế tự bảo vệ với bụi hạt có kích cỡ lớn hơn 10 micromet, tuy nhiên với các kích cỡ bụi từ 0,01 đến 5 micromet sẽ bị giữ lại trong khí quản và phế nang.

Bụi mịn PM2.5 (có đường kính nhỏ hơn 2,5 micromet) là chất gây ô nhiễm nguy hiểm nhất đối với sức khỏe con người. Bụi mịn có thể xâm nhập sâu vào cơ thể người do có kích thước siêu nhỏ và ảnh hưởng sức khỏe nhiều người hơn bất kỳ chất gây ô nhiễm nào khác, ngay cả ở nồng độ thấp.

Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Lê Huy Bá, Nguyên viện trưởng Viện khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường cho rằng, khẩu trang thông thường như khẩu trang vải, khẩu trang y tế, không thể lọc được bụi mịn PM2.5. Theo kết quả  thử nghiệm trong phòng thí nghiệm thì khả năng lọc bụi mịn của các khẩu trang này chỉ được 20-40%.

Riêng khẩu trang than hoạt tính hay màng lọc thì chống được bụi mịn khá hơn và một số loại khí độc hai ở mức rất hạn chế. Khẩu trang than hoạt tính có van thở thì ngoài công dụng như khẩu trang than hoạt tính thì khi thở sẽ nhẹ nhàng hơn, không thấm nược mùi hôi của miệng vào khẩu trang.

Theo viện Khoa học An toàn và Vệ sinh lao động Mỹ khuyến nghị mọi người nên chọn những loại khẩu trang được chứng nhận về khả năng lọc bụi kích thước nhỏ như N95, N99. Tiêu chuẩn N95 có nghĩa là loại khẩu trang này lọc được 95% các loại bụi có trong không khí, kể cả bụi siêu mịn. Còn N99 sẽ lọc được 99% các vật chất có trong không khí, ngăn cản gần như tuyệt đối các loại vi khuẩn và virus.

Ngoài ra, hai loại khẩu trang này còn ngăn ngừa được giọt bắn nhỏ và qua không khí. Cũng chính vì vậy loại khẩu trang này còn được chỉ định cho các nhân viên y tế sử dụng khi trực tiếp chăm sóc, tiếp xúc gần với bệnh nhân có bệnh lây truyền qua không khí.

Nếu người dân không có tiền mua khẩu trang đạt chuẩn N95, N99 thì có thể dùng mẹo để giúp tăng khả năng lọc bụi mịn của khẩu trang y tế. Mẹo này dựa trên một số nghiên cứu của đại học Thammasat, Thái Lan. Cụ thể, người dân có thể đeo hai cái khẩu trang y tế hoặc lót một lớp khăn giấy ở bên trong khẩu trang y tế sẽ tăng độ lọc bụi mịn lên đến 90%. Xin lưu ý chỉ 2 lớp là đủ, nếu đeo nhiều hơn sẽ có tác dụng ngược.

Ma trận về khẩu trang chống bụi mịn

Nắm bắt nhu cầu của người dân, thị trường xuất hiện khá nhiều điểm rao bán các khẩu trang "chuyên dụng, chống bụi mịn đến siêu mịn" với nhiều mức giá, mẫu mã khác nhau. Sản phẩm nào chống được bụi mịn nhiều thì giá càng cao. 

Ghé một cửa hàng bảo hộ lao động trên đường Nguyễn Thái Bình (Q.1), khi hỏi về khẩu trang chống bụi mịn, khí độc, người bán cầm hộp khẩu trang có chữ Pitta Mask, được cho là của Nhật cho biết, nguyên liệu từ polyurethane, nhờ công nghệ màng lọc mắt lưới 3 chiều, tỷ lệ lọc giữ bụi, phấn hoa lên tới 99% nhưng vẫn dễ thở, giá 40.000 đồng/hộp 3 cái. Sản phẩm chi chít tiếng Nhật, bên ngoài bao bì không hề có nhãn phụ hay thông tin gì về sản phẩm.

Riêng khẩu trang đạt chuẩn N95, N99 hiện nay có khá nhiều dòng. Nếu là hàng Việt Nam đạt chuẩn N95 của NeoMask chỉ có giá 32.000đ/sản phẩm, nhưng nếu là hàng ngoại nhập đạt chuẩn N95 có giá đến từ khoảng 35.000đ/sản phẩm (thuộc hãng Cambridge Mask Co).

Tuy nhiên, hiện có một thực trạng, nhiều người rao bán khẩu trang than hoạt tính là khẩu trang N95, N99 chống được bụi mịn. Chẳng hạn, tại trang thương mại điện tử Lazada, rao bán khẩu trang 3M - 8210 là khẩu trang đạt chuẩn N95 chống được bụi siêu mịn nhưng chỉ có giá 100.000đ/5 cái.

Nhiều nơi quảng cáo khẩu trang than hoạt tính là khẩu trang chống bụi mịn

Tại các trang mạng khác cũng rao bán nhiều loại khẩu trang 3M đạt chuẩn N95 như 3M–8247, 3M–8822, 3M–9042, 3M–9001… mỗi dòng có giá khác nhau vì sản phẩm có van hoặc không van, nếu có van thì sẽ ngăn được bụi mịn cao. Giá bán cũng khá loạn, chẳng hạn cùng dòng 3M–8247 có cửa hàng bán giá 85.000 đồng/sản phẩm, nhưng có cửa hàng chỉ bán giá 25.000 đồng/sản phẩm. Tất cả đều được khẳng định hàng Mỹ nhưng sản phẩm không hề có thông tin gì ngoài các thông số khó hiểu.

Cầm khẩu loại khẩu trang này đến Trung tâm thiết bị PCCC 4/10 (thuộc Sở Cảnh sát PCCC TP.HCM) được biết chỉ là khẩu trang… than hoạt tính, có giá 40.000 đồng/sản phẩm, chỉ hỗ trợ thở ở những nơi nhiều bụi hoặc ít. Loại than hoạt tính này lọc đươc nhiều loại hóa chất, khí độc nhưng điều kiện than chất lượng, than hoạt tính đủ. Sản phẩm giá rẻ, nguồn gốc trôi nổi không thể đảm bảo than hoạt tính trong phin an toàn, được kiểm định rõ ràng.

 “Người dân cần cẩn trọng khi mua khẩu trang trực tuyến vì tỉ lệ mua phải hàng "dỏm" rất cao. Nếu cần mua thì nên mua tại các quầy thuốc, cơ sở y tế, các trung tâm uy tín” - Trung tâm thiết bị PCCC 4/10 cho biết.

Thanh Hoa