Khắp sân khấu tưng bừng ngày giỗ Tổ

NSND Huỳnh Nga

Từ năm 2010, ngày giỗ tổ sân khấu đã được chọn là Ngày Sân khấu Việt Nam. Đây là ngày duy nhất trong năm các nghệ sĩ ở mọi loại hình sân khấu dù có bận rộn đến mấy cũng cố gắng thu xếp để được về thắp nhang trên bàn thờ Tổ và gặp gỡ bạn bè đồng nghiệp.

Nghệ sĩ Minh Béo và ca sĩ Long Nhật

Năm nào sân khấu (SK) Nụ cười mới cũng đầy ắp nghệ sĩ đến cúng tổ vì cách tổ chức chuyên nghiệp với đầy đủ các lễ tiết trang trọng nhất. Dàn nghê sĩ quy tụ về đây cúng tổ khá đông với các tên tuổi như: Thanh Thúy, Thân Thúy Hà, Đỗ Hải Yến, Bảo Thy, Trang Pháp, Thu Thủy… Các nghệ sĩ sau khi thắp hương dâng lễ đều nán lại để nhận lộc tổ, cờ lễ và dùng bữa cùng nhau thể hiện tinh thần đoàn kết gắn bó trong nghề.

Sao nhí Phương Mỹ Chi cũng tham gia lễ giỗ Tổ

Ngày Giỗ Tổ năm nay cũng "ghi nhận" thêm khá nhiều sự kiện mới. Năm nay SK thành phố có thêm đến bốn địa chỉ mới để các nghệ sĩ cùng họp mặt tưởng nhớ Tổ Tiên, ôn cố tri tân gồm: SK Sen Hồng, SK Sao Minh Béo, SK Tâm Ngọc và SK kịch KC. Một điều khá đặc biệt ở SK kịch Kim Chi: đây là lần đầu tiên những diễn viên trẻ và những học viên của SK này được làm quen với nghi thức, không khí của ngày lễ trọng đại và thiêng liêng dành cho những người làm SK. Nghi lễ ở đây được tổ chức khá bài bản từ nghi thức rước Tổ, cúng Tổ đến biểu diễn " báo công" với Tổ Nghiệp và các bậc tiền bối.

Danh hài Hoài Linh được tín nhiệm giao chủ trì lễ giỗ Tổ ở cả SK Nụ Cười Mới lẫn Sao Minh Béo

SK Hoàng Thái Thanh tổ chức nghi lễ giỗ Tổ năm nay ở ngôi nhà mới - Nhà thiếu nhi Q.10 (139 Bắc Hải, P.14, Q.10). Sau lễ Giỗ Tổ, xuất diễn đầu tiên của SK Hoàng Thái Thanh tại địa chỉ mới sẽ mở màn lúc 15g30 ngày 7/9 với vở Đêm Thiên Nga (do Hoàng Thái Thanh phóng tác từ Khúc hát Thiên Nga của Anton Chekhov).

Diễn viên Huỳnh Đông

Ở SK kịch Hồng Vân, ngày giỗ Tổ cũng là ngày đạo diễn Diệp Tiên cúng lấy ngày cho vở Kẻ thực thi lời nguyền. Vở diễn sẽ được dàn dựng trong tháng 9/2014. 

NSƯT Đức Thịnh

Sau khi đã tổ chức lễ giỗ Tổ ở SK Nụ Cười Mới vào chiều 4/9, ngày 5/9 danh hài Hoài Linh lại tiếp tục là người chủ trì cho buổi lễ giỗ Tổ tại SK Sao Minh Béo.

Ở lễ giỗ Tổ chính thức sáng 5/9 tại Nhà Hát Trần Hữu Trang, NSND Huỳnh Nga tiếp tục được giao trọng trách là người gióng tiếng trống khai mạc nghi thức năm nay.

Ở trụ sở 5B Võ Văn Tần, bắt đầu từ buổi sáng đã diễn ra nghi thức giỗ Tổ. Đây là thời gian các học viên, SV từ các trường nghệ thuật, văn hóa đến để thắp nén nhang trên bàn thờ tổ nghiệp và thăm viếng các thầy cô đã giảng dạy mình tại trường. NSƯT Mỹ Uyên chia sẻ: “Năm nào sân khấu cũng là nơi chào đón các em đến thắp nhang và thăm viếng thầy cô. Cái lễ ở đây không lớn như những nơi khác nhưng vui và ấm cúng vì dù mọi người có bận bịu cách mấy cũng gọi điện hẹn nhau về cúng Tổ rồi cùng hưởng lộc của Tổ với hy vọng một năm may mắn, sung túc”.

Nghệ sĩ Trịnh Kim Chi vọng bái trước bàn thờ Tổ

Buổi chiều, bắt đầu từ 15g, sân khấu 5B đã đông vui hẳn với những gương mặt diễn viên quen thuộc như: NSND Hồng Vân, NSƯT Việt Anh, NSƯT Mỹ Uyên, Thanh Hoàng, Lê Tuấn Anh… Các tên tuổi trẻ có Ngọc Lan, Hoàng Anh, Tú Vi, Văn Anh, Diễm Châu, Huy Khánh...

Dù là DV của đoàn cải lương Nhân dânKiên Giang nhưng Bùi Trung Đẳng
vẫn có mặt ở Nhà hát Trần Hữu Trang để dự lễ giỗ Tổ

Mặc dù buổi lễ chỉ diễn ra trong ba giờ buổi chiều nhưng lượt người đến cúng tổ và các nghệ sĩ kéo về ngày một đông. Nhìn quang cảnh khói hương nghi ngút ấm cúng mới hiểu hết tấm lòng người nghệ sĩ dành cho Tổ nghề là rất đáng trân trọng.

Bảo Chung, Thanh Điền, Hồng Tơ vui ngày hội ngộ

Cho đến nay chẳng ai biết ông tổ sân khấu là ai và lễ giỗ tổ xuất phát từ đâu. Chỉ biết rằng từ khi những nghệ sĩ lão thành như NSND Thành Tôn, Năm Châu, Phùng Há… còn nhỏ xíu thì đã thấy có lễ giỗ Tổ rồi. Các học giả như Vương Hồng Sển, Sơn Nam, Đinh Bằng Phi… đã có nhiều nghiên cứu về ông tổ sân khấu và đưa ra nhiều yếu tố lịch sử, giai thoại, truyền thuyết… nhưng không chuyện nào giống chuyện nào.

Vợ chồng NS Hà Như - Lê Tứ biểu diễn mừng ngày giỗ Tổ tại Nhà hát Trần Hữu Trang

Nhiều truyền thuyết cho rằng ông thợ may, thợ rèn, thợ mộc, bà bán quán, một đứa bé, cả thần bạch mi của giới bán phấn buôn hương… là tổ sân khấu, bởi như nhà nghiên cứu Đinh Bằng Phi nói: “Nghề hát phải học của tất cả nghề và mang ơn tất cả khán giả mọi thành phần đã nuôi sống mình”.

Song phổ biến nhất trong số các giai thoại là câu chuyện: Tổ sân khấu là ba người gồm ông vua, ông ăn cướp và ông ăn mày. Truyền thuyết này ảnh hưởng mạnh đến mức cho tới tận ngày nay giới nghệ sĩ vẫn kiêng cho tiền người ăn xin. Ông Tần Nguyên, ký giả kịch trường trước 1975, kể: Nghệ sĩ Thành Được lúc nào cũng bảnh bao, tay đeo nhẫn hột xoàn nhưng ông không bao giờ cho tiền người ăn xin, chỉ bảo họ muốn ăn uống gì thì kêu đi rồi ông trả tiền.

NSND Kim Cương nhớ cha bà (chủ gánh hát bội Phước Cương) thuở còn trai trẻ, đi hát bằng ghe, ở những vùng xa, ăn cướp đi thành bang bằng ghe lớn như hải tặc nhưng không bao giờ đánh cướp ghe hát. Ghe của cha bà mỗi khi gặp cướp chỉ cần đánh trống thùng thùng thật lớn, họ biết là ghe hát là yên chuyện.

SƯƠNG LAM
Ảnh: THẢO VÂN - SƯƠNG LAM
TOÀN NGUYỄN - LINH PHẠM