Kế hoạch Brexit của Thủ tướng Anh: Bình cũ, rượu cũng không mới?

Thủ tướng Theresa May trình lên Quốc hội phương án B của Brexit - Ảnh: CNN

Vài ngày qua, Thủ tướng May tập trung đối thoại với các nhà lập pháp thuộc các đảng phái khác nhau, ngoại trừ lãnh đạo Công đảng đối lập Jeremy Corbyn, nhằm phá vỡ bế tắc trong việc Anh rút khỏi Liên minh châu Âu (Brexit).

Cho đến nay, những cuộc đối thoại đó đã làm thay đổi chút ít kế hoạch Brexit của bà May. Nhưng vì đã hứa sẽ công bố phương án B, Thủ tướng phải bảo vệ một số tiến bộ đã đạt được. Về nội dung được quan tâm nhất trong tuyên bố, bà May nói phí đăng ký gây tranh cãi đối với các công dân EU đang sống ở Anh và muốn ở lại nước này sau Brexit sẽ được bãi bỏ.

Thủ tướng May cho biết, bà sẽ trở lại Brussels để cố gắng đàm phán lại vấn đề Bắc Ireland còn gây tranh cãi, vì những người chủ trương Brexit muốn bỏ vấn đề này ra khỏi thỏa thuận rút khỏi EU. Nhưng về hai yêu cầu cốt tử đối với Brexit mà các nhà lập pháp quan tâm nhiều nhất, đó là Brexit không kèm theo thỏa thuận - điều nhiều người lo ngại sẽ làm tổn hại nền kinh tế Anh, và cho phép trưng cầu dân ý lần thứ hai, bà May cho biết chính phủ của bà sẽ không cho phép động thái nào cả.

Các nhà lập pháp đề xuất những yêu cầu trên bây giờ sẽ làm mọi cách để cố gắng lấy phiếu bầu của Hạ viện. Nhưng Thủ tướng nói rằng: "Chúng ta có thể đạt được tiến triển về bản chất của thỏa thuận".

Khôi phục phương án A kèm theo một số đảm bảo

Thời gian đếm ngược tới lúc Anh rời khỏi EU chỉ còn 67 ngày, và chính phủ Anh phải giải quyết mọi vấn đề còn khúc mắc.

Như lời bà May nói với các nghị sĩ, điều quan trọng là rất khó có thể coi đây một phương án B – một kế hoạch Brexit đã tái định hình để có thể quay trở lại Brussels đàm phán lại. Cách hiệu quả hơn sẽ là phục hồi phương án A, kèm theo một số cam kết rằng đến một thời điểm nào đó, vấn đề Bắc Ireland sẽ được giải quyết.

Trong những ngày tới, Thủ tướng May và các bộ trưởng sẽ phải có đàm phán sâu hơn nữa với các nhà lập pháp. Ngày 29/1 tới đây, các nhà lập pháp sẽ bỏ phiếu về một loạt các sửa đổi để đi đến kết luận là họ muốn Brexit kiểu nào. Quy mô bỏ phiếu này sẽ không như tuần trước, nhưng đây là cơ hội để các nhà lập pháp bỏ phiếu cho các kế hoạch thay thế.

Khả năng cao nhất: “Brexit không thỏa thuận”

Vì mọi sự thay đổi hoặc nhất trí trong Quốc hội Anh đều cần phải được Brussels thông qua, nên khả năng sớm nhất đạt được tiến bộ quan trọng của Brexit là giữa tháng Hai, tức là chỉ trước hạn chót rời EU ngày 29/3 có một tháng.

Nếu đến lúc đó cả Brussels cũng như Quốc hội Anh đều không nhất trí về kế hoạch Brexit, thì nước Anh sẽ rời EU mà không có thỏa thuận nào. Kịch bản Brexit không có thỏa thuận hiện được cho là dễ xảy ra nhất.

Chính phủ và các doanh nghiệp Anh đã chi một số tiền lớn và nhiều nỗ lực để chuẩn bị cho kết cục không đạt được thỏa thuận nào. Tuy nhiên, Thủ tướng May nói dứt khoát rằng, loại bỏ tình trạng không có thỏa thuận cũng đồng nghĩa với việc rút lại Điều 50, một biện pháp đặt ra thời gian biểu cho Brexit. Và đổi lại, điều này có nghĩa là Vương quốc Anh ở lại EU mãi mãi. Đây là một tuyên bố mà các chuyên gia lập hiến đón nhận với thái độ hoài nghi. Bà May cũng cảnh báo, tiến hành một cuộc trưng cầu ý dân thứ hai sẽ gây hại cho "sự gắn kết xã hội" ở Anh.

Tuy nhiên, bên cạnh quyết định miễn lệ phí cho công dân EU, trong chiến lược Brexit của bà May có rất ít thay đổi. Và khi thời gian đã cạn, kế hoạch Brexit của bà May có nguy cơ phải làm lại từ đầu.

Hoàng Diệu (Theo CNN)