Jordan Peele: 'Tiếng nói hoàn toàn mới mẻ'

Hòa trộn tuyệt vời giữa yếu tố kinh dị và hài hước

Niềm tin của Sean McKittrick đã hoàn toàn đặt đúng chỗ. Với Us, một lần nữa Jordan Peele khiến người xem sững sờ, còn giới phê bình điện ảnh thì thảng thốt. Bởi, một đạo diễn thành công ở bộ phim thứ nhất, dù nó có mang lại cho anh ta hàng loạt giải thưởng, kể cả Oscar đi chăng nữa thì vẫn không tránh được ánh nhìn hoài nghi của sự ăn may. Nhưng, bộ phim thứ hai đã đi xa hơn những gì bộ phim thứ nhất làm được, rõ ràng, đó là một tài năng không gì có thể phủ nhận hay che lấp.

Us - bộ phim thứ hai của Jordan Peele nhận được nhiều khen ngợi.

Peele là một đạo diễn tài năng, hẳn nhiên, nhưng Peele còn có tầm nhìn rất xa và góc nhìn độc đáo. Sự mới mẻ không trùng lắp và luôn khiến người ta tò mò. Hollywood không có quá nhiều cái tên đủ sức hút như vậy, đặc biệt là ở thế hệ đạo diễn mới sau này. Song, Peele là một ngoại lệ. Đó chính là lý do ban đầu Sean McKittrick chỉ có ý định thuê Peele làm biên kịch cho Get Out, nhưng rồi ông nhận ra: “Sẽ chẳng ai có thể phù hợp ngoài người đã tạo ra tiếng nói đó”.

Đạo diễn Jordan Peele.

Cơ hội đó đến với Peele hoàn toàn không phải sự ăn may, mà bắt nguồn từ những trải nghiệm rất cá nhân, từ việc bản thân Peele là người da đen, chịu cái nhìn như ông nói: “là một gã da đen trước khi được nhìn nhận như một con người”, cho đến tinh thần làm việc không ngừng và luôn luôn muốn được làm một cái gì đó thật đặc biệt.

Trước khi được biết đến với vai trò đạo diễn điện ảnh, Jordan Peele đã là một nhà sản xuất chương trình cực kỳ thành công cùng người bạn Keegan Michael Key. Show hài của họ, Key & Peele bắt đầu từ năm 2012 và kết thúc vào năm 2015, đã thu hút hàng triệu khán giả, trở thành một hiện tượng được đánh giá rất cao tại Mỹ và được yêu thích trên toàn cầu bởi chất hài hước đặc trưng xoáy sâu vào các vấn đề về chủng tộc và văn hóa.

Một trong những người hâm mộ cuồng nhiệt nhất của Key & Peele chính là cựu Tổng thống Barack Obama. Nhờ sự thành công của Key & Peele, Jordan Peele trở thành chủ nhân của một giải Peabody và hai giải Emmy - hai trong số những giải thưởng danh giá nhất lĩnh vực truyền hình. Nếu như Key chọn sự bình ổn thì Peele chưa bao giờ nguôi ước mơ được viết kịch bản và đạo diễn một bộ phim.

Ngoài đời, Peele là một người vô cùng hài hước.

Peele chọn thể loại kinh dị vì những ấn tượng vô cùng đặc biệt của ông từ lúc nhỏ về cuộc sống, và từ tình yêu điện ảnh mà mẹ ông - một người phụ nữ đơn thân sống trong con phố nghèo tại Mahattan, New York - đã truyền cho. Bà thường dẫn Peele đi xem phim, và thường hỏi con trai về cảm xúc mà bộ phim đó mang lại, tại sao ông thích, tại sao không. “Tôi nghiệm ra rằng, một bộ phim hay hoặc dở phụ thuộc rất nhiều vào người đạo diễn” - Peele chia sẻ trên tờ People.

Peele xem nhiều phim nhưng ông đặc biệt ấn tượng với những cuốn phim kinh dị như Rosemary’s Baby. Đó cũng là cuốn phim yêu thích của Peele. Nhưng Edward Scissorhands của đạo diễn Tim Burton mới là cuốn phim ảnh hưởng sâu sắc đến Peele. “Đó là một cuốn phim lạ lùng và đầy ám ảnh với tôi. Tôi nghĩ đó là tác phẩm điện ảnh hay nhất mình từng xem. Cho đến bây giờ vẫn vậy” - ông hồi tưởng.

Peele lúc còn nhỏ. Ảnh: N.Y. Times

Mặc dù vậy, cuộc đời vẫn không cho Peele quá nhiều dấu hiệu để nhận ra nghệ thuật có thể là một nghề. Ông theo học trường Computer School trước khi vào đại học, rồi nhận ra thôi thúc mãnh liệt với điện ảnh. Và, như nhiều tài năng khác, ông bỏ học để theo đuổi giấc mơ, bắt đầu trong vai trò của một diễn viên. “Tôi luôn biết mình muốn sáng tạo ra các thế giới tưởng tượng kinh dị chưa từng tồn tại. Tất cả những gì tôi làm đều vì muốn rèn bản thân để hướng tới nghề đạo diễn” - Peele nói.

“Quái vật là cách hay nhất để chạm đến những sự thật sâu kín”

Thành công của series Key & Peele đã giúp Peele khám phá ra điểm giao thoa thú vị giữa yếu tố hài hước và kinh dị. Ông đã đem theo óc hài hước thông minh, sự châm biếm xã hội để bước vào thể loại phim này, tạo nên tiếng nói mới mẻ, độc đáo, duy nhất. Điện ảnh Hollywood nói riêng và điện ảnh thế giới nói chung, sau này sẽ nhắc đến Peele như cách mà bây giờ người ta dành sự ngưỡng vọng cho Hitchcock, Carpenter, Craven…

Peele và Spike Lee - hai đạo diễn da màu có tiếng nói tại Hollywood. Ảnh: Entertainment Weekly

Get Out quay trong 23 ngày với kinh phí cực kỳ khiêm tốn 4,5 triệu USD đã mang về 245 triệu USD, gấp hơn 20 lần kinh phí sản xuất. Nhưng, nội dung của phim mới thực sự là điều đáng quan tâm. Get Out đưa Peele trở thành đạo diễn thứ 3 trong lịch sử Hollywood được đề cử Oscar Phim hay nhất, Kịch bản hay nhất và Đạo diễn xuất sắc nhất. Peele là nhà làm phim gốc Phi đầu tiên giành chiến thắng ở hạng mục Kịch bản gốc hay nhất và là người thứ 5 tính đến thời điểm đó trong lịch sử Oscar được đề cử giải Đạo diễn. Peele còn được tạp chí Time bình chọn là một trong 100 người có sức ảnh hưởng của năm 2018.

Get Out - bộ phim đầu tay mang về cho Peele chiến thắng Oscar hạng mục "Kịch bản gốc xuất sắc nhất".

Riêng Jordan Peele, trước thành công quá lớn từ Get Out, ông vẫn cứ ngơ ngác. Peele không tin bộ phim cuối cùng đã trở thành hiện thực: “Tôi bỏ dở kịch bản này 20 lần vì nghĩ sẽ chẳng ai chịu sản xuất nó. Nhưng rồi tôi lại tiếp tục vì biết đâu, có ai đó sẽ cho tôi tiền để làm phim…”.

Với Us, Peele đã “giữ lời hứa” sau Get Out là làm những bộ phim “chỉ ra những cái xấu của xã hội”. “Mỗi phim của tôi sẽ nói về một cái xấu riêng”. Peele biết vượt qua chính bản thân, vượt qua những hạn định mà một người da màu khi làm phim đều sẽ nói tới đó là nạn kỳ thị chủng tộc, để vươn đến những thứ lớn lao hơn, những thứ chạm đến trái tim người xem, khiến họ trăn trở, suy nghĩ qua những ẩn dụ sâu sắc. Những vấn đề không chỉ của riêng nước Mỹ mà còn của nhân loại trong thế giới hiện đại: bức tường biên giới, người di cư - nhập cư trước bất ổn chính trị, xã hội lan rộng, chiến tranh hay nỗi đau mà chính con người gieo rắc cho nhau. Bên trong mỗi người đều lẩn khuất một con quái vật mà chúng ta không hề hay biết. “Chúng ta có phải con người hay không? Chúng ta cũng có linh hồn cơ mà?” - lời tự vấn của nhân vật Adelaide.

Peele tại lễ trao giải Oscar 2018.

Jason Blum - ông trùm của đế chế kinh dị giá rẻ Blum House - nhớ lại lần đầu đọc kịch bản Us: “Điều khiến tôi ngỡ ngàng là điểm tương đồng đặc biệt giữa Us và Get Out. Cả hai kịch bản đều kiệt xuất, mạnh mẽ và độc đáo. Kịch bản của Jordan Peele cực kỳ khác lạ, không giống bất cứ thứ gì tôi từng đọc trước kia. Nhưng Us lại không hề giống Get Out. Bộ phim này thực sự mới lạ, ý tưởng chúng ta là kẻ thù đáng sợ nhất của chính mình rất khác biệt. Tôi nghĩ chưa ai từng xem một phim nào giống như vậy. Nó vô cùng hồi hộp và khiến bạn căng thẳng đến khó chịu”.

Trailer Us:

“Quái vật và những câu chuyện về quái vật là cách hay nhất để chạm đến sự thật sâu kín và đối diện với nỗi sợ như một cộng đồng” - Peele chia sẻ. Trong năm 2019, bên cạnh Us, Peele còn đảm nhận vai trò diễn viên, đạo diễn 5 dự án điện ảnh, truyền hình khác. Chắc chắn, ông sẽ còn mang đến nhiều điều mới mẻ, thú vị.

Lê Phan