James G. Zumwalt: 'Những người lính Gạc Ma đều là những anh hùng'

Chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với ông James G. Zumwalt - đại diện Fortis - về quyển sách này.

Ông James G. Zumwalt xuất thân trong gia đình có truyền thống binh nghiệp và là cựu Trung tá Thủy quân lục chiến, từng chiến đấu tại Việt Nam, tham gia cuộc can thiệp quân sự của Mỹ vào Panama năm 1989 cũng như chiến dịch Bão táp Sa mạc tại Iraq năm 1990 - 1991. Ông là con trai của Đô đốc Elmo Russell Zumwalt, Jr., Tư lệnh Hải quân Mỹ đặc trách lực lượng duyên hải và đường sông thời Chiến tranh Việt Nam. Tư lệnh Elmo Zumwalt, sau này là Tham mưu trưởng Hải quân Mỹ là người đã phát động chiến dịch rải hóa chất da cam tại Việt Nam trong suốt giai đoạn rất dài của cuộc chiến, để lại nhiều di chứng cho Việt Nam cũng như gia đình ông.

Sau quãng đời binh nghiệp, ông James G. Zumwalt trở thành diễn giả, tác giả của hàng loạt bài viết về quân sự và chính sách đối ngoại trên các báo và tạp chí nổi tiếng của Mỹ như USA Today, The Washington Post, The New York Times, The Washington Times, The LA Times, The Chicago Tribune, The San Diego Union, Parade… Năm 2010, cuốn Bare Feed, Iron Will (Chân trần, Chí thép) của ông đã tạo tiếng vang lớn và thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận Mỹ.

Trong cuộc gặp với phóng viên Báo Phụ Nữ vào chiều 9/7, ông James G. Zumwalt rất cởi mở và chân thành.

Phóng viên: Tôi đã đọc bài viết của ông về Gạc Ma trong sách. Khi xem video về Gạc Ma, lúc đó ông nghĩ gì và cảm thấy như thế nào?

Ông James G. Zumwalt: Đầu tiên, tôi nghĩ, có lẽ mình phải nói một chút về tình cảm của tôi dành cho người Việt Nam. Trước chiến tranh thì tôi không dành nhiều tình cảm cho người Việt đâu, bởi tôi là một quân nhân Mỹ. Nhưng sau chiến tranh thì mọi thứ bắt đầu có sự thay đổi.

Tôi có thâm niên 26 năm phục vụ quân đội. Sau chiến tranh, tôi có trở lại Việt Nam nhiều lần, kể từ năm 1994, để thực hiện những cuộc phỏng vấn với những cựu chiến binh. Từ đó, tôi dành nhiều tình cảm hơn cho người Việt Nam. Thời điểm 1988, nếu được xem video này, chắc chắn tôi sẽ không xúc động nhiều như vào năm 2014 để viết ra bài báo đấy. Video đó đã khiến tôi xúc động về cả tâm lý lẫn về cảm xúc.

Thông thường, tôi mất khoảng 5 - 6 ngày để viết một bài báo. Tôi viết, để đó, rồi quay lại viết tiếp. Nhưng khi xem video về Gạc Ma, nỗi xúc động về tinh thần dũng cảm của những người lính đã cho tôi động lực. Tôi hoàn thành bài viết đó chỉ trong 1 ngày.

Ông James G. Zumwalt - Ảnh: Robert F. Bukaty

* Đó có phải là một trong những lý do khiến ông quyết định dịch và giới thiệu quyển sách này tại Mỹ?

- Rõ ràng là như vậy!

*  Là một người lính, ông nghĩ gì về những lính Gạc Ma?

Những người hy sinh tại Gạc Ma đều là những  anh hùng. Tôi vô cùng đau buồn khi thấy những người lính đó đứng trơ trọi trên đảo, không có gì che chắn hết. Ấy vậy mà, họ vẫn tạo thành một vòng tròn bất tử và chờ đợi cái kết rõ ràng đang đến. Là một quân nhân, tôi nghĩ hành động anh hùng đó xứng đáng được vinh danh từ lâu lắm rồi.

* Ông nghĩ người Mỹ sẽ đón nhận quyển sách này như thế nào, nhất là những độc giả trẻ?

- Một mặt, tôi mong câu chuyện trong sách đủ hấp dẫn để thu hút nhiều độc giả Mỹ. Mặt khác, tôi mong quyển sách sẽ góp phần nâng cao nhận thức, khơi dậy sự tò mò của người Mỹ, để họ tìm hiểu về những gì mà Trung Quốc đã, đang và sẽ làm trên biển Đông. Quan trọng là những người bị đe dọa cần biết được mối nguy của họ là gì. Không chỉ người Việt mà người Mỹ cũng cần phải biết.

Tôi hy vọng quyển sách sẽ chạm đến nhiều thành phần độc giả Mỹ, chẳng hạn những người trong quân đội, những nhà sử học, những người đang nghiên cứu về Trung Quốc và tình hình biển Đông. Sau khi quyển sách được dịch xong, tôi sẽ đọc kỹ và biên tập lại để nó có văn phong tự nhiên nhất, để thu hút nhiều người hơn.

Giới trẻ bây giờ, như mọi người cũng biết, họ quá tập trung vào smartphone và mạng xã hội hơn là các vấn đề quốc tế, chính trị. Tuy nhiên, tôi cũng có kế hoạch thu hút để họ đọc quyển sách này. Tôi nghĩ giới trẻ Mỹ cũng giống như giới trẻ Việt - thích fastfood, làm gì cũng muốn nhanh hết. Vì thế, cách tốt nhất là thu hút họ thật nhanh, gây cho họ sự tò mò về cuốn sách. Và như vậy thì phải tạo "mồi nhử" họ lại gần mình (cười).

Tôi sẽ đính kèm vào sách 1 chiếc CD - không gì hết, ngoài hình ảnh trong video của vụ thảm sát Gạc Ma. Trên bìa CD sẽ là lời đề: “Hãy xem CD này trước khi bạn xem sách”.

Gạc Ma - Vòng tròn bất tử

* Không chỉ viết sách, ông còn là tác giả của nhiều bài viết về quân sự và chính sách đối ngoại cho nhiều tờ báo danh tiếng tại Mỹ. Ông đánh giá như thế nào về chính sách và hành động của Trung Quốc khi họ luôn tìm cách bành trướng thế lực, tạo ảnh hưởng lên những nước nhỏ?

- Tôi nghĩ có khá ít người Mỹ hiểu được kế hoạch tổng lược của Trung Quốc. Tuy nhiên, tôi mong mọi người có thể hiểu được rằng, hiện tại, Trung Quốc đang chơi một ván cờ nhiều cấp độ.

Thứ nhất, có thể hiểu, họ đang chơi ván cờ bành trướng ở biển Đông. Cấp độ thứ 2, không chỉ gia tăng sự bành trướng trên biển, họ còn gia tăng sức ảnh hưởng ở các khu vực khác trên thế giới. Ví dụ như hiện tại, họ đang xây một cảng ở Pakistan, để gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc trên đất nước này. Cấp độ thứ 3 là Trung Quốc đang cố gắng mở rộng ảnh hưởng tại Liên Hiệp Quốc.

Bạn phải biết là, ở Liên Hiệp Quốc, mọi quốc gia, dù lớn hay bé thì mỗi lá phiếu đều có giá trị như nhau. Chính vì vậy, Trung Quốc đầu tư vào những quốc gia nhỏ, lợi dụng tiềm lực về tài chính làm méo kết quả các cuộc bỏ phiếu.

Kế hoạch lớn này của Trung Quốc mất nhiều năm để thực hiện. Một trong những phần của kế hoạch đó là cố gắng bảo vệ tuyến giao thông đường biển trong trường hợp xảy ra chiến tranh, để vẫn có thể đảm bảo những chuyến tàu chuyên chở các nguồn lực cần thiết như dầu mỏ, năng lượng xuyên suốt.

Đó là lý do Trung Quốc tăng cường xây dựng các hòn đảo nhân tạo trên biển Đông và biến nó thành căn cứ quân sự để bảo vệ cho các tuyến đường biển của họ. Thông thường, một chính sách chỉ giới hạn trong vài năm, tùy vào nhiệm kỳ của người lãnh đạo quốc gia. Nhưng hiện tại, Trung Quốc vừa thông qua chính sách lãnh đạo trọn đời với ông Tập Cận Bình. Chính vì vậy, những chiến lược này sẽ không ảnh hưởng về mặt lâu dài.

* Có thể thấy, ông đặt nhiều kỳ vọng vào quyển sách này. Tuy nhiên, ông chưa đọc được những bài còn lại trong sách. Giả sử, nếu sau khi chuyển ngữ, sách không được như ông kỳ vọng thì sao?

- Khi quyết định phát hành cuốn sách này tại Mỹ, tôi đã có một đội tìm hiểu về sách rồi. Trong trường hợp giả định của bạn - sách không được như kỳ vọng, chúng tôi sẽ tiếp tục chỉnh sửa, biên tập lại cho phù hợp. Tôi cam kết sẽ làm hết sức mình.

* Cảm ơn ông.

Hoàng Linh Lan (thực hiện)