“In This Corner of the World”: Ở một góc bình thường của thế giới

diễn. 

In This Corner of the World được trao giải Phim hoạt hình xuất sắc nhất năm tại Giải thưởng Viện Hàn lâm Nhật Bản 2017

Urano Suzu lớn lên trong một gia đình nông thôn ở Eba, một thị trấn nhỏ của Hiroshima. Khi tròn 18 tuổi vào năm 1944, cô được sắp đặt một cuộc hôn nhân với Shusaku Hojo - con trai một kỹ sư hải quân - và chuyển đến thành phố biển Kure.

Tình yêu lặng lẽ

Miền quê nơi Suzu sống là mảnh đất có thiên nhiên tươi đẹp, nơi bản hợp xướng Hallelujah vang lên nhẹ nhàng. Cô thường tưởng tượng đỉnh của mỗi con sóng là một con thỏ trắng đang lướt trên mặt biển. Niềm đam mê của cô là vẽ - cũng là chỗ dựa trong những biến cố cuộc đời.

Bộ phim được phát triển qua hai giai đoạn đối lập trước và sau chiến tranh, với những hình ảnh chuyển biến khá đột ngột từ yên bình sang hỗn loạn. Ở đó, tình yêu của vợ chồng Suzu và Shusaku cũng lặng lẽ tiến triển. 

Suzu như bao người vợ khác, tất bật chăm chút gia đình. Những phút giây yên tĩnh nhất là khi cô ngồi trên đồi ngắm mặt biển gợn sóng. Shusaku thường ngắm cô ở đó, hoặc lặng lẽ ngồi bên cạnh. Họ nói với nhau thật ít. Những cử chỉ thân mật cũng rất hiếm. Tình yêu của Suzu chất chứa trong những bức tranh sống động và đầy sắc màu của cô. Những biến chuyển trong xúc cảm của họ được truyền tải đến người xem một cách tinh tế.

Nhà phê bình hoạt hình của Los Angeles Times - Charles Solomon - từng viết: “Bộ phim mang đến sự ấm áp và quyến rũ. Trong khi những ông bố tốt bụng, nhạy cảm xuất hiện nhiều trong phim Nhật Bản, thì những người chồng dịu dàng, thấu hiểu như trong In This Corner of the World lại rất ít. Điều đó khiến tôi bị hấp dẫn”.

Đạo diễn Katabuchi không cố gắng bi kịch hóa hay xây dựng chủ nghĩa anh hùng trong chiến tranh, ông chỉ kể câu chuyện của mình, bằng cách để những người dân thường lên tiếng. Họ, gia đình Suzu, cũng giống như hình ảnh biết bao người dân khác, đôi khi ngơ ngác không hiểu vì sao chiến tranh lại đến. Họ chỉ nghĩ rằng, mỗi ngày đều phải sống. Như lời Suzu đã nói: “Dù chiến tranh, hoa vẫn nở và bướm vẫn bay”.

Khi Suzu cảm ơn Shusaku vì đã “tìm thấy em ở góc khuất của thế giới này”, ta có thể nhận ra rằng, họ đã từng một lần nhìn thấy nhau khi còn nhỏ. Từ lần gặp gỡ ấy, Shusaku đã tìm kiếm và đến bên Suzu, đem lại cho cô một tình yêu bình thường mà ấm áp. Nó là sợi dây số phận mạnh mẽ được tạo ra bởi niềm tin chân thành.

Tiếng nói của lòng yêu cuộc sống

Katabuchi từng là trợ lý đạo diễn cho Hayao Miyazaki, nhưng phong cách tinh tế của ông gần giống với tác phẩm của Isao Takahata, đồng sáng lập Ghibli. Những khung hình của In This Corner of the World mang nét mộc mạc, bộc lộ chân thật cuộc sống và xúc cảm của những người bình thường.

Trong khi có nhiều nam giới phải nhập ngũ, hình ảnh những người phụ nữ ở lại với cuộc sống thường ngày được đạo diễn nghệ thuật Kosuke Hayashi và đạo diễn minh họa Hidenori Matsubara mang đến hình ảnh kết xuất đẹp mắt. Sự bận rộn được thể hiện trong cách họ biến tấu những chiếc kimono thành quần yếm, để việc đi lại trở nên dễ dàng hơn.

Khi mâm cơm trên bàn ngày càng ít thức ăn, họ chế thêm vài món rau cỏ dại. Trong bụi khói mù mịt bởi những quả bom thả xuống, họ vẫn giặt đồ và phơi đồ. Và đâu đó, lẫn trong những tiếng dội bom ầm ì ngày đêm, là tiếng nói chuyện rôm rả, cười đùa của những người phụ nữ. 

Chiến tranh tiếp diễn. Bom nổ trên đầu, họ tìm cách làm hầm trú ẩn. Suzu mất tay phải, vẫn sống và làm việc. Khi bé Harumi chết, người mẹ đã rất đau khổ, nhưng sau đó, cô vẫn phải tiếp tục sống. Những con người bình thường ấy, chỉ sống thôi, đã là chặng đường dài cần nỗ lực mỗi ngày.

Bộ phim cho thấy “mặt khác” của cuộc chiến với Nhật Bản - nó không đưa người Nhật vào vai phản diện như nhiều phim khác lấy bối cảnh Thế chiến II - đã làm, mà họ là những thường dân, gia đình, con người đang đấu tranh để tồn tại.

Trailer phim In This Corner of the World:

 Bộ phim gợi nhắc đến Grave of the Fireflies, nhưng nó lại tìm cách thể hiện sự bi thảm của chiến tranh theo một góc khác. Nếu ở Grave of the Fireflies, người xem thắt lòng vì sự bi thương, tàn khốc của chiến tranh, thì ở In This Corner of the World, nó là nỗi rưng rưng hạnh phúc bởi khao khát sống và tình yêu thương.

Ở cảnh cuối phim, khi ánh đèn dầu lấp lánh trong căn nhà tồi tàn của gia đình Suzu sau chiến tranh, họ cùng chào đón một thành viên mới - cô bé mồ côi ở Hiroshima mà Suzu đã nhận nuôi - đã mở ra một sự khởi đầu mới. Tôi có cảm giác, đó cũng là cách để đóng lại đau buồn ở Grave of the Fireflies. 

Bộ phim In This Corner of the World khiến tôi nhớ đến một lời tự sự trong tiểu thuyết Con đường đau khổ của Aleksey Tolstoy: “Năm tháng sẽ trôi qua, những cuộc chiến tranh sẽ im ắng dần, những cuộc cách mạng sẽ thôi gào thét và sẽ còn lại không phôi pha tấm lòng em nhẫn nại dịu dàng, và chan chứa tình yêu thương…”. Có lẽ, đó là cách cuộc sống tiếp diễn.

Phong Linh